25 Νοέμβρη 2022: «Ζωντανές μας θέλουμε» όλες στον αγώνα

Η  25η Νοεμβρίου, Παγκόσμια Ημέρα εξάλειψης της έμφυλης βίας, είναι  και φέτος ημέρα ορόσημο του διαρκούς αγώνα του φεμινιστικού κινήματος για μια κοινωνία πραγματικής ισότητας.
Παρά τις επικοινωνιακές εξαγγελίες και τους πανηγυρικούς των τελευταίων ετών για τις γυναίκες που σπάνε τη σιωπή τους,  ο θεσμικός σεξισμός εξαπολύεται σε κάθε ευκαιρία. Η ανυπαρξία τόσο των πολιτικών πρόληψης όσο και των δομών  στήριξης είναι βασικοί παράγοντες που δεν επιτρέπουν να αντιμετωπισθεί άμεσα η έμφυλη βία πριν καταλήξει ακόμη και σε γυναικοκτονία. Απαντώντας σε αυτή την πραγματικότητα, η Συνέλευση 8 Μάρτη επικεντρώνει  τη φετινή της καμπάνια για την 25η Νοέμβρη στην ανάδειξη του επείγοντος της αντιμετώπισης της έμφυλης βίας με «Δημόσιες Δομές Υποστήριξης τώρα!» (όπως είναι το κεντρικό αίτημα/σύνθημα της καμπάνιας).
Υπηρεσίες στήριξης
Εξοργιστικές είναι οι πρόσφατες δηλώσεις κυβερνητικών στελεχών περί «του καλύτερου δικτύου δομών» τη στιγμή που η χώρα μας δεν ανταποκρίνεται ούτε στις ελάχιστες συμβατικές της υποχρεώσεις. Τα στοιχεία των επίσημων εκθέσεων, όταν διαβαστούν σε σύγκριση με τις κοινωνικές ανάγκες, μαρτυρούν την τρομακτική ανεπάρκεια των δομών και υπηρεσιών στήριξης των θυμάτων έμφυλης βίας. Στην πράξη το δίκτυο των δομών εξαντλείται σε συγχρηματοδοτούμενα  έργα  για υλοποίηση αποσπασματικών προγραμμάτων με ημερομηνία λήξης και εργαζόμενους σε συνθήκες εργασιακής επισφάλειας και όχι ενίσχυση δημόσιας υπηρεσίας /δομής για υλοποίηση κοινωνικής πολιτικής με επαρκές (ποσοτικά και ποιοτικά) μόνιμο προσωπικό.
Σε αυτή την πραγματικότητα έχουμε να αντιπροτάξουμε τις πραγματικές μας ανάγκες: δημόσιες, δωρεάν, προσβάσιμες σε όλες/ους δομές υποδοχής, όπου θα μπορούν να καταφεύγουν τα θύματα της έμφυλης και  ενδοοικογενειακής βίας για να καταγγείλουν σεξιστικές και κακοποιητικές πράξεις σε βάρος τους και να λάβουν ψυχολογική, νομική, πρακτική βοήθεια. Για να είναι αποτελεσματικό το δίκτυο των δομών στήριξης πρέπει να έχει αδιάλειπτη λειτουργία, κατάλληλο και μόνιμο προσωπικό, πόρους που θα εξασφαλίζουν πολύπλευρη και μακροχρόνια στήριξη στα θύματα (όχι μόνο ολιγόμηνη φιλοξενία σε ξενώνες, αλλά ένταξη σε προγράμματα εξασφάλισης στέγης και εργασίας).
Μέτρα οικονομικής στήριξης
Η οικονομική αδυναμία και εξάρτηση των κακοποιημένων γυναικών  είναι  η υλική βάση του εγκλωβισμού τους  στο φαύλο κύκλο της κακοποίησης. Μπροστά σε αυτή τη συνθήκη το κράτος αρκείται στην ένταξη των άνεργων γυναικών - θυμάτων έμφυλης και ενδοοικογενειακής βίας, στο πρόγραμμα απασχόλησης Ευπαθών Κοινωνικών Ομάδων (πολλές κατηγορίες ανέργων) χωρίς κάποια ιδιαίτερη μέριμνα για όσες δεν  έχουν εργασιακή εμπειρία και δεξιότητες που απαιτεί η αγορά εργασίας. Ωστόσο, είναι σαφές ότι ακόμη και η υπερπροσπάθεια που καταβάλλουν νομικοί και κοινωνικοί λειτουργοί των δομών να βοηθήσουν τις επιζώσες δεν μπορεί να καλύψει το έλλειμμα ειδικής οικονομικής στήριξης από πλευράς κράτους.
Δεν αρκούμαστε σε ημίμετρα που βρίσκονται πολύ πίσω από τις ανάγκες μας και διεκδικούμε άμεση χορήγηση οικονομικής ενίσχυσης για τις επιζώσες  της έμφυλης βίας, κοινωνική στέγαση, διασφάλιση των θέσεων εργασίας τους ή ουσιαστική βοήθεια για την εύρεση εργασίας για τις άνεργες.
Νομικά αιτήματα
Ιδιαίτερα κρίσιμο ζήτημα για τα θύματα της έμφυλης βίας είναι η ουσιαστική νομική βοήθεια, καθώς οι νομικές διαδικασίες είναι αναγκαίο κομμάτι της λύσης, αλλά χρονοβόρες και συχνά περίπλοκες. Στην πράξη  για μεγάλα χρονικά διαστήματα και περιοχές της χώρας δεν υπάρχει  δυνατότητα δωρεάν νομικής βοήθειας πέραν της συμβουλευτικής, με αποτέλεσμα τα θύματα να αποθαρρύνονται να διεκδικήσουν τα δικαιώματα τους.  Συχνά, μάλιστα, καλλιεργείται σκόπιμη σύγχυση ανάμεσα στην παροχή  δωρεάν νομικής συμβουλευτικής που υλοποιείται στα Συμβουλευτικά Κέντρα  με τη νομική εκπροσώπηση που δεν είναι διασφαλισμένη.
Ο τραγικός απολογισμός δολοφονημένων γυναικών των τελευταίων μηνών μαρτυρά ότι οι αστυνομικές αρχές δεν έχουν τις γνώσεις, την κοινωνική ευαισθησία και συχνά ούτε καν τη θέληση να διαχειριστούν τις καταγγελίες σωστά και αποτελεσματικά. Σε αυτή την παραδοχή αντιπροτάσσουμε το αίτημα οι καταγγελίες να παραπέμπονται άμεσα και υποχρεωτικά σε ειδικούς εισαγγελείς, με τη συνδρομή κοινωνικών λειτουργών και ψυχολόγων. Παράλληλα, ζητάμε δωρεάν νομική εκπροσώπηση των επιζωσών από εξειδικευμένους και ευαισθητοποιημένους δικηγόρους σε όλα τα στάδια της διαδικασίας, καθώς και άμεση εκδίκαση υποθέσεων έμφυλης βίας (ενδοοικογενειακής ή άλλης) από ειδικά επιμορφωμένες/ους δικαστίνες/δικαστές. Όλα τα παραπάνω αποτελούν στοιχειώδεις διαδικαστικές εγγυήσεις ώστε να διασφαλίζονται όροι σεβασμού στα θύματα και να αποφεύγεται η αναβίωση του τραύματος  της κακοποίησης.
Αλλά και σε επίπεδο ουσιαστικού δικαίου, ο όρος “γυναικοκτονία” δεν έχει ακόμη βρει τη νομική του κατοχύρωση στον Ποινικό Κώδικα, την ίδια στιγμή που σε ισχύ παραμένει ο νόμος Τσιάρα (για την τροποποίηση του οικογενειακού δικαίου) που προωθεί την ενδοοικογενειακή βία. Από την άλλη, ακόμη και όταν η επιζώσα “προστατεύεται” από μία δικαστική απόφαση (π.χ. περιοριστικών μέτρων), η ανεπαρκής μέριμνα για την εφαρμογή της  οδηγεί στη συνέχιση της κακοποίησης και τού φόβου, συχνά με κατάληξη τη γυναικοκτονία.
Ορατότητα και πρόληψη στους κοινωνικούς χώρους
Παράλληλα με τα αιτήματα που περιγράφηκαν, εξίσου υπαρκτή είναι η ανάγκη για πρόληψη και επιστημονική ανάλυση της έμφυλης βίας. Σε αυτό το σκοπό θα μπορούσε να συμβάλει η συνεχής και συστηματική διοργάνωση σεμιναρίων ισότητας, σεξουαλικής διαπαιδαγώγησης βιωματικών εργαστηρίων (workshops) σε γειτονιές και ιδιαίτερα σε χώρους όπου συχνάζουν, εργάζονται, περνούν τον ελεύθερο χρόνο τους οι ευάλωτες κοινωνικά ομάδες (προσφύγισσες/μετανάστριες) -αντί για διαφημιστικού τύπου καμπάνιες ευαισθητοποίησης που έχουν επετειακό χαρακτήρα- με ευθύνη των δήμων και κρατικών φορέων.
Αλλά και στον κόσμο της δουλειάς, είναι ιδιαίτερα κρίσιμο τα συνδικάτα να αναλάβουν πρωτοβουλίες δημιουργίας εσωτερικών διαδικασιών και σημείων επαφής όπου θα καταφεύγουν οι εργαζόμενες για να καταγγείλουν περιστατικά κακοποίησης, τόσο στο χώρο εργασίας όσο και εκτός αυτού, με βάση το πνεύμα αλληλεγγύης και με επιδίωξη να κερδίσουν την εμπιστοσύνη των θυμάτων και να ευαισθητοποιηθούν τα μέλη τους σε θέματα ισότητας των φύλων.
Στο χώρο της εκπαίδευσης, αντί για τα εκατομμύρια στην πανεπιστημιακή αστυνομία, αξίζει να διεκδικήσουμε χρηματοδότηση διεπιστημονικών κοινωνικών ερευνών σε πανεπιστήμια και ερευνητικά κέντρα για την έμφυλη βία στη χώρα μας, ώστε να αποτυπωθεί η πραγματική κατάσταση, να προταθούν λύσεις, να αξιολογείται η αποτελεσματικότητα των πολιτικών, και να αναδειχθούν οι αντιεπιστημονικές προσεγγίσεις που διατηρούν και ενδυναμώνουν στερεότυπα.
Για μία δυναμική φεμινιστική απάντηση 
Με τα περιεχόμενα που περιγράφηκαν, η Σ8Μ οργανώνει τη φετινή της καμπάνια για την 25η Νοέμβρη. Σε μια συγκυρία  επιδείνωσης των συνθηκών διαβίωσης και έξαρσης της έμφυλης βίας και της κρίσης της κοινωνικής αναπαραγωγής, παλεύουμε  να τεθούν οι φεμινιστικές διεκδικήσεις στο επίκεντρο του δημόσιου λόγου με την πεποίθηση ότι  η συλλογική δράση είναι η απάντηση. Στις 25 Νοέμβρη -και με ενδιάμεσο σταθμό τη γενική απεργία της 9ης Νοέμβρη- θέλουμε οι δυνάμεις του κινήματος – φεμινιστικές συλλογικότητες, σωματεία, πολιτικές οργανώσεις, δημοτικά σχήματα, φοιτητικοί σύλλογοι, κ.λ.π.- να βρεθούμε μαζί στο δρόμο σε μία μαζική φεμινιστική απάντηση.
“Ζωντανές μας θέλουμε” όλες στον αγώνα για μια κοινωνία χωρίς ανισότητες και έμφυλη βία! 

Συνέλευση Γυναικών 8 Μάρτη
Να κάνουμε το θυμό μας δράση

Της Κατερίνας Καλλέργη

Η φετινή 25η Νοέμβρη, παγκόσμια ημέρα ενάντια στην έμφυλη βία, δεν μπορεί να έχει απλά καταγγελτικό χαρακτήρα. Τα τελευταία χρόνια, τα ζητήματα βίας, παρενόχλησης και σεξισμού έχουν αποκτήσει περισσότερη ορατότητα, κάτι το οποίο είναι πολύ σημαντικό, όμως από μόνο του δεν αρκεί. Είναι κρίσιμο, το φεμινιστικό κίνημα να αρθρώσει τα αιτήματα αυτά που θα βοηθήσουν στην αντιμετώπιση και την πρόληψη, ώστε να μην θρηνούμε καμία νεκρή, καμία κακοποιημένη και καμία βιασμένη. Με κεντρικό σύνθημα «Να κάνουμε τον θυμό μας δράση-Γυναίκα, Ζωή, Ελευθερία», η Συνέλευση Γυναικών 8 Μάρτη στην Θεσσαλονίκη καλεί σε διαδήλωση στις 25 Νοέμβρη, στις 7μμ στο Άγαλμα Βενιζέλου. Επίσης, ετοιμάζει μία σειρά δράσεων που στόχο έχουν την ανάδειξη της ανάγκης για οικονομική, νομική και ψυχολογική στήριξη στα θύματα της έμφυλης βίας, αλλά και για αναστύλωση του κοινωνικού κράτους που θα προστατεύει τις γυναίκες και θα δρα προληπτικά. 
Καθώς έχει αποδειχθεί επανειλημμένα ότι η αστυνομία είναι η πλέον ακατάλληλη για την διαχείριση έμφυλων περιστατικών, είναι άμεση η ανάγκη για ένα σώμα κοινωνικών λειτουργών, ψυχολόγων και δομών που θα αναλάβουν αυτόν τον ρόλο. Με βάση αυτό, στόχος της Συνέλευσης Γυναικών 8 Μάρτη να οργανώσει επισκέψεις στις δομές φιλοξενίας και στα κέντρα στήριξης έμφυλης βίας στην Θεσσαλονίκη, μαζί με το δημοτικό σχήμα του κέντρου «Πόλη Ανάποδα». Μέσα από αυτήν την δράση θα υπάρξει σύνδεση με τις εργαζόμενες/ους, και θα αποκαλυφθούν οι ελλείψεις και τα προβλήματα. Η οπτική των εργαζομένων στις δομές θα εμπλουτίσει τις δράσεις και τα αιτήματα για πραγματική προστασία των επιζησάσων βίας.
Επιπρόσθετα, η ΣΓ8Μ θα συναντηθεί με τους ανθρώπους του κοινωνικού ιατρείου. Το ζήτημα της πρόσβασής στην υγεία είναι κεντρικό για τα θύματα έμφυλης βία, καθώς δεν είναι λίγες οι περιπτώσεις που επί μέρες δεν υπήρχε ιατροδικαστής να εξετάσει ένα θύμα βιασμού (βλ. υπόθεση Μπίκα). Μέσα από την συνάντηση  με το Κοινωνικό Ιατρείο θα διερευνηθεί από κοινού η κατάσταση στα νοσοκομεία σε σχέση με τα ζητήματα των γυναικών και θα συνδεθούν τα αιτήματα της υγείας με τα φεμινιστικά αιτήματα. 
Η σύνδεση του φεμινιστικού κινήματος με τα κινήματα της πόλης και συνολικά όλη την κοινωνία είναι απαραίτητη για να μαζικοποιηθεί και να μπορέσει να ασκήσει πιέσεις για να εφαρμοστούν πολιτικές προστασίας και πρόληψης.  Έτσι, μέσα από την καμπάνια για την 25 Νοέμβρη, θέλουμε να συναντηθούμε με τις δομές, τις συλλογικότητες, τα σωματεία, τους φοιτητικούς συλλόγους και τα δημοτικά σχήματα για να αναπτυχθούν εξειδικευμένα αιτήματα και δράσεις ενάντια στην έμφυλη βία σε κάθε χώρο και να γίνει ακόμα πιο μαζική η διαδήλωση στις 25 Νοέμβρη. Η πάλη ενάντια στην βία και την καταπίεση των γυναικών πρέπει να γίνει κομμάτι κάθε αγώνα: του εργατικού, του φοιτητικού, του αγώνα για δημόσια και δωρεάν υγεία. Ένα πρώτο βήμα σε αυτή την λογική είναι η συμμετοχή της Συνέλευσης Γυναικών 8 Μάρτη στην γενική απεργία στις 9/11, ως κομμάτι της καμπάνιας για την 25η Νοέμβρη. 
Φυσικά, μέχρι την ημέρα της διαδήλωσης έχουμε πολλά ακόμα να κάνουμε. Παρεμβάσεις στις γειτονιές, στις σχολές, στους μαζικούς εργατικούς χώρους, να ετοιμάσουμε τις καλλιτεχνικές δράσεις μας, τα πανό μας, να συζητήσουμε με κόσμο να φροντίσουμε τα συνθήματα μας να φτάσουν σε κάθε γειτονιά της Θεσσαλονίκης. Παίρνουμε πινέλα, πλακάτ, αφίσες και χρώματα και οργανώνουμε την καμπάνια μας για μια δυναμική και μαζική διαδήλωση στις 25 Νοέμβρη.