Κάποιες –όχι καινοφανείς– σκέψεις για τα ΜΜΕ και ψυχαγωγίας

Φωτογραφία

Κατά την άποψή μου τα ΜΜΕ και ψυχαγωγίας πρέπει να λειτουργούν κάτω από κάποιο καθεστώς κοινωνικού ελέγχου. Το ποιο θα είναι αυτό και πώς θα λειτουργεί προφανώς έχει άμεση σύνδεση με τα κοινωνικά δεδομένα που θα επικρατούν γενικότερα.

Ημερ.Δημοσίευσης
Συντάκτης
Αντώνης Σπανολιός, υποψήφιος βουλευτής Υπόλοιπο Αττικής

Τ α κυρίαρχα Μαζικά Μέσα Ενημέρωσης στη σύγχρονη αστική κοινωνία δεν αποτελούν παρά, έναν ακόμα, επιχειρηματικό κλάδο. Δεν επιτελούν κανένα λειτούργημα, δεν προσφέρουν κανένα κοινωνικό έργο.

Τα ΜΜΕ είναι, επιπλέον, προνομιακές επιχειρήσεις. Έχοντας, από τη φύση του μέσου, τη δυνατότητα της εύκολης και μαζικής διείσδυσης στον ιδιωτικό χώρο του κάθε πολίτη, μπορούν να ανταλλάξουν την επιρροή που ασκούν, εκχωρώντας την στον οποιονδήποτε έναντι οιουδήποτε ανταλλάγματος. Κάτι που δεν μπορεί να κάνει οποιοσδήποτε άλλος επιχειρηματίας.
Το αποτέλεσμα της δυνατότητας αυτής το έχουμε δει και το αντιλαμβανόμαστε καθημερινά: Ανεξάντλητες τραπεζικές πιστώσεις και κυβερνητική στήριξη (κρατική διαφήμιση, «ειδικές» νομοθετικές και οικονομικές ρυθμίσεις, ανοχή σε παρανομίες και παρατυπίες). Επιπλέον, η κυβερνητική στήριξη ή ανοχή επεκτείνεται σε όλο το φάσμα των δραστηριοτήτων των κύριων μετόχων των ΜΜΕ.

Γι’ αυτό τα ΜΜΕ δεν παρουσιάζουν τα γεγονότα, αλλά ασκούν επιλεκτική πολιτική. Καταρχήν υπάρχουν μείζονα γεγονότα που αποσιωπούνται εντελώς, άλλα που μειώνονται και άλλα που μεγενθύνονται και μάλιστα κατά υπερβολικό και εξώφθαλμο τρόπο. Τα γεγονότα δεν τα μεταφέρουν, αλλά συνήθως τα διαστρέφουν, με ωμή, «δημοσιογραφική» σεναριοποίηση και σκηνοθεσία, μοντάζ επιλεγμένων εικόνων και ήχων και, φυσικά, σχολιασμό που εξηγεί και στον πλέον αφελή το πώς θα πρέπει να «διαβάσει» και να ερμηνεύσει την είδηση και ποιά είναι τα συμπεράσματα στα οποία πρέπει να καταλήξει. Όλα τα παραπάνω μάλιστα γίνονται συχνά κατά ένα εντελώς προκλητικό και επαναλαμβανόμενο τρόπο, που στον πιό έμπειρο και προβληματισμένο τηλεθεατή, ακροατή ή αναγνώστη, δεν αφήνει κανένα περιθώριο αμφιβολίας για τα υστερόβουλα κίνητρα που βρίσκονται κρυμμένα πίσω από κάθε σχεδόν «είδηση».

Τα κυρίαρχα Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης και ψυχαγωγίας ασκούν απροκάλυπτα και καθημερινά πολιτική και κοινωνική παρέμβαση, επιχειρούν συστηματικά τη χειραγώγηση της «κοινής γνώμης», μέσω μηχανισμού αναστολής της κρίσης και τεχνικών διαμόρφωσης συνειδήσεων, αλλά και αισθητικής.

Η κατ’ αυτό τον τρόπο λειτουργία των ΜΜΕ και ψυχαγωγίας έρχεται σε ευθεία αντίθεση με την προοδευτική αντίληψη πως ενημέρωση και ψυχαγωγία αποτελούν δημόσια αγαθά: Αποτελούν δικαίωμα για κάθε πολίτη στη σύγχρονη κοινωνία. Η κοινωνία οφείλει να προσφέρει στους πολίτες της ανόθευτη ενημέρωση, γνώσεις για διαμόρφωση αντίληψης και κρίσης και υψηλής αισθητικής ψυχαγωγία, με απώτερο σκοπό τον προβληματισμό και την αμφισβήτηση στερεοτύπων και «δεδομένων».

Κατά την άποψή μου τα ΜΜΕ και ψυχαγωγίας πρέπει να λειτουργούν κάτω από κάποιο καθεστώς κοινωνικού ελέγχου. Το ποιο θα είναι αυτό και πώς θα λειτουργεί προφανώς έχει άμεση σύνδεση με τα κοινωνικά δεδομένα που θα επικρατούν γενικότερα. Σε ένα αντινεοφιλελεύθερο δημοκρατικό καθεστώς μικτής οικονομίας με προτεραιότητα στην προστασία των Λαϊκών δικαιωμάτων και εισοδημάτων, ίσως ένα πλαίσιο που θα περιλάμβανε την ύπαρξη μίας υπό ευρύ εργατικό έλεγχο δημόσιας ραδιοφωνίας και τηλεόρασης, την παράλληλη λειτουργία μικρών και μεσαίων, μη-κερδοσκοπικών αποκεντρωμένων μέσων που θα εκφράζουν διάφορες συλλογικότητες, σε συνδυασμό με την ύπαρξη ιδιωτικών μέσων τα οποία θα πρέπει να αντλούν τα έσοδά τους αποκλειστικά από την πώληση του προϊόντος τους, δηλαδή εισπράττοντας συνδρομές και όχι πουλώντας «αέρα» (δηλ. διαφημιστικό χρόνο), να αποτελούσε μια πρώτη κοινωνική κατάκτηση προς τη σωστή κατεύθυνση.

Λέξεις Κλειδιά

Φύλλο Εφημερίδας

Κατηγορία