Εξορύξεις: κυβερνητικοί μύθοι και πραγματικές απειλές

Στα θαλάσσια «οικόπεδα» κάτω από την Πελοπόννησο και την Κρήτη, το 70% των δικαιωμάτων έρευνας ανήκει στην αμερικανική ExxonMobil και το υπόλοιπο 30% στην Helleniq Energy (πρώην ΕΛΠΕ). Στις 26/11, με νέα NAVTEX επεκτάθηκαν νοτιότερα τα όρια που είχε θέσει η προηγούμενη NAVTEX, που εκδόθηκε στις 7 Νοεμβρίου και έδινε το πράσινο φως για την έναρξη των ερευνών από τον αμερικανικό πετρελαϊκό κολοσσό. 
Το αίτημα για επέκταση των ερευνών υποβλήθηκε από την ExxonMobil στην ΕΔΕΥΕΠ (Ελληνική Διαχειριστική Εταιρεία Υδρογονανθράκων και Ενεργειακών Πόρων), ενώ στο παιχνίδι μπαίνει και η αμερικανική Chevron, η οποία φέρεται να έχει υπογράψει συμφωνία εχεμύθειας με την Helleniq Energy για την είσοδό της μέσω εξαγοράς μεριδίου στις υπό παραχώρηση περιοχές της Κρήτης και του Ιονίου.
Σε ένα τοπίο σκληρών γεωπολιτικών ανταγωνισμών στη ΝΑ Μεσόγειο και με την κλιματική κρίση να εντείνεται από τη χρήση ορυκτών καυσίμων, ο πρωθυπουργός προεξοφλεί τη μετατροπή της Ελλάδας σε ενεργειακό κόμβο της Ευρώπης, με την κατασκευή πολυδάπανων υποδομών (αγωγοί, τερματικοί σταθμοί LNG κλπ.).
Από το ίδιο αφήγημα δεν θα μπορούσαν να λείπουν τα γεμάτα κρατικά ταμεία από την εκμετάλλευση των κοιτασμάτων και η εξασφάλιση φθηνότερης ενέργειας για τα νοικοκυριά, που υποφέρουν από τις τιμές-σοκ, λόγω του χρηματιστηρίου της ενέργειας. 
Η καταστροφή του περιβάλλοντος και η επιβάρυνση των οικοσυστημάτων είναι δεδομένη. Η περιοχή των ερευνών άλλωστε είναι σημαντική οικολογικά για τα θαλάσσια θηλαστικά που ζουν εκεί. Και μπορεί ο Μητσοτάκης να δήλωνε από το βήμα της COP27 στην Αίγυπτο, οπαδός της «πράσινης μετάβασης», αλλά  ταυτόχρονα παρουσιάστηκε και ως υποστηρικτής της ανάπτυξης αγωγών φυσικού αερίου. Τώρα πώς η μετάβαση σε καθαρότερες μορφές ενέργειας, θα γίνει με περισσότερη εξάρτηση από το ορυκτό αέριο, μόνο η κυβερνητική υποκρισία μπορεί να απαντήσει σε αυτή την αντίφαση.
Αν και εφόσον τα κοιτάσματα υπάρχουν και είναι συμφέρουσα η αξιοποίησή τους, η πρώτη γεώτρηση δεν πρόκειται να γίνει πριν το 2025 και η εκμετάλλευσή τους πολύ αργότερα. Για τους μύθους του «χρυσορυχείου» και της επίλυσης της ενεργειακής κρίσης, χαρακτηριστικά είναι όσα αναφέρει στην ανακοίνωσή της η WWF Ελλάς: 
«Πολύ πρόσφατα, ο διευθυντής ερευνών σε απομακρυσμένες και δύσκολες περιοχές (frontier exploration) της EXXON MOBIL, δήλωσε σε συνέδριο στην Κύπρο ότι τα κοιτάσματα της Ανατολικής Μεσογείου είναι μικρά και βρίσκονται σε μεγάλα βάθη, συνεπώς οι επιχειρήσεις των πετρελαϊκών έχουν μεγάλο κόστος, οπότε θα απαιτηθεί κρατική στήριξη και δέσμευση για μελλοντική ασφάλεια της ζήτησης. Με άλλα λόγια, και το περιβάλλον θα υποβαθμιστεί και το ελληνικό κράτος θα αναγκαστεί να επιδοτήσει ακόμα περισσότερο τις πετρελαϊκές εταιρείες που ούτως ή άλλως λαμβάνουν τη μερίδα του λέοντος βάσει των συμβάσεων.
Οι συμβάσεις που έχουν υπογραφεί μεταξύ της Ελλάδας και των πετρελαϊκών εταιρειών προβλέπουν ιδιαίτερα ευνοϊκούς όρους για την έρευνα και εκμετάλλευση τυχόν κοιτασμάτων. Μάλιστα, οι συμβάσεις αυτές δεν τις υποχρεώνουν να κάνουν σοβαρές εκτιμήσεις περιβαλλοντικών επιπτώσεων και ελέγχους.
Είναι σκόπιμα παραπλανητικός o μύθος ότι η εξόρυξη αερίου από τις θάλασσες της Ελλάδας θα προσφέρει λύση στην ενεργειακή κρίση. Οι εξορύξεις υδρογονανθράκων μόνο κλιματική επιβάρυνση, περιβαλλοντικά προβλήματα και γεωπολιτικές αναστατώσεις φέρνουν. Η πραγματικότητα είναι, με βάση και τις συμβάσεις με τις πετρελαϊκές, ότι από την έναρξη σεισμικών εργασιών μέχρι την έναρξη εξόρυξης υδρογονανθράκων χρειάζονται 7-8 χρόνια. Άρα, ακόμα και αν βρεθούν κοιτάσματα και η ΕΧΧΟΝ κρίνει ότι τη συμφέρει να προχωρήσει σε εξορύξεις, οι πρώτες ποσότητες υδρογονανθράκων θα εξορυχθούν πριν το 2030. Για ποια λύση στη σημερινή κρίση μιλάμε; Μόνο πολύ σοβαρή πηγή κλιματικής κρίσης σε βάθος χρόνου βλέπουμε».
ΑΟΖ
Η βαθύτερη εμπλοκή του ελληνικού κράτους στο ενεργειακό παιχνίδι της ΝΑ Μεσογείου, εντείνει φυσικά και την πολεμική απειλή, αφού τα γεωτρύπανα συνοδεύονται συνήθως από φρεγάτες και μαχητικά αεροπλάνα. Η συνεκπαίδευση των ενόπλων δυνάμεων με μονάδες της ομάδας συνοδείας Task Force 473 του γαλλικού αεροπλανοφόρου Charles De Gaulle, που πραγματοποιήθηκε από 23 έως 25 Νοεμβρίου, στη θαλάσσια περιοχή του νότιου Ιονίου, ανατολικά και νότια της Πελοποννήσου και νότια της Κρήτης, που περιλάμβανε και επιθετικές επιχειρήσεις με πραγματικά πυρά, ήταν (ακόμα) ένα ισχυρό σήμα του Παρισιού για τη στήριξη που προσφέρει στην Αθήνα, στον ελληνοτουρκικό ανταγωνισμό. 
Παρασκηνιακές διαπραγματεύσεις ανάμεσα στην Αθήνα, την Ουάσιγκτον και το Παρίσι βρίσκονται τις τελευταίες εβδομάδες σε εξέλιξη, με σκοπό κατά την προεκλογική περίοδο και -κυρίως- στη συνέχεια κατά το χρονικό διάστημα έως τις πιθανές δεύτερες εκλογές (όπου θα υπάρχει υπηρεσιακή κυβέρνηση), να βρίσκονται σε εξέλιξη μεγάλες αεροναυτικές ασκήσεις με τη συμμετοχή και αεροπλανοφόρων. Πλειοδοσία στην ένταση στο εξωτερικό και καλλιέργεια κλίματος «εθνικής συσπείρωσης» στο εσωτερικό δηλαδή, για όσο υπάρξει πολιτική αστάθεια.  
Άλλωστε είναι προφανές ότι και η προσέγγιση Τουρκίας και Λιβύης, έπαιξαν ρόλο στην επίσπευση των ερευνών νότια της Κρήτης, ελλείψει συμφωνίας Ελλάδας και Λιβύης για την ΑΟΖ. Σε επίπεδο διπλωματικής γλώσσας η Αθήνα περιγράφει τη συμφωνία Ισραήλ και Λιβάνου (με τη διαμεσολάβηση των ΗΠΑ και της γαλλικής Total) ως υπόδειγμα επίλυσης διαφοράς που αφορά θαλάσσιες ζώνες. Στην προσπάθεια ακύρωσης στην πράξη του τουρκολυβικού συμφώνου εντάσσεται και η υπογραφή συμφωνίας Ελλάδας-Αιγύπτου για τον καθορισμό των περιοχών Έρευνας και Διάσωσης, με τρόπο που αυτές ταυτίζονται με τα FIR Αθηνών και Καΐρου αντίστοιχα.
Στον ελληνοτουρκικό ανταγωνισμό, τα περιβόητα «κυριαρχικά δικαιώματα» συνδέουν ευθέως τις ΑΟΖ στην Ανατ. Μεσόγειο με δικαιώματα εξόρυξης. Και ενώ οι πολυεθνικές και οι ντόπιες εταιρείες  θα απολαμβάνουν τα πακτωλό εσόδων, οι λαοί και στις δυο πλευρές του Αιγαίου θα συνεχίζουμε να ζούμε μέσα στην ενεργειακή φτώχεια και με την απειλή ενός θερμού επεισοδίου πάνω από τα κεφάλια μας.
Συμπερασματικά, η νέα «μεγάλη ιδέα» του Μητσοτάκη, καταστρέφει το περιβάλλον και τη θαλάσσια ζωή, τη στιγμή που απαιτείται στροφή σε καθαρές μορφές ενέργειας με κοινωνικό έλεγχο. Τα όποια κέρδη θα καταλήγουν στα χαρτοφυλάκια της Exxon, της Total και των υπόλοιπων πολυεθνικών και εμείς θα συνεχίσουμε να πληρώνουμε πανάκριβο ρεύμα και βενζίνη. 
Τέλος, αλλά όχι τελευταίο, η διπλωματία των αγωγών και της πλατφόρμας άντλησης, αποτελεί μόνιμο κίνδυνο για την ειρήνη, φέροντας πιο κοντά το ενδεχόμενο ενός πολεμικού επεισοδίου στο Αιγαίο.