Η ώρα της κρίσης 

Οι Κεντρικές Τράπεζες σε όλο τον κόσμο έχουν κάνει σαφές ότι είναι έτοιμες να οδηγήσουν τις οικονομίες σε ύφεση αυξάνοντας τα επιτόκια δανεισμού, προκειμένου να προστατεύσουν τον τεράστιο πλούτο του διεθνούς χρηματοπιστωτικού συστήματος. 
«Κανείς δεν γνωρίζει αν αυτή η διαδικασία θα οδηγήσει σε ύφεση ή, αν συμβεί, πόσο σοβαρή θα είναι αυτή η ύφεση», δήλωσε στα τέλη Σεπτέμβρη o πρόεδρος της Αμερικανικής Ομοσπονδιακής Τράπεζας (Fed) Τζέρομ Πάουελ. «Πρέπει να κάνουμε τον πληθωρισμό παρελθόν. Μακάρι να υπήρχε ανώδυνος τρόπος να το καταφέρουμε αυτό. Αλλά δεν υπάρχει». 
Από τη σκοπιά των κεντρικών τραπεζών, ο πληθωρισμός –η υποτίμηση της αξίας του χρήματος– είναι χειρότερος από μια ύφεση, γιατί θίγει δυσανάλογα τους δανειστές. Ο υψηλός πληθωρισμός μειώνει αισθητά την πραγματική αξία των εκκρεμών δανείων, τα οποία δόθηκαν σε «χθεσινό χρήμα» αλλά θα αποπληρωθούν σε «αυριανό χρήμα». Αυτό το χρήμα θα μοιάζει ίδιο… αλλά θα αξίζει όλο και λιγότερο κάθε χρόνο που περνά με υψηλό πληθωρισμό. 
Για να αντισταθμίσουν τη μείωση της αξίας των χρεών που τους οφείλονται, οι τράπεζες αυξάνουν τα επιτόκια για να πάρουν άμεσα περισσότερα χρήματα από τους οφειλέτες και για να μειώσουν την οικονομική ζήτηση, κάτι που θεωρούν ότι θα επιβραδύνει την ταχύτητα με την οποία το χρήμα χάνει την αξία του. Αυτή είναι η «οδύνη» την οποία οι τραπεζίτες μας λένε ότι πρέπει να υπομείνουμε: Τα κράτη και οι κάτοχοι δανείων να πληρώσουν περισσότερα για την εξυπηρέτηση των υπαρχόντων χρεών τους, και εκατομμύρια άνθρωποι να χάσουν τις δουλειές τους… 
Έχει σημασία να καταλάβουμε ότι αυτό δεν έχει καμία σχέση με την προστασία του βιοτικού επιπέδου της εργατικής τάξης απέναντι στη μάστιγα της αύξησης των τιμών... «Υπάρχουν υπερβολικά πολλοί Αμερικάνοι που κερδίζουν υπερβολικά μεγάλες αυξήσεις», γράφει ο Μάθιου Κράνστον στο Financial Review, σε άρθρο με τίτλο «Οι δουλειές που πρέπει να χαθούν για να μειωθεί ο πληθωρισμός». 
Αυξάνοντας γρήγορα τα επιτόκια –και μαζί τους τη συναλλαγματική αξία του αμερικανικού δολαρίου– η Fed εξάγει επιπλέον πληθωριστικές και υφεσιακές πιέσεις στον υπόλοιπο πλανήτη. Πληθωριστικές γιατί η ισχύς του δολαρίου οδηγεί σε αύξηση των τιμών σε εγχώριο νόμισμα για τις εισαγωγές που γίνονται σε αμερικανικά δολάρια, όπως τα αγροτικά προϊόντα και η ενέργεια. Υφεσιακές γιατί οι άλλες κεντρικές τράπεζες ακολουθούν το παράδειγμα της Fed προκειμένου να περιορίσουν τη μείωση της αξίας των δικών τους νομισμάτων έναντι του δολαρίου, πιέζοντας σε αυτή τη διαδικασία την εγχώρια οικονομική δραστηριότητα. 
Η Τράπεζα της Αγγλίας δηλώνει ότι το Ηνωμένο Βασίλειο είναι ήδη σε ύφεση, αλλά εξακολουθεί να αυξάνει τα επιτόκια προκειμένου να υπερασπιστεί την αξία της λίρας και να προστατεύσει τους δανειστές από τον 10% πληθωρισμό. Η Ευρώπη, που αντιμετωπίζει και μια ενεργειακή κρίση, ακολουθεί τη Βρετανία προς την ύφεση... 
Σε κάθε περίπτωση, ο κόσμος έχει μεταστραφεί από την περίοδο του φτηνού δανεισμού και της «ποσοτικής χαλάρωσης»… σε ένα είδος κούρσας προς τα πάνω όσον αφορά τη νομισματική πολιτική. Η προηγούμενη περίοδος υποτίθεται ότι θα μείωνε την ποσότητα των χρεών στο σύστημα μέσα από ένα συνδυασμό αυξημένης οικονομικής ανάπτυξης και μειωμένων κρατικών δαπανών. Αλλά κατέληξε στο να φτάσουν οι [οικονομικές] υποχρεώσεις στα 300 τρισ. δολάρια, περίπου 350% της παγκόσμιας οικονομικής παραγωγής... 
Τώρα είναι η ώρα της κρίσης. Καθώς ο πληθωρισμός στις βασικές οικονομίες διαβρώνει την πραγματική αξία αυτών των γιγάντιων [οικονομικών] υποχρεώσεων, παντού οι δανειστές –κεντρικές τράπεζες, εμπορικές τράπεζες και άλλες μεγάλες χρηματοπιστωτικές εταιρίες– σπεύδουν να αντισταθμίσουν την απώλεια. 
Νωρίτερα φέτος, το ΔΝΤ εκτίμησε ότι περίπου το 60% των χωρών χαμηλού εισοδήματος κινδύνευαν ήδη να βρεθούν ή βρίσκονταν ήδη σε οικονομική δυσπραγία (δυσκολία αποπληρωμής χρεών)… 
Όπου τα δάνεια είναι σε αμερικανικά δολάρια, το αυξημένο βάρος της πτώσης της αξίας των εθνικών νομισμάτων και των υψηλότερων επιτοκίων έχει υπερκεράσει τα μικρά οφέλη που είχαν οι χρεωμένες χώρες από τον πληθωρισμό που διάβρωνε την πραγματική αξία των χρεών τους. Όπου τα δάνεια δεν είναι σε αμερικανικά δολάρια, υπάρχει φυγή κεφαλαίων προς τα αμερικανικά ομόλογα. Έτσι, ενώ το συνολικό χρέος μειώθηκε κατά μισό τρισ. δολάρια φέτος στις λεγόμενες αναδυόμενες οικονομίες (ευφημισμός για τις φτωχές υπανάπτυκτες οικονομίες), το χρέος ως ποσοστό του ΑΕΠ αυξάνεται καθώς η ανάπτυξη ανακόπτεται. 
Στις ανεπτυγμένες οικονομίες, τα κράτη και οι επιχειρήσεις πιέζουν προς τα κάτω την πραγματική αξία των μισθών, των συντάξεων και άλλων πληρωμών κοινωνικής ασφάλισης, ενώ δικαιολογούν τις περικοπές στους προϋπολογισμούς με επίκληση στις επαχθείς αποπληρωμές χρέους. […] 
Για τους εργαζόμενους, οι μισθοί είναι πολύ σημαντικότεροι από τις αποταμιεύσεις... Ακόμα και οι πιο εύποροι εργαζόμενοι γενικά έχουν αποταμιεύσεις που αρκούν για να καλύψουν τα έξοδα μερικών μηνών εφόσον χάσουν τη δουλειά τους -μετά θα υποχρεωθούν να ξαναβρούν εργασία για να ζήσουν. Οι περισσότεροι μένουν χωρίς χρήματα με το που βρεθούν στην ανεργία, αν δεν έχουν ήδη ξεμείνει και κάνουν τους ζογκλέρ με τα χρέη διάφορων πιστωτικών καρτών –περίπου το 30% των ανθρώπων με πιστωτικές κάρτες δηλώνουν ότι δεν θα μπορούσαν να τα βγάλουν πέρα χωρίς αυτές. 
Ο βασικός τρόπος που μπορούν να υπερασπιστούν οι εργαζόμενοι τους εαυτούς τους σε αυτή τη στιγμή κρίσης είναι συνεπώς να αγωνιστούν για υψηλότερους μισθούς και για αυξημένες κρατικές δαπάνες στην πρόνοια και τις κοινωνικές υπηρεσίες. Μας λένε ότι το χειρότερο σενάριο από όλα θα ήταν αυτό όπου ένα «σπιράλ μισθών-τιμών» θα κρατούσε ψηλά τον πληθωρισμό για ακόμα μεγαλύτερο χρονικό διάστημα. Το μήνυμα είναι ότι «η συγκράτηση των μισθών» και η μείωση των κρατικών δαπανών είναι προς το συμφέρον όλων μας. 
Αλλά όποιος είναι χρεωμένος σε κάρτα ή με υποθήκη κλπ. θα κέρδιζε άμεσα αν αυξάνονταν οι μισθοί παράλληλα με τον πληθωρισμό των καταναλωτικών τιμών: Ο πληθωρισμός των μισθών είναι ευεργετικός για τους εργαζόμενους οφειλέτες… 
Η κεντρική τράπεζα ασφαλώς θα ανταπέδιδε με ακόμα υψηλότερα επιτόκια προκειμένου να κρατήσει τους εργαζόμενους φυλακισμένους στα χρέη και να βυθίσει την οικονομία. Αλλά οι κεντρικές τράπεζες το κάνουν έτσι κι αλλιώς αυτό για τους δικούς τους λόγους. Αυτό αποτελεί έναν ακόμα λόγο για να τεθούν οι μεγάλοι χρηματοπιστωτικοί οργανισμοί υπό δημόσιο έλεγχο: ώστε οι τραπεζίτες να υποχρεωθούν να ανεβάσουν τα επίπεδα διαβίωσης, αντί να τα πιέζουν προς τα κάτω για να προστατεύσουν τους ισολογισμούς τους.