Αποχαιρετισμός στον Άχμετ Σόκι

Τ ο βράδυ της 22 Γενάρη πέθανε στο Σικάγο, όπου έζησε και έδρασε στο μεγαλύτερο μέρος της ζωής του, ο επαναστάτης μαρξιστής Αχμέτ Σεράουι, πιο γνωστός ως Άχμετ Σόκι.
Πέθανε στην ηλικία των 62 χρόνων, μετά από προσβολή από κάποιο ενδονοσοκομειακό μικρόβιο που τον ταλαιπώρησε για χρόνια, προκάλεσε τον αναγκαίο ακρωτηριασμό του και τελικά τον σκότωσε.
Ο Άχμετ γεννήθηκε στην Αίγυπτο, σε μια εύπορη οικογένεια που η τύχη της συνδυαζόταν με την εξέλιξη αυτής της μεγάλης αραβικής χώρας. Ο πατέρας του ήταν μηχανικός ειδικευμένος στις εξορύξεις, που αναδείχθηκε στην εποχή της εθνικής ανάπτυξης, επί Νάσερ. Ο θείος του ήταν διάσημος δικηγόρος, που διακρίθηκε στην υπεράσπιση μελών του ΚΚ Αιγύπτου απέναντι στις καθεστωτικές διώξεις. Στις συνθήκες του τέλους του νασερισμού η οικογένεια κατέφυγε στο εξωτερικό. Ο Άχμετ μεγάλωσε στο Λονδίνο.
Στον απόηχο του Μάη του ’68, μέσα στη ριζοσπαστικοποίηση της δεκαετίας του ’70, διάλεξε το δρόμο του επαναστατικού μαρξισμού. Εντάχθηκε στο IS (την οργάνωση-πρόγονο του σημερινού SWP στη Βρετανία) και στελεχοποιήθηκε μέσα από τις γραμμές του. Στη μετέπειτα πολιτική ζωή του έμεινε σταθερός στις ιδέες του «σοσιαλισμού από τα κάτω».
Στη δεκαετία του ’80, ο Άχμετ μετακινήθηκε στις ΗΠΑ για να βοηθήσει στο χτίσιμο μιας επαναστατικής οργάνωσης μέσα στο άντρο του δυτικού ιμπεριαλισμού. Εκεί συνδέθηκε με την Σάρον Σμιθ -τη συντρόφισσα των επόμενων χρόνων στη ζωή του- και τους Λανς Σέλφα, Πολ Ντ’ Αμάτο, Λι Σάσταρ κ.ά. που αποτέλεσαν την ηγετική ομάδα που έχτισε τη Διεθνιστική Σοσιαλιστική Οργάνωση (ISO). Η ISO εξελίχθηκε στην πιο μεγάλη και δραστήρια οργάνωση της άκρας Αριστεράς στις ΗΠΑ.
Οι σύντροφοι αυτοί υπήρξαν ένα από τα πιο προωθημένα «αποσπάσματα» της διεθνούς επαναστατικής Αριστεράς. Η καθημερινή, συστηματική και μακρόχρονη πολιτική δράση ενάντια στην πιο ισχυρή αστική τάξη στο σύγχρονο κόσμο, δεν ήταν μια εύκολη υπόθεση. Η ISO υπήρξε ιδιαίτερα σκληρή και συγκεκριμένη ενάντια στον αμερικανικό ιμπεριαλισμό: Στις συνθήκες μετά την 11η Σεπτέμβρη, στις ΗΠΑ του Patriot Act, η ανοιχτή υποστήριξη της ήττας της αμερικανικής εισβολής στο Αφγανιστάν και στο Ιράκ ήταν ένα πολύ απαιτητικό πολιτικό καθήκον.
Ο Άχμετ υπήρξε ένας συγκλονιστικός πολιτικός ρήτορας, ένας δεινός προπαγανδιστής των επαναστατικών μαρξιστικών ιδεών. Ανέλαβε την ευθύνη του περιοδικού της οργάνωσής του και μετέτρεψε το International Socialist Review σε ένα «κέντρο» μαρξιστικής συζήτησης με διεθνή εμβέλεια. Δούλεψε ιδιαίτερα πάνω σε ζητήματα όπως η σχέση του μαύρου ριζοσπαστισμού με τον επαναστατικό μαρξισμό, η σχέση του αντιρατσισμού με την αντικαπιταλιστική στρατηγική, η παράδοση της Κίνας του Μάο και οι επιρροές της στα μαοϊκά ρεύματα στη Δύση κ.ά. Μαζί με τις εργασίες της Σάρον Σμιθ στα ζητήματα στρατηγικής και τακτικής στο φεμινιστικό κίνημα, έδιναν τα παραδείγματα για μια Οργάνωση που προσπαθούσε πραγματικά να αναμετρηθεί με τα σύγχρονα πιεστικά ερωτήματα και όχι να τα κρύβει «κάτω από το χαλί» καταφεύγοντας στις γενικολογίες και τις ασάφειες.
Στις αρχές του 21ού αιώνα, η ISO ήρθε σε σύγκρουση με την IST (Διεθνιστική Σοσιαλιστική Τάση, το διεθνές «ρεύμα» γύρω από το SWP), αντιδρώντας στην ανάλυση για τη διεθνή συγκυρία και στην πατερναλιστική αντιμετώπιση των οργανώσεων της IST από το «άτυπο κέντρο» του Λονδίνου. Η ρήξη ήταν ιδιαίτερα πικρή για τον Άχμετ, αλλά αυτό δεν τον εμπόδισε να εντείνει τις προσπάθειες για να υπερασπίσει την Οργάνωσή του και να την βοηθήσει να σταθεί αυτόνομα μέσα στο χώρο της διεθνούς επαναστατικής Αριστεράς.
Η σχέση με τη ΔΕΑ
Συνδεθήκαμε με τον Άχμετ στην Πράγα, στη διεθνή διαδήλωση στα πλαίσια του κινήματος ενάντια στη νεοφιλελεύθερη καπιταλιστική παγκοσμιοποίηση. Με έκπληξη διαπιστώσαμε ότι είχαμε τα ίδια ερωτήματα και σκιαγραφούσαμε τις ίδιες απαντήσεις. Έκτοτε η σχέση μεταξύ μας δεν διακόπηκε ποτέ. Ο Άχμετ Σόκι ήταν εισηγητής στο ιδρυτικό συνέδριο που δημιούργησε τη ΔΕΑ.
Ο Άχμετ συνδέθηκε ιδιαίτερα με το κίνημα στην Ελλάδα, παρακολούθησε συστηματικά τις θυελλώδεις στροφές του και αγάπησε τους ανθρώπους του, τις οργανώσεις του, τις συνήθειες, τις δυνατότητες και τις αδυναμίες τους. Στις πολλές επισκέψεις του εδώ, γνωρίσαμε έναν σύντροφο που με συγκλονιστική απλότητα μπορούσε να βάζει πάντα τα σωστά ερωτήματα, έναν δοτικό και γενναιόδωρο άνθρωπο, μια γοητευτική προσωπικότητα. Το χιούμορ του Άχμετ, τα καλαμπούρια με τα οποία διάνθιζε τις πολιτικές ομιλίες του, που κάποτε είχαν αυτοσαρκασμό αλλά ποτέ σαρκασμό απέναντι σε συνομιλητές του, ήταν αντανάκλαση αυτής της γενικότερης καλοσύνης αυτού του ζεστού ανθρώπου.
Σε αυτό το διάστημα ο Άχμετ ανέλαβε την ευθύνη των διεθνών σχέσεων της ISO. Ταξίδεψε πολύ, στην Ευρώπη, στη Λατινική Αμερική, στην Αίγυπτο και αλλού. Παντού, άφηνε πίσω του όχι μόνο συντροφικές πολιτικές σχέσεις, αλλά ισχυρές φιλίες. Δεν ήταν εύκολο και λέει πολλά για το σύντροφο που χάσαμε.
Η ISO υπήρξε το έργο της ζωής του Άχμετ. Η παλιά ηγετική ομάδα της, που είχε επαφή με τις εμπειρίες της εποχής των «μεγάλων γεγονότων», πέρασε με επιτυχία τις δοκιμασίες των σκληρών εποχών του Ρίγκαν, των Μπους, του Κλίντον. Φυσιολογικά και σωστά επιδίωξε την ανανέωσή της. Οι νεότεροι σύντροφοι και συντρόφισσες που τους διαδέχθηκαν λογοδοτούσαν σε εμπειρίες σημαντικές μεν, αλλά και «φυγόκεντρες», της εποχής του Occupy, του MeToo, του Black Lives Matter. Φάνηκαν λιγότερο ανθεκτικοί απέναντι στις πιέσεις του ρεύματος Σάντερς και την αυταπάτη ότι οι DSA, παρότι είναι συνδεδεμένοι με το Δημοκρατικό Κόμμα (ως «αριστερή» πτέρυγά του) ίσως αποτελεί μια κάποια λύση απέναντι στην αγριότητα του Τραμπ.
Η ISO κατέρρευσε, παίρνοντας το δρόμο της εξατομικευμένης προσχώρησης στους DSA. Στην εποχή του Μπάιντεν φαίνεται ολοκάθαρα ότι αυτό ήταν μια αυτοκτονική αυταπάτη, αλλά η αυτοδιάλυση της ISO ήταν ένα ανεπίστροφο λάθος.
Η παλιά φρουρά της ISO, έχοντας την ακλόνητη πεποίθηση ότι το Δημοκρατικό Κόμμα στις ΗΠΑ είναι ένα «νεκροταφείο ριζοσπαστών» δεν ακολούθησε σε αυτόν τον κατήφορο. Επιχείρησαν ένα νέο ξεκίνημα με το International Socialism Project, με τον δηλωτικό υπότιτλο: «στην υπεράσπιση του σοσιαλισμού από τα κάτω»… Αυτός, κατά τη γνώμη μου, θα μπορούσε να είναι ο τίτλος στην πολιτική ζωή του Άχμετ Σόκι.
Η πολύχρονη αρρώστια τον εμπόδισε να πάρει μέρος, με τον τρόπο που ο ίδιος θα ήθελε, στην καθοριστική μάχη για την πορεία της Οργάνωσής του.
Ο θάνατος του Άχμετ είναι ένας ακόμα κρίκος στην αλυσίδα των σημαντικών απωλειών για τη διεθνή επαναστατική Αριστερά, που γίνεται φτωχότερη.
Εμείς, χάσαμε ένα πολύτιμο σύντροφο, έναν αγαπημένο φίλο, έναν έμπιστο αδελφό.