Ας προετοιμαστούμε –πολιτικά και οργανωτικά– για σοβαρή μάχη

Στις μέρες της μετεκλογικής ευφορίας ήταν –πιθανόν– κατανοητές οι αυταπάτες ότι ο ΣΥΡΙΖΑ μπορεί να βαδίσει προς την κυβερνητική εξουσία με έναν εύκολο και κοινοβουλευτικό τρόπο: Έτσι ερμηνεύσαμε εμείς τις προγραμματικές «προσαρμογές» στη ΔΕΘ στην κατεύθυνση της «υπευθυνότητας» και του «ρεαλισμού», τα φάουλ των συναντήσεων με τον Πέρες και τον Ράιχενμπαχ, τον αεράτο και πολύ από τα πάνω τρόπο που τέθηκαν τα ζητήματα μετάβασης του ΣΥΡΙΖΑ προς τον ενιαίο πολιτικό φορέα…

Τα βήματα αυτά ήταν σε λάθος κατεύθυνση. Το γεγονός εντοπίστηκε από πολλά στελέχη του ΣΥΡΙΖΑ και του ΣΥΝ, όπως και από πολύ περισσότερα μέλη του ΣΥΡΙΖΑ που εξέφρασαν τις αγωνίες τους στις τοπικές συνελεύσεις. Όσοι δεν το κατάλαβαν, ας ξαναδούν τις επιδοκιμασίες των αντιπάλων μας που, χαιρετίζοντας τη στροφή από την προεκλογική «ανευθυνότητα», έφτασαν να απαιτούν καρατομήσεις και διαγραφές ως προϋπόθεση για να φτάσει ο ΣΥΡΙΖΑ στην κυβέρνηση. Σε αυτό το διάστημα εκδηλώσαμε τις διαφωνίες μας, αλλά ψύχραιμα: αποφεύγοντας να δώσουμε «όπλα» στους αντιπάλους της Αριστεράς, διατηρώντας την εκτίμηση ότι δεν πρόκειται για παγιωμένη δεξιά στροφή, πιστεύοντας ότι ο κόσμος του ΣΥΡΙΖΑ μπορεί –για άλλη μια φορά– να κρατήσει το εγχείρημα σε μια γενικά σωστή ρότα…

Αλλαγή τοπίου

Η ανακοίνωση των μέτρων της τρικομματικής και η γενική απεργία στις 26/9 (η πρώτη «δόση» της εργατικής-λαϊκής απάντησης στο Σαμαρά) αλλάζει το τοπίο. Η δυναμική και τα συνθήματα των απεργών-διαδηλωτών δεν καθορίζονταν από «ρεαλισμό και υπευθυνότητα», αλλά, αντίθετα, από τη διάθεση σύγκρουσης για την ανατροπή των μέτρων και της κυβέρνησης Σαμαρά. Και επαναλαμβάνουμε, αυτό που είδαμε είναι μόνο η αρχή. Με αυτή την έννοια ο κόσμος από τα κάτω επανέφερε στην πολιτική επικαιρότητα το στοιχείο της ανατροπής που ο ΣΥΡΙΖΑ έθεσε προεκλογικά, υποσχόμενος την κατάργηση των μνημονίων και δεσμευόμενος για μέτρα κάλυψης των άμεσων εργατικών-λαϊκών αναγκών.

Η συνέχεια ήταν ακόμα πιο αποκαλυπτική. Ο Σαμαράς απειλεί να επιβάλει τα μέτρα με μια τακτική πιέσεων και εκβιασμών, στα όρια ενός κοινοβουλευτικού πραξικοπήματος. Το «Βήμα» φτάνει να σπεκουλάρει ανοιχτά με το ενδεχόμενο μιας «εκτροπής», όπου ο στρατός θα αναλάβει να επιβάλει τα μέτρα, αν οι «πολιτικοί» κριθούν ανίκανοι. Τα σκάνδαλα –ή η σκανδαλολογία– αναδεικνύουν την πρωτοφανή αποσάθρωση και αστάθεια του κυβερνητικού-πολιτικού συστήματος. Είναι φανερό και για τον πιο άπειρο αγωνιστή ότι η περίοδος «αγριεύει».

Σε αυτές τις συνθήκες είναι απόλυτη ουτοπία η άποψη ότι οι αστικές δυνάμεις θα παραδώσουν στην Αριστερά την κυβερνητική εξουσία λίγο-πολύ αμαχητί. Όποια μετατόπιση κι αν κάνει ο Αλ. Τσίπρας, ό,τι κι αν πει ο Γ. Δραγασάκης και ο Γ. Σταθάκης, οι καθεστωτικές δυνάμεις δεν πρόκειται να πειστούν ότι εκείνοι είναι κατάλληλοι «διαχειριστές». Γιατί γνωρίζουν ότι πίσω τους βρίσκονται –όχι κυρίως το Αριστερό Ρεύμα και οι «συνιστώσες», αλλά– οι χιλιάδες και χιλιάδες ειλικρινείς αγωνιστές κατά των προγραμμάτων λιτότητας. Η τακτική του «ώριμου φρούτου» δεν οδηγεί σε κυβέρνηση της Αριστεράς, αλλά σε ενίσχυση των πιθανοτήτων του Σαμαρά και, αν αυτός έτσι κι αλλιώς καταρρεύσει, σε ενίσχυση των δυνατοτήτων του καθεστώτος να παρουσιάσει άλλες εναλλακτικές λύσεις.

Κυβέρνηση Αριστεράς

Η κυβέρνηση της Αριστεράς εξακολουθεί να παραμένει μια σωστή προοπτική από τη σκοπιά της υπεράσπισης των εργατικών-λαϊκών συμφερόντων. Μπορεί όμως να προκύψει μόνο ως αποτέλεσμα μιας σκληρής κοινωνικής και πολιτικής μάχης, με επίκεντρο την ανατροπή των προγραμμάτων λιτότητας και των μνημονίων. Σε αυτό το ενδεχόμενο η «εντολή» της λαϊκής πλειοψηφίας σε μια κυβέρνηση της Αριστεράς δεν θα είναι να κυβερνήσει γενικώς, αλλά να αξιοποιήσει την κυβερνητική εξουσία για μια ριζοσπαστική ανατροπή του συσχετισμού μεταξύ κεφαλαίου και εργασίας, όπως αυτός διαμορφώθηκε στα χρόνια του νεοφιλελευθερισμού. Ακριβώς επειδή το περιεχόμενο μιας τέτοιας «αλλαγής» είναι πολύ πιο βαθύ από κάθε σενάριο κυβερνητικής εναλλαγής, η πρόταση για συμπαράταξη της Αριστεράς, για ενότητα δράσης μεταξύ ΣΥΡΙΖΑ-ΚΚΕ-ΑΝΤΑΡΣΥΑ, διατηρεί όλη την αξία της και τελικά είναι προϋπόθεση ακόμα και για μια εκλογική νίκη της Αριστεράς. Οι σ. στην ηγεσία του ΣΥΝ, που δείχνουν να υποτιμούν πλέον αυτή την πολιτική, καταλήγουν να πριονίζουν την προοπτική μιας εργατικής-λαϊκής νίκης και τελικά και τις ίδιες τις δικές τους προοπτικές.

Η διαπίστωση αυτή έχει μεγάλες επιπτώσεις στη συζήτηση για το πρόγραμμα. Ένα τμήμα του ΣΥΝ σηκώνει τα συνθήματα «εξειδίκευση», «εμβάθυνση», «κοστολόγηση» κλπ. Πρόκειται για αποπροσανατολισμό. Το πρόγραμμα του Σαμαρά δεν καθορίζεται από την τεχνοκρατική επάρκειά του, αλλά αντίθετα από την ταξική μονομέρειά του. Αντίστοιχο οφείλει να είναι το πρόγραμμα της Αριστεράς. Να αναδεικνύει τις εργατικές-λαϊκές ανάγκες και να επιχειρεί να τις καλύψει, χωρίς να διστάζει να είναι «μονομερές» και σε σύγκρουση με τα μέχρι σήμερα δεδομένα και αυτονόητα, που αποτελούν έκφραση της κυριαρχίας του κεφαλαίου. Να ανοίγει μέτωπα και να δημιουργεί κοινωνικά στηρίγματα, για μια μεγάλη αντιπαράθεση που, ούτως ή άλλως, δεν θα είναι «ομαλή».

Απαραίτητες συντεταγμένες αυτού του προγράμματος είναι η ακύρωση των μνημονίων, η στάση πληρωμής στους ντόπιους και διεθνείς τοκογλύφους, η κάλυψη των μισθών-συντάξεων-δημόσιων νοσοκομείων και σχολείων, η εθνικοποίηση των τραπεζών, η φορολόγηση του κεφαλαίου, η σύγκρουση με τις ευρωηγεσίες…

Κόμμα

Η συζήτηση αυτή καθορίζει και τους χειρισμούς στο οργανωτικό ζήτημα. Όλοι έχουμε συμφωνήσει για τη μετατροπή του ΣΥΡΙΖΑ σε ενιαίο πολιτικό φορέα. Όλοι έχουμε συμφωνήσει στο «άνοιγμα» του ΣΥΡΙΖΑ προς τους χιλιάδες και χιλιάδες εργαζόμενους και νέους που σήμερα εγκαταλείπουν τα μεγάλα κόμματα ή βγαίνουν από την αδράνεια της ιδιώτευσης. Κάποιοι μάλιστα επιμένουμε ότι αυτό δεν είναι εφικτό στη βάση αφηρημένων οργανωτικών εκκλήσεων, αλλά απαιτούνται συγκεκριμένα προγράμματα δράσης και πρωτοβουλίες αγωνιστικές σε κάθε χώρο.

Όμως το άνοιγμα δεν πρέπει να ταυτιστεί σε πορεία προς ένα «κόμμα» χειροκροτητών ή ψηφοφόρων, όπου όλες οι εξουσίες διατηρούνται στα χέρια ενός στενού ηγετικού «σώματος», ενός πολιτικού και κοινοβουλευτικού σταρ σύστεμ. Το πλέγμα δικαιωμάτων-υποχρεώσεων των μελών, η ανάδειξη τοπικών ηγεσιών, η ανάδειξη «μεσαίων» τοπικών και κλαδικών οργάνων, περιγράφουν οργανωτικά την προοπτική ενός μάχιμου πολιτικού οργανισμού, ικανού να παίρνει πρωτοβουλίες, να αντιπαρατίθεται και –τελικά– να μπορεί να ελέγχει και να καθορίζει την ηγεσία του. Ένας πρώτος σταθμός όπου αυτά θα μετρηθούν είναι η ερχόμενη Πανελλαδική Συνδιάσκεψη του ΣΥΡΙΖΑ που, κάτω από υπαρκτές πιέσεις της συγκυρίας, διατρέχει τον κίνδυνο να πραγματοποιηθεί ως «μία από τα ίδια».

Συνιστώσες

Και ενώ αυτά τα ουσιαστικά ζητήματα παραμένουν ακάλυπτα, πολλή συζήτηση γίνεται για την «αυτοδιάλυση» των συνιστωσών. Η ΔΕΑ δήλωσε από την αρχή ότι αποδέχεται ειλικρινά τη μετάβαση προς τον ενιαίο φορέα, αλλά επίσης ειλικρινά ότι δεν αποδέχεται την αυτοδιάλυσή της και δεν ζητά τη διάλυση καμιάς από τις συγκροτημένες συνιστώσες του ΣΥΡΙΖΑ. Η ένταση της πολιτικής συζήτησης στις τελευταίες εβδομάδες έχει επιβεβαιώσει αυτή την επιλογή.

Η εξέλιξη του ΣΥΡΙΖΑ θα περάσει μέσα από ιδεολογικές και πολιτικές διεργασίες με πολύ μέλλον μπροστά τους και αυτές οι διεργασίες χρειάζονται τα «εργαλεία» για να ξεδιπλωθούν. Οι διαφορετικές ιδεολογικές-πολιτικές-οργανωτικές συνιστώσες του ΣΥΡΙΖΑ είναι πλούτος και όχι πρόβλημα για το εγχείρημα. Και στη συζήτηση αυτή θα πρέπει να λείψει η υποκρισία. Εμείς δεν διαπιστώνουμε τάσεις «αυτοδιάλυσης» του ΣΥΝ, αντίθετα βλέπουμε συχνά κινήσεις αυτονόμησης της ηγεσίας του. Επίσης δεν είδαμε καμιά διαμαρτυρία, όταν «συνιστώσες» από το εσωτερικό του ΣΥΝ –όπως η Πλατφόρμα 2010– κάνουν συνδιασκέψεις και προχωρούν σε πρωτοβουλίες ή σε δηλώσεις έξω από κάθε συνολική συνεννόηση.

Συνεχίζουμε να έχουμε εμπιστοσύνη ότι όλα αυτά μπορούν να συζητηθούν ομαλά στο συντροφικό κλίμα που δημιουργεί ο κόσμος του ΣΥΡΙΖΑ. Παρεμβάσεις όπως της «Αυγής», που κατήγγειλε το «αριστερό αλφάδι της ΔΕΑ», έρχονται από άλλη εποχή (και από άλλη πολιτικο-οργανωτική παράδοση) και πιστεύουμε ότι δεν μπορούν να ανακόψουν αυτή την προοπτική.