Χρεοκόπησαν Και τώρα; Ποιος, πόσο, πώς θα πληρώσει το «μάρμαρο»;

Οι λογαριασμοί της 21ης Ιούλη αποδείχθηκαν λαθεμένοι, γιατί, στους ελάχιστους μήνες που ακολούθησαν, αποδείχθηκε ότι η ασθένεια του συστήματος είναι πολύ πιο σοβαρή. Η παγκόσμια βουτιά προς μια νέα βαθιά ύφεση είναι πλέον γεγονός. Η κρίση του χρέους αποδεικνύεται ότι δεν ήταν εφικτό να περιοριστεί στην Ελλάδα, ότι απειλεί άμεσα την Ιταλία και την Ισπανία, ακόμα και τη Γαλλία, βάζοντας στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων νέα, κολοσσιαία μεγέθη. Η κατάρρευση της Dexia αναδεικνύει αυτό που πολλοί γνώριζαν, αλλά κανείς δεν παραδεχόταν: την καλυμμένη χρεοκοπία των μεγάλων γαλλογερμανικών τραπεζών.

Ευρωπαϊκή κρίση
Η Μέρκελ και ο Σαρκοζί εξακολουθούν να ασχολούνται με την «ελληνική περίπτωση», αλλά είναι πλέον υποχρεωμένοι να το κάνουν συνυπολογίζοντας τον παράγοντα μιας ανεξέλεγκτης κρίσης ευρωπαϊκών διαστάσεων.

Σε αυτές τις νέες συνθήκες, οι πάντες κινούνται με την εκτίμηση ότι το ελληνικό χρέος δεν είναι βιώσιμο, ότι μόνο ένα γενναίο «κούρεμα» θα επιτρέψει στην ελληνική (καπιταλιστική) οικονομία να ορθοποδήσει. Τα ταμπού καταρρέουν και αναλυτές, που μέχρι χθες ορκίζονταν στην ιερότητα των ομολόγων, μιλούν σήμερα για «κούρεμα» του 50-60% της αξίας τους.

Γιατί οι εκτιμήσεις αυτές δεν έγιναν στην αρχή της κρίσης, στο 2008-2009, όταν το κόστος θα ήταν μικρότερο και παρά τις αγωνιώδεις προειδοποιήσεις δεκάδων (αριστερών και όχι μόνο) οικονομολόγων; Επειδή στο μεταξύ έπρεπε να επιβληθεί το μνημόνιο και το μεσοπρόθεσμο. Επειδή από τις αιματηρές θυσίες των εργαζομένων έπρεπε να διασφαλιστούν δεκάδες δισεκατομμύρια ευρώ που διατέθηκαν ως τόκοι. Επειδή οι ελληνικές τράπεζες έπρεπε να απορροφήσουν περίπου 110 δισ. ευρώ από τα προγράμματα στήριξης και σήμερα να απαιτούν άλλα τόσα για την «ανακεφαλαιοποίησή» τους. Επειδή, στο μεταξύ, τα Ασφαλιστικά Ταμεία έπρεπε να φορτωθούν με ομόλογα αξίας πολλών δισ. ευρώ, που σήμερα θα εξαερωθούν στη διαδικασία του κουρέματος. Αυτή η κολοσσιαία μεταφορά πλούτου από τους φτωχούς στους πλούσιους, από το δημόσιο και τα Ταμεία προς τους τραπεζίτες και τους τοκογλύφους, περιγράφει τις ιστορικές ευθύνες των ευρωπαϊκών επιτελείων και κυρίως τις ευθύνες των απίστευτων σοσιαλδημοκρατών του ΓΑΠ σχετικά με το χειρισμό του χρέους.

Όμως η συνέχεια απειλεί να είναι ακόμα χειρότερη. Η υπόσχεση για κούρεμα του χρέους κατά 50-60% προϋποθέτει σκληρότατα αντίτιμα. Προϋποθέτει μια διαρκή λιτότητα ιστορικών διαστάσεων: Μόνο με το πολυνομοσχέδιο του Βενιζέλου αφαιρέθηκαν μέσα σε μια νύχτα 7 δισ. ευρώ από τα λαϊκά νοικοκυριά! Προϋποθέτει απίστευτες αντιμεταρρυθμίσεις: τα Ασφαλιστικά Ταμεία, χάνοντας στα ομόλογα τα αποθεματικά τους, βαδίζουν ολοταχώς προς ένα νέο ασφαλιστικό νόμο-καρμανιόλα, λίγους μόνο μήνες μετά το λεπίδι του νόμου Λοβέρδου. Τα δημόσια νοσοκομεία, κάτω από τις δρακόντειες περικοπές δαπανών, χάνουν τη δυνατότητα να εγγυώνται μια στοιχειώδη περίθαλψη. Προϋποθέτει μια εργασιακή ζούγκλα: Η εφεδρεία σαρώνει τις όποιες κατακτήσεις στο δημόσιο, η κατάργηση των συλλογικών συμβάσεων ναρκοθετεί τους μισθούς στον ιδιωτικό τομέα, ενώ η ανεργία στο 25% δημιουργεί στρατιές εξαθλιωμένων στην ουρά για όποια και όπως «θέση» εργασίας…

Σε αντίβαρο για όλα αυτά η κυβέρνηση προβάλλει ότι πέτυχε τη χρεοκοπία «εντός του ευρώ», ότι απέτρεψε την αποβολή της χώρας από το ισχυρό κλαμπ της ευρωζώνης. Ο ισχυρισμός είναι για κλάματα, αφού το τελευταίο πράγμα που απασχολεί τον κόσμο, που πληρώνει αυτούς τους διαδοχικούς λογαριασμούς, είναι το αν θα πληρώσει σε ευρώ ή σε δραχμές. Όμως ακόμα και αυτός ο ισχυρισμός του ΓΑΠ είναι πλέον υπονομευμένος. Μια προσεκτική ανάγνωση των δηλώσεων της Μέρκελ δείχνει ότι η παραμονή στο ευρώ είναι, λέει, εγγυημένη μέχρις ότου προετοιμαστούν οι θεσμικές αλλαγές στις ευρωπαϊκές συνθήκες, ώστε να είναι εφικτή η ομαλή… αποβολή μιας χώρας από την ευρωζώνη. Προκύπτει δηλαδή ο κίνδυνος, αφού μέχρι το 2013 πληρώσουμε όλο το κόστος της «εσωτερικής υποτίμησης» μέσα στο ευρώ, να κληθούμε στη συνέχεια να πληρώσουμε και το κόστος των διαρκών νομισματικών υποτιμήσεων και της σκληρής εξαγωγικής πολιτικής μιας (καπιταλιστικής) «ανασυγκρότησης» της χώρας με εθνικό πλέον προσανατολισμό και νόμισμα.

Κοινωνική αδικία
Οι κατευθύνσεις αυτές συσσωρεύουν στον κόσμο απίστευτα βάρη. Και ασφαλώς δεν υπάρχει καμιά δικαιοσύνη στην κατανομή τους. Ο ανεκδιήγητος καυγάς μεταξύ Βενιζέλου-Κουσελά απέδειξε ότι την ώρα που οι μισθωτοί τσακίζονται από τους φόρους, χιλιάδες εταιρείες και πλούσιοι συνεχίζουν να μην αποδίδουν στο δημόσιο ούτε δεκάρα. Την ώρα που τα δημόσια νοσοκομεία παίρνουν χρηματοδότηση με το σταγονόμετρο, η κυβέρνηση διασφάλισε ακαριαία τα εκατοντάδες εκατομμύρια ευρώ που χρειάστηκαν για τη σωτηρία της… Proton Bank!

Το φιλοκυβερνητικό «Βήμα» αποκαλύπτει ότι οι ελληνικές τράπεζες απαιτούν ως αντίτιμο για τη συμμετοχή τους στο κούρεμα των ομολόγων πρόσθετη ενίσχυση τουλάχιστον 13-15 δισ. ευρώ… Αυτό το κοντράστ ανάμεσα στη σκληρότητα απέναντι στους μισθωτούς και τους φτωχούς και στην απλοχεριά απέναντι στους πλούσιους και ισχυρούς περιγράφει με τον καλύτερο τρόπο την αθλιότητα των οικονομικών και πολιτικών ηγεσιών της εποχής.

Κυβερνησιμότητα
Στις εβδομάδες και στους μήνες που έρχονται, η κυρίαρχη τάξη θα χρειαστεί να επιβάλει στον κόσμο μεγάλες θυσίες. Για τους πλούσιους και ισχυρούς της χώρας προκύπτει ένα κρίσιμο ερώτημα: Ποιος και πώς θα μπορέσει να αντιμετωπίσει τη μεγάλη φτώχεια και τη μεγάλη οργή;

Η κυβέρνηση του ΓΑΠ έχει γίνει σκιά των κάποτε κραταιών σοσιαλδημοκρατικών κυβερνήσεων. Οι δημοσκοπήσεις δείχνουν ότι βαδίζει προς μια ήττα με ιστορικές-διαλυτικές για το ΠΑΣΟΚ διαστάσεις. Ο ΓΑΠ παραμένει στο Μαξίμου, γιατί η κυρίαρχη τάξη δεν έχει ακόμα αποφασίσει για την εναλλακτική λύση. Παρ’ όλα αυτά, μια τόσο αδύναμη κυβέρνηση σε μια τόσο σοβαρή θύελλα μπορεί ανά πάσα στιγμή να καταρρεύσει μέσα από μια επιδείνωση της συγκυρίας ή ακόμα και από ένα τυχαίο γεγονός.
Η ΝΔ του Σαμαρά δεν προσεγγίζει την αυτοδυναμία. Δεν μπορεί να εκμεταλλευθεί την κρίση του ΠΑΣΟΚ, να τραβήξει λαϊκά στρώματα ή να πείσει την κυρίαρχη τάξη ότι αποτελεί σοβαρό πόλο πολιτικής ανασυγκρότησης.

Παρ’ όλα αυτά, το σύστημα δεν θα μείνει ακυβέρνητο. Η προοπτική των κυβερνήσεων «εθνικής σωτηρίας» –πριν ή μετά τις εκλογές– κερδίζει έδαφος βδομάδα με βδομάδα. Το σύνολο των μεγάλων ΜΜΕ έχει ήδη στρατευθεί σε αυτή την υπόθεση.
Όμως οι προφανείς τάσεις σύνθεσης-ανασύνθεσης του αστικού πολιτικού κόσμου είναι ήδη φανερό ότι θα συνδυάζονται με ραγδαία σκλήρυνση στην αντιμετώπιση των «από κάτω». Οι κραυγές για «αποσοβιετοποίηση», οι επιθέσεις στο συνδικαλιστικό κίνημα, η κλιμάκωση της βίας των μηχανισμών καταστολής, είναι σοβαρές προειδοποιήσεις. Οι τάσεις απολυταρχικής στροφής είναι πρωτοφανών διαστάσεων για την εποχή της μεταπολιτευτικής δημοκρατίας.

Ανάλογη πρέπει να είναι και η αντίδραση του δικού μας στρατοπέδου. Ο αγώνας γίνεται πλέον για τα μεγάλα ζητήματα και η έκβασή του θα καθορίσει δεκαετίες. Για να απαντηθεί η δυστυχία που επέφεραν το μνημόνιο και το μεσοπρόθεσμο, για να αντιστραφούν τα δεδομένα που συσσώρευσε η πολιτική της κυβέρνησης, της ΕΕ και του ΔΝΤ, θα χρειαστεί ένα καινούργιο «Πολυτεχνείο».

Κίνημα ανατροπής
Στις διαδηλώσεις, στις απεργίες, στις καταλήψεις των ημερών κρίνεται αυτή η προοπτική. Η κλιμάκωση, ο συντονισμός, η διάρκεια, η πολιτικοποίηση των αγώνων πρέπει να αποκτήσουν στόχο: Παλεύουμε για ένα μεγάλο «γεγονός», για ένα κίνημα που θα απειλεί να τους ρίξει. Στην παράδοση των αγώνων μας βρίσκονται πολλές μορφές: Η μεγάλη πολιτική απεργία με καθημερινή δράση στους δρόμους των Ιουλιανών του ’65, η λαϊκή εξέγερση με πυρήνα τη φοιτητική κατάληψη του Νοέμβρη του ’73, είναι πιθανές όψεις και εκδοχές της ίδιας απάντησης. Της απαίτησης του κόσμου να πέσει η κυβέρνηση, να φύγουν οι επιτηρητές της τρόικας, να σταματήσουν οι πληρωμές στους τοκογλύφους, να διατεθούν οι πόροι της κοινωνίας για τις ανάγκες των ανθρώπων και όχι για τα κέρδη…

Στην κατεύθυνση αυτή κρίσιμος θα είναι ο ρόλος της Αριστεράς. Που για να ανταποκριθεί, θα πρέπει να συμπαραταχθεί. Που για να επιχειρήσει να αλλάξει τον κόσμο, θα πρέπει να βρει τη δύναμη να αλλάξει τον εαυτό της, ακούγοντας τη βουή που έρχεται από τα βάθη της κοινωνίας: Ή αυτοί, ή εμείς…