Σχεδόν πάντοτε ένας δρόμος, μια πλατεία, ένα εργοστάσιο, μια σχολή στην Ευρώπη κρατάει τη σημαία του αγώνα ψηλά. Η πολυπόθητη για τη γραφειοκρατία των Βρυξελλών και τις ευρωπαϊκές κυβερνήσεις «νηνεμία» δεν έχει επικρατήσει ποτέ.
Φωτογραφία
Ημερ.Δημοσίευσης
Στην Ισπανία, η κυβέρνηση Ραχόι δεν πρόλαβε να ανασάνει από τη μεγάλη απεργία-σύμβολο των ανθρακωρύχων, το «αντάρτικο» στο δημόσιο τομέα, τις νέες διαδηλώσεις των Indignados και τις «εργατικές πορείες» των συνδικάτων της Ανδαλουσίας. Η εθνική γιορτή της Καταλονίας μετατράπηκε στη μεγαλύτερη διαδήλωση υπέρ της ανεξαρτησίας της περιοχής στην ιστορία, καθώς διαδήλωσαν πάνω από ενάμιση εκατομμύριο Καταλανοί στους δρόμους της Βαρκελώνης. Η αναζωπύρωση των τοπικών εθνικισμών και της έχθρας απέναντι στη Μαδρίτη είναι αποτέλεσμα της οργής απέναντι στη λιτότητα και τους χειρισμούς του Ραχόι.
Τέσσερις μέρες μετά τη διαδήλωση στη Βαρκελώνη, δεκάδες χιλιάδες Ισπανοί διαδήλωσαν στη Μαδρίτη ενάντια στα μέτρα λιτότητας. Τη διαδήλωση οργάνωσαν οι δύο μεγάλες συνομοσπονδίες CCOO και UGT, μαζί με την «Κοινωνική Σύνοδο», μια ένωση 150 κινηματικών οργανώσεων και πρωτοβουλιών. Πάνω από 1.000 λεωφορεία από όλη τη χώρα μετέφεραν διαδηλωτές στη Μαδρίτη, ενώ τα «ποτάμια» από 10 διαφορετικές προσυγκεντρώσεις ενώθηκαν σε μια λαοθάλασσα στην κεντρική συγκέντρωση.
Οργή
Την ίδια μέρα, διαδηλώσεις ενάντια στην κυβέρνηση, τη λιτότητα και το ΔΝΤ έγιναν στην Πορτογαλία. Κινητοποιήσεις υπήρξαν σε πολλές μικρές πόλεις, με τη μεγαλύτερη στην πρωτεύουσα Λισσαβόνα. Πέρα από το μέγεθος, στη Λισσαβόνα για πρώτη φορά ξεχείλισε τόσο η οργή, που οι αντιδράσεις των διαδηλωτών θύμισαν «Αθήνα», όπως η επίθεση στα γραφεία του ΔΝΤ με μπογιές και μπουκάλια, αλλά και η βραδινή περικύκλωση του κοινοβουλίου.
Στην Ιταλία, το κλείσιμο της μονάδας αλουμινίου της Alcoa στη Σαρδηνία και ο αγώνας των εργατών για να το αποτρέψουν έχει γίνει σύμβολο της κατάστασης στη χώρα. Οι εργάτες της Alcoa οργάνωσαν κινητοποιήσεις στη Σαρδηνία και στη Ρώμη. Στην τελευταία τους διαδήλωση στην πρωτεύουσα δέχτηκαν άγρια επίθεση από την αστυνομία και ακολούθησαν συγκρούσεις. Όταν έφτασε στη συγκέντρωση ο Στέφανο Φασίνο, υπεύθυνος οικονομικών του Δημοκρατικού Κόμματος, για να μιλήσει μαζί τους, τον πήραν στο κυνήγι.
Και η σκυτάλη αλλάζει συνεχώς χέρια.
Στην ίδια την Ισπανία, οι Indignados καλούν σε περικύκλωση της βουλής στις 25 Σεπτέμβρη, μια μέρα πριν τη γενική απεργία στην Ελλάδα. Στη Γαλλία, καθώς ο Ολάντ προωθεί τη νέα ευρωσυνθήκη στο κοινοβούλιο, καταπίνοντας τους προεκλογικούς «λεονταρισμούς» του, ένα ευρύ μέτωπο από τα κόμματα και τις οργανώσεις της Αριστεράς, μια σειρά συνδικάτα και κοινωνικές οργανώσεις ετοιμάζουν μια μεγάλη ενωτική διαδήλωση ενάντια στην ευρωσυνθήκη στις 30 Σεπτέμβρη, στο Παρίσι.
Στη Βρετανία, όπου η κυβέρνηση Συντηρητικών-Φιλελεύθερων άρχισε κιόλας να ασθμαίνει (ο Κάμερον έκανε ανασχηματισμό), το συνέδριο της γενικής συνομοσπονδίας TUC αποφάσισε την οργάνωση μεγάλης πανεθνικής διαδήλωσης στο Λονδίνο, στις 20 Οκτώβρη (και από τώρα έχουν «κλείσει» δεκάδες τρένα και λεωφορεία από όλη την Αγγλία) και, καθώς μια σειρά κλάδοι προσανατολίζονται σε απεργίες, υπερψηφίστηκε πρόταση που εξουσιοδοτεί το κεντρικό συμβούλιο να προκηρύξει γενική απεργία (λέξη «ταμπού» για το βρετανικό συνδικαλιστικό κίνημα εδώ και δεκαετίες). Οι φοιτητές επίσης ετοιμάζουν πανεθνική κινητοποίηση στις 21 Νοέμβρη, που δεν αποκλείεται να συμπέσει με απεργιακές κινητοποιήσεις.
Παρατεταμένος πόλεμος
Μετά τη θερινή ανάπαυλα (αν και αυτό είναι σχετικό, καθώς στην Ισπανία οι κινητοποιήσεις δεν σταμάτησαν), το κίνημα στην Ευρώπη ξαναέπιασε το νήμα των μαζικών αγώνων. Κοιτάζοντας κάθε χώρα χωριστά, τα κινήματα είχαν τα πάνω και τα κάτω τους και αντιμετώπισαν περιόδους ύφεσης. Όμως, πάντοτε οι υφέσεις αποδεικνύονται προσωρινές, μικρές ανάπαυλες, μέχρι να ξαναγεμίσουν οι δρόμοι διαδηλωτές. Παρ’ όλη την «επέλαση» της τρόικας και το συντονισμό των αστικών κυβερνήσεων στην εφαρμογή πανομοιότυπων αντιλαϊκών πολιτικών, σε καμιά χώρα δεν έχει επικρατήσει η αποδοχή του «μονόδρομου», ούτε η απαισιοδοξία της «ήττας». Βλέποντας την Ευρώπη στο σύνολό της, καταλαβαίνει κανείς πως ο αγώνας δεν έχει σταματήσει ούτε στιγμή. Η σκυτάλη αλλάζει διαρκώς χέρια, το ένα εργατικό κίνημα αποχωρεί από την «πρώτη γραμμή» για να δώσει τη θέση του σε άλλο, με αποτέλεσμα σχεδόν πάντοτε ένας δρόμος, μια πλατεία, ένα εργοστάσιο, μια σχολή στην Ευρώπη να κρατάει τη σημαία του αγώνα ψηλά. Η πολυπόθητη για τη γραφειοκρατία των Βρυξελλών και τις ευρωπαϊκές κυβερνήσεις «νηνεμία» δεν έχει επικρατήσει ποτέ.
Οι περιστάσεις απαιτούν σίγουρα περισσότερες και αποτελεσματικές κινητοποιήσεις και μέχρι σήμερα τα συνδικάτα παντού ήταν πρόθυμα να «φρενάρουν» την εργατική οργή. Όμως και οι δυσκολίες είναι πολύ μεγάλες, καθώς το εργατικό κίνημα έχει να αντιμετωπίσει την ίδια την οικονομική κρίση και την ανεργία, τα χτυπήματα που δέχτηκε τα προηγούμενα χρόνια, την υιοθέτηση της θατσερικής αδιάλλακτης στάσης «καμιά στροφή στην πολιτική μας» από όλες τις κυβερνήσεις, το διεθνή συντονισμό ΕΕ-ΔΝΤ-ΕΚΤ-κυβερνήσεων για τη συντριβή των εργατικών κατακτήσεων.
Απέναντι σε αυτό το «θηρίο», είναι πραγματικά ελπιδοφόρο το μήνυμα που βγαίνει από τους δρόμους και τα εργοστάσια του Παρισιού και της Λισσαβόνας, της Μαδρίτης και της Ρώμης, ότι ο πόλεμος συνεχίζεται και ότι η δικιά μας μεριά δεν έχει ρίξει ακόμα όλο της το οπλοστάσιο στη μάχη.
Με κάθε ευκαιρία βγαίνει στο προσκήνιο η λαϊκή οργή και η διάθεση για αντεπίθεση, είτε αξιοποιώντας κάθε κεντρική πρωτοβουλία των συνδικαλιστικών ηγεσιών (η συγκλονιστική συμμετοχή σε κάθε συλλαλητήριο «μεταφράζεται» σε απαίτηση για γενικές απεργίες), είτε βρίσκοντας άλλες μορφές αγώνα (Indignados, Σύνταγμα), είτε αγκαλιάζοντας κλαδικούς αγώνες (αυτοκινητοβιομηχανίες στη Γαλλία, ανθρακωρύχοι στην Ισπανία, οι μεταλλεργάτες στην Ιταλία).
Δύναμη αλλαγής
Στις μεγάλες στιγμές του το εργατικό κίνημα έχει καταφέρει να παρέμβει καθοριστικά στην ιστορία της Ευρώπης. Η δύναμη που έκανε την Επανάσταση των Γαρυφάλλων στην Πορτογαλία το 1974-1975, που πανικόβαλλε την άρχουσα τάξη της Ιταλίας όλη τη δεκαετία του ’70, που παρέλυσε τη Γαλλία το 1968 με τη μεγαλύτερη γενική απεργία στην ιστορία, συνεχίζει να υπάρχει και είναι το εργατικό κίνημα.
Σήμερα χρειαζόμαστε ανάλογης κλίμακας «γεγονότα», για να μπορέσουμε να αλλάξουμε το μέλλον της Ευρώπης. Όσο και αν αυτός ο παράγοντας «θάβεται» στη δημόσια συζήτηση, παραμένει ο πιο καθοριστικός στις εξελίξεις πανευρωπαϊκά. Το ελπιδοφόρο είναι πως όλες οι δυνατότητες υπάρχουν και «φωνάζουν» στα εργοστάσια, τα πανεπιστήμια και τους δρόμους της Ευρώπης…