Να σταματήσουμε το τέρας της ανεργίας!

Τα εφιαλτικά ποσοστά ανεργίας, που καταγράφονται στην Ελλάδα και την υπόλοιπη ΕΕ και είναι αποτέλεσμα των πιο σκληρών πολιτικών λιτότητας, οδηγούν στην ολοκληρωτική εξαθλίωση ένα μεγάλο ποσοστό των εργαζομένων και της νεολαίας. Ήδη γύρω μας εκατομμύρια άνθρωποι χωρίς εργασία δυσκολεύονται να ταΐσουν τα παιδιά τους, δεκάδες χιλιάδες κοιμούνται στο δρόμο και οι αυτοκτονίες αυξάνονται δραματικά.

Οι αστικές κυβερνήσεις βέβαια συνεχίζουν να προωθούν και να διευκολύνουν τις απολύσεις σε δημόσιο και ιδιωτικό τομέα, ενώ τα δήθεν προγράμματα «ενίσχυσης της απασχόλησης» καταλήγουν πάντα σε επιδοτήσεις των εργοδοτών.

Έκρηξη ανεργίας

Tα τελευταία στοιχεία της Eurostat αποτυπώνουν σε αριθμούς αυτή την καταστροφή: Σε 23.816.000 άτομα έφτασαν οι άνεργοι το Δεκέμβρη του 2011 στα 27 κράτη-μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης (9,9%). Στο 19,2% βρισκόταν το ποσοστό ανεργίας στην Ελλάδα τον Οκτώβρη του 2011, δεύτερη χώρα της ΕΕ με την υψηλότερη ανεργία, μετά την Ισπανία (22,7%). Το ποσοστό αυτό ανεβαίνει στο 47,2% στους νέους μέχρι 24 ετών. Και όλα αυτά αποτελούν τα επίσημα στοιχεία. Αν υπολογίσουμε τους λεγόμενους «κρυφούς ανέργους», δηλαδή τους περίπου 150.000 μακροχρόνια άνεργους που δεν καταγράφονται, όσους-ες δουλεύουν έστω και μία ώρα την εβδομάδα και δεν θεωρούνται άνεργοι, τους χιλιάδες υποαπασχολούμενους, ανασφάλιστους, απλήρωτους για μήνες ή κακοπληρωμένους, τα νούμερα που δίνονται στη δημοσιότητα είναι πλασματικά.

Σύμφωνα με τις εκτιμήσεις του ΙΝΕ-ΓΣΕΕ, η ανεργία στο τέλος του 2011 είχε φτάσει το 22% (1.200.000 άνεργοι) και θα αγγίξει μέσα στο 2012 το 26% (1.500.000). Την ίδια στιγμή κυβέρνηση και τρόικα θέλουν μέσα στο 2012 να περικόψουν 500 εκατ. ευρώ από τα επιδόματα ανεργίας, όταν μόλις το 37% των ανέργων λαμβάνει το πενιχρό βοήθημα των 461 ευρώ. Επίσης, επιδιώκουν να ισοπεδώσουν το δικαίωμα στη δουλειά, με μια σειρά προκλητικά δώρα για τα αφεντικά: εύκολες και φτηνές απολύσεις, επιδότηση και μείωση ασφαλιστικών εισφορών, μείωση κατώτατου μισθού, χαμηλότερες αμοιβές για νεοπροσλαμβανόμενους, κατάργηση κλαδικών συμβάσεων.

Επιπτώσεις

Πέρα από τις οικονομικές επιπτώσεις και την ανέχεια, μια σειρά άλλες συνέπειες επιβαρύνουν επιπρόσθετα τη θέση των ανέργων. Η μείωση του προσδόκιμου ορίου ζωής, η αύξηση των ποσοστών κατάθλιψης και αυτοκτονιών, ο κοινωνικός αποκλεισμός, ο ανταγωνισμός (σε σημείο ανθρωποφαγίας) για μια θέση εργασίας μεγεθύνονται σε περιόδους γενικευμένης ανεργίας.  Όπως σημειώνουν στην έρευνά τους «Οι Κοινωνικές και Ψυχολογικές επιπτώσεις της Ανεργίας», οι Δ. Κατσορίδας και Γ. Λεχουρίτης «ταυτόχρονα, μπαίνει μπροστά μια διαδικασία ενοχοποίησης των ανέργων, με αποτέλεσμα ο κάθε άνεργος να θεωρεί ότι για την ανεργία του ευθύνεται ο ίδιος».

Παρά τα ιδεολογήματα των «από πάνω», η ανεργία αποτελεί φαινόμενο του καπιταλιστικού τρόπου παραγωγής που, όπως είναι φυσικό, παίρνει εκρηκτικές διαστάσεις σε περιόδους βαθιάς κρίσης του συστήματος, όπως και σήμερα. Μπροστά στην πτώση των ποσοστών κέρδους των μεγάλων επιχειρήσεων, θυσιάζονται εκατομμύρια εργαζόμενοι που «πρέπει» να απολυθούν, γιατί η επιχείρηση «δε βγαίνει», ανεξάρτητα αν την περίοδο των προηγούμενων ετών ο κάθε μεγαλοκαρχαρίας είχε θησαυρίσει.

Είναι κατανοητό ότι η υπεράσπιση των ανέργων, ο αγώνας για μόνιμη και αξιοπρεπή δουλειά, απαιτεί επίμονη και πολύμορφη δράση, μαχητικές μορφές διεκδίκησης και μαζικούς αγώνες. Το ερώτημα που προκύπτει είναι με ποια τακτική και με ποια αιτήματα μπορούμε να αντισταθούμε ενάντια στην ανεργία και να υπερασπιστούμε αποτελεσματικά τους ανέργους.

Φρένο στις απολύσεις

Άμεσο καθήκον είναι να βάλουμε φρένο στις απολύσεις, που γιγαντώνουν την ανεργία. Για να βελτιωθεί η θέση των ανέργων, πρέπει να πάψουν να υπάρχουν νέοι άνεργοι καθημερινά. Άρα χρειάζεται άμεση στήριξη όσων χώρων βρίσκονται σε κινητοποιήσεις (Χαλυβουργία, Άλτερ, οργανισμοί του δημοσίου κ.λπ.), οργανώνοντας τη συμπαράσταση στον αγώνα τους, αλλά κυρίως διευρύνοντας το μέτωπο των απεργιών σε κάθε κλάδο και επιχείρηση που πλήττεται από μαζικές απολύσεις, μειώσεις μισθών κ.λπ.

Χρειαζόμαστε ένα ενιαίο κίνημα εργαζομένων-ανέργων, ντόπιων και μεταναστών, μισθωτών του δημοσίου και ιδιωτικού τομέα. Έτσι μόνο σπάμε τους διαχωρισμούς που καλλιεργεί η αντίδραση, χτυπάμε στην πράξη την ηττοπάθεια και την αίσθηση της απομόνωσης και παλεύουμε συλλογικά για επιδόματα, ιατροφαρμακευτική περίθαλψη και μαζικές προσλήψεις. Με εγγραφές των ανέργων στα σωματεία χωρίς καμιά προϋπόθεση, με σφυρηλάτηση των δεσμών αλληλεγγύης μεταξύ όλων των εργατών, με τη δέσμευση των συνδικάτων και της Αριστεράς ότι θα σηκώσουν την αντιπαράθεση για την ανεργία, όπως έχουν κάνει και στο παρελθόν.

Παραδείγματα

Στη διάρκεια του μεσοπολέμου, εποχή όπου και πάλι ο καπιταλισμός κλονιζόταν, είχαμε σκληρές ταξικές αναμετρήσεις με αντικείμενο την ανεργία. Στις ΗΠΑ, τη Βρετανία, τη Γαλλία, αλλά και την Ελλάδα, εκατοντάδες διαδηλώσεις, άγριες απεργίες με συγκρούσεις και νεκρούς, κέρδισαν επιδόματα ανεργίας και άλλα δικαιώματα για τους ανέργους χάρη στην ενότητα εργαζομένων-ανέργων.

Ακόμα και πρόσφατα, στη Γαλλία, μέσα στη φωτιά του απεργιακού Δεκέμβρη του 1995 (αλλά και από πιο πριν) εργαζόμενοι και άνεργοι, συνδικαλιστές και αγωνιστές των κοινωνικών κινημάτων, διεκδίκησαν δικαιώματα για τους ανέργους (επιδόματα, δωρεάν μετακινήσεις) και οργάνωσαν μαζί την πάλη για 35ωρο και νέες θέσεις εργασίας. «Κόλαση και μέσα/Κόλαση και έξω», ήταν ένα από τα χαρακτηριστικότερα συνθήματά τους, για να αναδείξουν ότι ίδια καταπίεση έχεις και εντός και εκτός δουλειάς, οπότε τα συμφέροντα και οι αγώνες των «από κάτω» πρέπει να είναι κοινά.

Στην Αργεντινή, οι περίφημοι Πικετέρος συγκροτήθηκαν αρχικά από απολυμένους εργάτες της βαριάς βιομηχανίας σε επίπεδο συνελεύσεων γειτονιάς. Στα χρόνια της εξέγερσης το άπλωμα του κινήματος και η ενίσχυσή του από σωματεία και δυνάμεις της εξωκοινοβουλευτικής Αριστεράς βοήθησε και στον αποτελεσματικότερο συντονισμό και στο δυνάμωμα των διεκδικήσεών του.

Τα τελευταία χρόνια και ειδικότερα μετά τη λαίλαπα των μνημονίων, έχουμε και εδώ τα πρώτα βήματα οργάνωσης των ανέργων πλάι στα σωματεία και το χτίσιμο μιας πολύτιμης ταξικής ενότητας. Για παράδειγμα το Σωματείο Μισθωτών Τεχνικών (ΣΜΤ) οργανώνει πολύ συχνά συνελεύσεις των ανέργων του κλάδου και δυναμικές παραστάσεις διαμαρτυρίας στο Υπουργείο Εργασίας και στο ταμείο (ΤΣΜΕΔΕ) των μηχανικών. Μάλιστα, σε μια από αυτές κατάφεραν να θεωρηθούν τα βιβλιάρια υγείας για το 2012 (και να χορηγείται και ασφαλιστική ενημερότητα) σε αρκετούς ασφαλισμένους που αδυνατούν να πληρώσουν τις εισφορές τους την τελευταία τριετία, λόγω της αυξημένης ανεργίας.

Το ίδιο κινείται και η Πανελλήνια Ένωση Αδιόριστων Εκπαιδευτικών που ουσιαστικά παλεύει ενάντια στην ανεργία των μελών της και διεκδικεί μαζί με τις ενώσεις δασκάλων και καθηγητών διορισμούς μόνιμων εκπαιδευτικών.

Πρόσφατα το ΔΣ της ΕΣΗΕΑ απαίτησε από τον Κουτρουμάνη τη χρονική επιμήκυνση του επιδόματος ανεργίας για τους δημοσιογράφους, τη θεσμοθέτηση επιδόματος ανεργίας στους συναδέλφους τους που βρίσκονται σε επίσχεση εργασίας ή οι εργοδότες τους έχουν κηρύξει στάση πληρωμών, το πάγωμα των δανείων των ανέργων ή απλήρωτων εργαζομένων στον Τύπο προς τις τράπεζες και την απαλλαγή τους από τα χαράτσια και τις έκτακτες εισφορές.

Σε έναν τέτοιο προσανατολισμό, δηλ. οργανωμένα κομμάτια εργαζομένων και άνεργοι μαζί, για να κερδίσουμε έμπρακτα μέτρα υπεράσπισης των ανέργων, νομίζουμε ότι πρέπει να στοχεύουν οι δυνάμεις της Αριστεράς.

Δυστυχώς όμως, οι επιτροπές ανέργων του ΠΑΜΕ καταλήγουν ακόμα μια σφραγίδα του ΚΚΕ. Οι ιδέες που υπάρχουν στο ΣΥΡΙΖΑ για ένωση ανέργων, χωρίς προηγούμενες οργανωμένες διαδικασίες από τη βάση και χωρίς ενεργοποίηση σωματείων, λαϊκών συνελεύσεων και επιτροπών κατοίκων, μπορούν εύκολα να καταλήξουν σε ανούσια γραφειοκρατικά μορφώματα.

Αιτήματα

Μπροστά στο επείγον του ζητήματος, μια μαζική καμπάνια της Αριστεράς, μαζί με συνδικάτα, συνελεύσεις και επιτροπές κατοίκων ενάντια στην ανεργία, πρέπει να βάζει ως άμεσες διεκδικήσεις και να  απαιτεί με κάθε μορφή πάλης (πορείες, καταλήψεις γραφείων ΟΑΕΔ και υπουργείων, παραστάσεις διαμαρτυρίας σε δημοτικά συμβούλια) τα παρακάτω:

* Νομοθετική απαγόρευση των απολύσεων σε δημόσιο και ιδιωτικό τομέα. Κατάργηση του άρθρου 99, που είναι το καταφύγιο κάθε απατεώνα. Δέσμευση των περιουσιακών στοιχείων των ιδιοκτητών που πτωχεύουν τις επιχειρήσεις τους, ώστε να εξασφαλιστούν τα δεδουλευμένα των εργαζομένων. Λειτουργία κάτω από εργατικό έλεγχο επιχειρήσεων που τις εγκαταλείπουν οι ιδιοκτήτες τους.

* Κατάργηση όλων των ελαστικών μορφών εργασίας και των επιδοτήσεων των εργοδοτικών εισφορών. Πλήρη εργασιακά και ασφαλιστικά δικαιώματα για ντόπιους και μετανάστες. Μαζικές προσλήψεις σε παιδεία, υγεία, κοινωνικές υπηρεσίες.

* Επίδομα ανεργίας για όλους τους ανέργους, σε όλη τη διάρκεια της ανεργίας. Ιατροφαρμακευτική κάλυψη των ανέργων χωρίς προϋποθέσεις. Απαλλαγή των ανέργων από φόρους, χαράτσια, δάνεια. Δωρεάν μετακινήσεις με τα μέσα μαζικής μεταφοράς, μειωμένες τιμές στα τιμολόγια των ΔΕΚΟ και επίδομα θέρμανσης για τους ανέργους.

Γύρω από ένα τέτοιο πλαίσιο αιτημάτων, σε συμπόρευση με το εργατικό κίνημα, τα κινήματα πολιτικής ανυπακοής και τις συλλογικότητες των γειτονιών, μπορούμε να χτίσουμε ένα κίνημα κατά της ανεργίας πραγματικά μαζικό και απειλητικό για την άρχουσα τάξη και τις κυβερνήσεις της.