Ο αγώνας των καλλιτεχνών για την υπεράσπιση του πολιτισμού

Μετά από το πλήγμα που δέχτηκε ο καλλιτεχνικός κόσμος τα δύο χρόνια της πανδημίας και έπειτα από την προκλητική στάση της Μενδώνη στην υπόθεση Λιγνάδη, έρχεται μια νέα επίθεση από την μεριά της κυβέρνησης με το προεδρικό διάταγμα 85/2022.  Η επίθεση που γίνεται στους φοιτητές και εργαζόμενους στον καλλιτεχνικό χώρο είναι τμήμα της συνολικότερης επίθεσης που εξαπολύει η κυβέρνηση προς τους εργαζόμενους και την νεολαία.
Το συγκεκριμένο προεδρικό διάταγμα υποβαθμίζει τα καλλιτεχνικά  πτυχία, με αποτέλεσμα οι απόφοιτοι των σχολών αυτών να βρίσκονται στην κατηγορία ανειδίκευτων εργαζομένων, με ό,τι αυτό συνεπάγεται για το μισθό και τα εργασιακά τους δικαιώματα. Η τροπολογία του υπουργείου,  εξαιρεί τις προσλήψεις των καλλιτεχνών στο δημόσιο από το Π.Δ. 85, ορίζει όμως ότι ο μισθός όλων των καλλιτεχνικών ειδικοτήτων θα καθορίζεται με ενιαία υπουργική απόφαση. Στην ουσία λοιπόν όχι μόνο δεν έλυσε το συγκεκριμένο πρόβλημα, αλλά το ενίσχυσε, αφού στην πραγματικότητα η τροπολογία καταργεί τις συλλογικές συμβάσεις. Είναι φανερό λοιπόν ότι αυτή η κίνηση είναι μία από τις πολλές επιθέσεις της κυβέρνησης προς τους εργαζομένους–ες, κάνοντας κουρελόχαρτο τα εργασιακά τους δικαιώματα. Απαιτεί από τον κόσμο της εργασίας να ζήσει με λιγότερα, σε μία κατάσταση κρίσης κόστους ζωής και ενεργειακής κρίσης, την ίδια στίγμη απου δίνονται τεράστια ποσά σε εξοπλισμούς και όχι για τις πραγματικές ανάγκες του κόσμου. 
Η απάντηση των καλλιτεχνών ήταν άμεση. Καταλήψεις του Εθνικού Θεάτρου και του Κρατικού, καταλήψεις καλλιτεχνικών σχολών, 48ωρη απεργία, παραίτηση των καθηγητών του Εθνικού Θεάτρου. Όλες αυτές οι πρωτοφανείς δράσεις έδωσαν φωνή στους καλλιτέχνες που αυτήν τη στιγμή πλήττονται.
Ο ελιγμός της κυβέρνησης
Μετά από πολλές εβδομάδες κινητοποιήσεων, απεργίας και καταλήψεων, η κυβέρνηση αποφάσισε να συναντηθεί με καλλιτεχνικούς εκπροσώπους για να ακούσει τα αιτήματά τους και να προτείνει νέα λύση στο πρόβλημα που η ίδια δημιούργησε. Η απάντηση της κυβέρνησης λίγες μέρες μετά την συνάντηση είναι η ΚΥΑ (Κοινή Υπουργική Απόφαση) που έφερε. Η ΚΥΑ βελτιώνει πράγματι τις αποδοχές των καλλιτεχνών, με καθιέρωση ειδικής μισθολογικής κατηγορίας ισότιμη με αυτή της Τεχνολογικής Εκπαίδευσης. Υπάρχει όμως στην συγκεκριμένη νομοθετική ρύθμιση μία παγίδα η οποία δεν είναι καθόλου αμελητέα.
Αυτό που στην πραγματικότητα προσφέρει είναι μία οριζόντια μισθολογική αναβάθμιση η οποία εξασφαλίζεται για όποιον προσληφθεί για το έργο του. Η συγκεκριμένη ΚΥΑ περιλαμβάνει εκτός από τις καλλιτεχνικές σχολές, ΙΕΚ/ΔΙΕΚ, κολέγια, ακόμα και εμπειρικούς καλλιτέχνες χωρίς δίπλωμα και πτυχίο. Με λίγα λόγια ένας καλλιτέχνης απόφοιτος αναγνωρισμένης σχολής αν προσληφθεί, θα προσληφθεί για το έργο του και θα είναι στη ίδια μισθολογική κλίμακα με ένα απόφοιτο ΙΕΚ/ΔΙΕΚ, κολεγίου ακόμα και με ένα καλλιτέχνη χωρίς δίπλωμα. Είναι φανερό ότι η κυβέρνηση με την ΚΥΑ υποβαθμίζει ακόμα περισσότερο τις αναγνωρισμένες καλλιτεχνικές σπουδές (καθώς επί της ουσίας δεν τις αναγνωρίζει) και τις εξισώνει με πτυχία ΙΕΚ, κολεγίου ακόμα και με άτομα που δεν έχουν κάποιο καλλιτεχνικό πτυχίο. Η κυβέρνηση μέσω της υποβάθμισης ενισχύει τα κολέγια βάζοντας ένα ακόμα λιθαράκι στην περαιτέρω ιδιωτικοποίηση της παιδείας. 
Το τελευταίο διάστημα οι αρμόδιοι υπουργοί δεν σταμάτησαν να ισχυρίζονται ότι ήρθαν για να λύσουν το πρόβλημα που υπήρχε από το 2003. Το 2003, βάση νόμου, καθιστούσε τους απόφοιτους καλλιτεχνικών σχολών ως αδιαβάθμητους. Το νέο Προεδρικό Διάταγμα τους διαβαθμίζει  προς τα κάτω (από Τεχνολογική Εκπαίδευση που ήταν πριν το 2003 σε Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση). Έτσι με αυτόν τον τρόπο η κυβέρνηση θριαμβολογεί ότι έδωσε λύση στο πρόβλημα υποβαθμίζοντας τους/ις εργαζόμενους-ες και απόφοιτους-ες καλλιτεχνικών σχολών. Την λύση λοιπόν σε αυτήν την κατάσταση δεν μπορεί να την δώσει η κυβέρνηση, ούτε με τις ανούσιες τροπολογίες της ούτε με τις ασαφείς νομοθετικές ρυθμίσεις. 
Μαζική αγωνιστική 
απάντηση
Η απάντηση στην επίθεση της κυβέρνησης είναι οι αγώνες του καλλιτεχνικού κόσμου (εργαζόμενοι/ες, φοιτητές/τριες). Τους τελευταίους μήνες επικρατεί μία πρωτοφανής εικόνα  με καταλήψεις των δύο μεγάλων θεάτρων (Εθνικό Θέατρο και Κρατικό Θέατρο) καταλήψεις σχολών και θεάτρων σε Αθήνα, Θεσσαλονίκη και Πάτρα, καταλήψεις πανεπιστημιακών καλλιτεχνικών σχολών, συναυλίες αλληλεγγύης, απεργίες, κινητοποιήσεις, παραιτήσεις καθηγητών του Εθνικού Θεάτρου, μαζικοποίηση των συνελεύσεων στα σωματεία. 
Τα αιτήματα της Π.Ο.Θ.Α (Πανελλήνια Ομοσπονδία Θεάματος Ακροάματος) πέραν της άμεσης απόσυρση του Π.Δ.85/2022 για τις ειδικότητες των καλλιτεχνών και των εργαζομένων στην Τέχνη και τον Πολιτισμό είναι η  επαναφορά των επαγγελμάτων σε Τ.Ε. (ή Π.Ε. για όσους κλάδους ισχύει) και  ίδρυση Δημοσίας Τριτοβάθμιας Ανώτατης Καλλιτεχνικής Εκπαίδευσης (Πανεπιστήμιο Παραστατικών Τεχνών), και ενιαίας Δημόσιας Καλλιτεχνικής Εκπαίδευσης σε όλες τις βαθμίδες υπό την εποπτεία του Υπουργείου Παιδείας. Με βάση το συγκεκριμένο πλαίσιο αιτημάτων συσπειρώθηκε όλος ο καλλιτεχνικός κόσμος, βάζοντας ο κάθε κλάδος και τα δικά του επιπλέον αιτήματα. Μέσα σε αυτό το πλαίσιο αγώνα, η πρόταση των παρατάξεων του Δ.Σ. του Σ.Ε.Η.  (Σωματείο Εργαζομένων Ηθοποιών) που αποτελούν την πλειοψηφία έδειξε στάση υποχώρησης στην τελευταία Γενική Συνέλευση, πηγαίνοντας πίσω από τις διαθέσεις του κόσμου. Η πρόταση τους ήταν, η εξουσιοδότηση του Δ.Σ για κήρυξη απεργίας όποτε αυτό το αποφασίσει, βάζοντας φρένο στην απεργιακή κλιμάκωση. Η πρόταση αυτή πλειοψήφησε οριακά και βρήκε ισχυρή αντίσταση από τους σπουδαστές που συνεχίζουν τις καταλήψεις αλλά και απο τους/ις εργαζόμενους/ες της τέχνης που καταλαβαίνουν ότι η λύση βρίσκεται στην κλιμάκωση του αγώνα.  
Πολύτιμο χαρακτηριστικό του αγώνα των καλλιτεχνών είναι η προσπάθεια σύνδεσης με τον αγώνα των εκπαιδευτικών αλλά και συνολικά με το εργατικό κίνημα, καθώς μεγάλο κομμάτι του καλλιτεχνικού κόσμου διδάσκει στα σχολεία, αντιμετωπίζοντας κοινά προβλήματα με τους εκπαιδευτικούς. 
Ο αγώνας των καλλιτεχνών μέχρι σήμερα έχει πετύχει μια πρώτη νίκη, να ακουστεί μαζικά η φωνή του καλλιτεχνικού κόσμου που τα τελευταία χρόνια βάλλεται ανεπανόρθωτα. Χρειάζεται συνέχεια και ενίσχυση του αγώνα, σε σύνδεση με τους φοιτητές και φοιτήτριες και με άλλους κλάδους του εργατικού κινήματος που πλήττονται από την πολίτικη της κυβέρνησης. Ένα τέτοιο στοιχείο φάνηκε και στο κάλεσμα για κινητοποίηση των καλλιτεχνών στις 2 Μάρτη, που μετατράπηκε σε διαμαρτυρία για το έγκλημα στα Τέμπη. Βρισκόμαστε, σε προεκλογική περίοδο. Τα συστημικά κόμματα (ΝΔ, ΠΑΣΟΚ, ΣΥΡΙΖΑ), το μόνο που έχουν να προσφέρουν, είναι λιτότητα, καταστολή, ρατσισμό και επικίνδυνα πολεμικά παιχνίδια σε συνδυασμό με παροχές-ψίχουλα για τους/ις εργαζόμενους/ες. Είναι σημαντικό ο κόσμος της εργασίας να δώσει τη δική του απάντηση μέσα από απεργιακούς αγώνες που βάζουν μπροστά τα εργατικά συμφέροντα.