Το ΚΚΕ, ο Άρης και ο Ζαχαριάδης

Έτσι, η ηγεσία του ΚΚΕ δικαιώνει το Ν. Ζαχαριάδη, τον πρωτεργάτη της σταλινικής ρεφορμιστικής πολιτικής, που οδήγησε στη συντριβή. Όχι όμως τον Άρη, αυτόν που ενσάρκωσε την αυθόρμητη αντίδραση στους συμβιβασμούς, αυτόν που προσπάθησε να αποτρέψει την ήττα.

Οι αποφάσεις πάρθηκαν σε Πανελλαδική Συνδιάσκεψη που έγινε τον Ιούλη. Στην ίδια εγκρίθηκε ο Β΄ Τόμος του Δοκιμίου Ιστορίας του ΚΚΕ, ο οποίος αναφέρεται στην περίοδο 1949-1968, αλλά αναγκαστικά και στα κρίσιμα γεγονότα του 1940-1949. Οι αποφάσεις αποκατάστασης και η εισαγωγή του Δοκιμίου δημοσιεύονται στο τεύχος 5 της ΚΟΜΕΠ.

Κατηγορίες
Η απόφαση για τον Άρη περιορίζεται σε δυόμιση σελίδες και μόνο αποκατάσταση δεν είναι. Ενώ στη σελ. 49 αναγνωρίζεται ότι ο Βελουχιώτης είχε δίκιο για τη συμφωνία της Βάρκιζας, στη σελ. 50 κατακεραυνώνεται. Κατηγορείται για ασέβεια απέναντι στη συλλογική θέση του κόμματος, για κομματική απειθαρχία και ρήξη με την αρχή του δημοκρατικού συγκεντρωτισμού, για αξιοποίηση της φήμης και του σεβασμού που είχε αποκτήσει ως καπετάνιος του ΕΛΑΣ και στέλεχος του ΚΚΕ.

Η αλήθεια είναι τελείως διαφορετική. Ο Άρης Βελουχιώτης (Θανάσης Κλάρας) υπήρξε πιστό στέλεχος του ΚΚΕ από τα μέσα της δεκαετίας του 1920. Στις αρχές του 1942, σε πολύ δύσκολες συνθήκες, έστησε τις πρώτες αντάρτικες ομάδες του ΕΛΑΣ. Τον Οκτώβρη του 1944, όταν αποχωρούσαν τα γερμανικά στρατεύματα, το ΕΑΜ, οι εργατικές οργανώσεις του, η ΕΠΟΝ μετρούσαν 1.600.000 μέλη και ο ΕΛΑΣ ήλεγχε τα 2/3 της επικράτειας. Το ΚΚΕ είχε 400.000 μέλη. Οι εργάτες και αγρότες, που πύκνωναν τις γραμμές του, πάλευαν όχι μόνο για το διώξιμο των φασιστικών στρατών κατοχής, αλλά και για μια νέα κοινωνία. Χωρίς φτώχεια, ανεργία, καταπίεση, ενάντια στους αστούς, τους τσιφλικάδες και τους μισητούς θεσμούς τους. Και είχαν την αυτοπεποίθηση να τη διεκδικήσουν.

Αιτίες της ήττας
Για την ήττα του Δεκέμβρη του ’44 και την εξευτελιστική συμφωνία της Βάρκιζας δεν υπήρχε κανένας αντικειμενικός λόγος. Οι αιτίες βρίσκονται στην πολιτική της ηγεσίας του ΚΚΕ που περιόριζε τον αγώνα σε εθνικοαπελευθερωτικό, που υποστήριζε τη γραμμή της «εθνικής ενότητας». Στο όνομά αυτής της γραμμής έγιναν οι συμβιβασμοί με τους Άγγλους ιμπεριαλιστές, η υπαγωγή του ΕΛΑΣ στις διαταγές του Συμμαχικού Στρατηγείου, οι Συμφωνίες του Λιβάνου και της Καζέρτας.

Ο Άρης, ως αρχικαπετάνιος του ΕΛΑΣ, είχε εκφράσει πολλές φορές γραπτά και προφορικά –όχι δημόσια, τηρώντας την κομματική πειθαρχία– την πεποίθηση ότι το κίνημα έπρεπε να ξεπεράσει αυτή τη γραμμή. 

Μετά το Δεκέμβρη υπέγραψε μεν τη διαταγή παράδοσης των όπλων, που προέβλεπε η Συμφωνία της Βάρκιζας, όμως ο ίδιος αρνήθηκε να αποστρατευθεί και ανέβηκε ξανά στο βουνό. Το αποτέλεσμα ήταν η αποκήρυξη και η απομόνωσή του από το ΚΚΕ τον Απρίλη του ’45. Ακολούθησαν συνεχείς εκκλήσεις του για συζήτηση με το Π.Γ. Περίμενε μάλιστα τη σωτήρια επέμβαση του Νίκου Ζαχαριάδη, που είχε φτάσει στην Ελλάδα μετά την απελευθέρωσή του από το Νταχάου. Μάταια. Στις 16 Ιούνη, όταν ο Άρης πέθαινε περικυκλωμένος από τις συμμορίες της Δεξιάς, ο «Ριζοσπάστης» δημοσίευε την απόφαση διαγραφής του με ένα υβρεολόγιο.

Η τραγωδία του Άρη ήταν –όπως και χιλιάδων άλλων αγωνιστών– ότι δεν είχε καμία εξήγηση για τους συμβιβασμούς. Δεν μπορούσε να προτείνει μια συνολική εναλλακτική προοπτική, γιατί και ο ίδιος ήταν εγκλωβισμένος στη στρατηγική των σταδίων: Της «αστικοδημοκρατικής» επανάστασης που κάποτε θα γινόταν «σοσιαλιστική». Στο όνομα «πλατιών συμμαχιών», όπου η εργατική τάξη θυσίαζε τα δικά της συμφέροντα.

Αυτή την καταστροφική πολιτική υπηρέτησε ο Ν. Ζαχαριάδης ως γενικός γραμματέας και την περίοδο 1931-1936 (με αποτέλεσμα την ήττα της εργατικής εξέγερσης στη Θεσσαλονίκη) και αργότερα από το 1945 και μετά.

Ο Δημοκρατικός Στρατός
Στη σελ. 40 της ΚΟΜΕΠ δίνονται εύσημα στο Ν.Ζαχαριάδη, επειδή πρωτοστάτησε στη δημιουργία και την ηρωική πάλη του Δημοκρατικού Στρατού. Η πραγματικότητα είναι ότι ο ίδιος και η υπόλοιπη ηγεσία του ΚΚΕ έχασαν πολύτιμο χρόνο, επιμένοντας στη γραμμή των «ομαλών δημοκρατικών εξελίξεων», που εξασφαλιζόταν τάχα από τη συμμετοχή του ΚΚΕ στην κυβέρνηση. Το κίνημα που ανασυντασσόταν με γρήγορους ρυθμούς μετά τη Βάρκιζα, έδινε μεγάλες δυνατότητες για αντεπίθεση.
Ο ΔΣΕ ιδρύθηκε (επισήμως) στα τέλη του 1946, όταν το όργιο της καταστολής δεν άφηνε κανένα περιθώριο άλλης γραμμής. Είχαν προκληθεί απίστευτα ζιγκ-ζαγκ που σπατάλησαν τη δύναμη και έσπειραν τη σύγχυση στο μαζικό κίνημα.

Η απόφαση αποκατάστασης προσπαθεί να καλύψει το Ν. Ζαχαριάδη: «δεν ενσωμάτωσε την αρνητική πείρα των λαθεμένων συμφωνιών Λιβάνου-Καζέρτας-Βάρκιζας… όμως αυτό αντανακλούσε τις αντιφάσεις της στρατηγικής του διεθνούς κομμουνιστικού κινήματος». Αντιφάσκοντας με τα όσα αναφέρονται ως χαρίσματά του: «Η επαναστατική επαγρύπνηση, ταχύτητα στην ανάληψη πρωτοβουλιών, σθένος στην υπεράσπιση της γνώμης του» που αποδείχθηκαν μόνο στη βάρβαρη αντιμετώπιση απέναντι σε οποιοδήποτε θεωρούσε διαφωνούντα ή έστω αμφισβητία: τον Κ. Καραγιώργη, τη Χρ. Χατζηβασιλείου, το Ν. Πλουμπίδη. Το «ανώμαλο εσωκομματικό καθεστώς» ήταν ο κανόνας στη λειτουργία του ΚΚΣΕ και όλων των ΚΚ μετά την επικράτηση του σταλινισμού, αλλά βέβαια και στο ΚΚΕ του Ν. Ζαχαριάδη.

Θύμα αυτού του εσωκομματικού καθεστώτος έγινε και ο ίδιος ο Ζαχαριάδης, όταν το 1956 και μετά το θάνατο του Στάλιν, για δικούς της λόγους η γραφειοκρατία προχώρησε σε επιφανειακές μεταρρυθμίσεις.

Η απόφαση της αποκατάστασης για το Ν. Ζαχαριάδη στο μεγαλύτερο μέρος αφορά την περίοδο 1956-1968. Στοχεύει στο να δώσει τις δικές της ερμηνείες, να κλείσει τους λογαριασμούς με αυτούς που έφτιαξαν την ΕΔΑ, οδήγησαν στη διάσπαση του 1968. Το παράδοξο ότι όλοι αυτοί ήταν ηγετικά στελέχη του ΚΚΕ «εξηγείται» στη σελ. 29 και 50 του Δοκιμίου. «Ο οπορτουνισμός έχει κοινωνικές βάσεις… εκδηλώνεται μέσα στο εργατικό κίνημα, στα ίδια τα ΚΚ».

Σκοπιμότητα
Το ΚΚΕ, ξαναγράφοντας την ιστορία, στοχεύει στο να δικαιολογήσει τη σημερινή πολιτική του, να της δώσει τάχα ιστορικό υπόβαθρο και δήθεν λενινιστικές περγαμηνές. Κρύβεται πίσω από όσους –εντελώς λαθεμένα– θεωρούν τυχοδιωκτισμό ή εξαρχής καταδικασμένη σε ήττα τη «νικηφόρα επανάσταση που χάθηκε» στα 1940-49.

Συνειδητά μεταφράζει την πολύτιμη εμπειρία του 1945-1968 σε σεχταρισμό, σε τάχα «επαναστατική καθαρότητα», με γενικόλογες αναφορές στη σοσιαλιστική επανάσταση. Απορρίπτει –στα λόγια– τη λογική σταδίων για να απαιτήσει τυφλή πειθαρχία και υπακοή στην ηγεσία μπροστά στις δοκιμασίες του σήμερα.

Η ιστορική αδικία σε βάρος του Άρη Βελουχιώτη, μια αδικία που κατανοούν όλα τα μέλη του ΚΚΕ και η μεγάλη πλειοψηφία του κόσμου της Αριστεράς, έχει ως στόχο να ενισχύσει τη σταθερότητα της σημερινής ηγεσίας και της σημερινής γραμμής, απέναντι στις αμφισβητήσεις που και πάλι πληθαίνουν στο εσωτερικό του.