Η Πανελλαδική Συνδιάσκεψη του ΣΥΡΙΖΑ, που έγινε στο ΣΕΦ το τριήμερο 30/11-2/12, ξεδίπλωσε όλες τις κατακτήσεις, τις δυνατότητες, αλλά και τις αδυναμίες, τις λανθασμένες επιλογές και τις καθυστερήσεις του εγχειρήματος.
Οι 3.100 σύνεδροι, που αντιπροσώπευσαν τα 30.000 περίπου μέλη του ΣΥΡΙΖΑ, μετέφεραν (όσο επέτρεπαν η στενότητα του χρόνου και ο περιορισμένος αριθμός ομιλητών) τη ζωντάνια, τις δυσκολίες και τους προβληματισμούς που αναπτύχθηκαν στις 482 τοπικές και κλαδικές οργανώσεις του ΣΥΡΙΖΑ.
Διεύρυνση
Η ΠΣ ήταν μια επιτυχημένη διαδικασία, με διευρυμένη την αριστερή βάση του αριστερού εγχειρήματος. Ο σχεδόν τριπλασιασμός των μελών του ΣΥΡΙΖΑ αντανακλά τη ριζοσπαστική και αγωνιστική αντιπολίτευση απέναντι στην κυβέρνηση και την τρόικα.
Προφανώς τα πράγματα θα μπορούσαν να είναι πολύ καλύτερα, αν η ένταξη νέων μελών στο ΣΥΡΙΖΑ γινόταν πιο οργανωμένα, με κέντρο την εξωστρέφεια και το σχεδιασμό δράσης που θα έφερνε τις οργανώσεις του ΣΥΡΙΖΑ σε πολύ πιο άμεση σχέση με τους εργαζόμενους και τα λαϊκά στρώματα.
Με δεδομένη την κλιμάκωση της επιθετικότητας των κυρίαρχων τάξεων τόσο στο εσωτερικό, όσο και στο διεθνές πεδίο (μέσα από την συγκεκριμενοποίηση εφαρμοστικών μνημονιακών νόμων), θα άξιζε τον κόπο να καταγραφεί στα ντοκουμέντα της ΠΣ (Διακήρυξη και Πολιτική Απόφαση) με τη μεγαλύτερη δυνατή σαφήνεια η αποφασιστικότητα του ΣΥΡΙΖΑ να σταθεί με τις ανάγκες και τα αιτήματα των «από κάτω».
Το πολιτικό κέντρο του ΣΥΡΙΖΑ περισσότερο συσκότιζε παρά ξεκαθάριζε τις θέσεις στα βασικά επίμαχα ζητήματα: Κυβέρνηση της Αριστεράς-Χρέος-Ευρωπαϊκή Ένωση. Το ίδιο το κεντρικό σύνθημα της ΠΣ («αγωνιζόμαστε για μια κοινωνία δικαιοσύνης, αλληλεγγύης και δημοκρατίας») περισσότερο παρέπεμπε σε αστικοδημοκρατικές συμμαχίες, παρά στο ρόλο της ριζοσπαστικής Αριστεράς σε περίοδο καπιταλιστικής κρίσης.
Σ’ αυτό το έδαφος κινήθηκε η προσπάθεια της Αριστερής Πλατφόρμας, κάτι που ήταν εντελώς φυσιολογικό ενόψει μάλιστα μιας πολύ πιθανής εξέλιξης με βάση την οποία ο ΣΥΡΙΖΑ ενδέχεται να αναλάβει κυβερνητικά καθήκοντα.
«Πασοκογενείς»
Εκτός από το ελλιπές ξεκαθάρισμα στη Διακήρυξη, μια σειρά από διάφορα άλλα στοιχεία μαρτυρούν την ανάγκη της ακριβούς αριστερής τοποθέτησης (συνέντευξη Μ. Ξενογιαννακοπούλου στην «Αυγή», απανωτές δηλώσεις Τσίπρα για «κυβέρνηση εθνικής ή κοινωνικής σωτηρίας», δημοσίευμα-κεντρικός τίτλος «Αυγής» τις ημέρες της ΠΣ, δυστοκία να ξεκαθαριστεί το ζήτημα των παραγόντων που προέρχονται από το ΠΑΣΟΚ στους οποίους καταμαρτυρούνται μια σειρά από προβληματικές διαδρομές). Η ύπαρξη-κατοχύρωση ισχυρής μειοψηφίας στο ΣΥΡΙΖΑ δηλώνει ότι δεν θα υπάρξει διολίσθηση σε πολιτικές που θα αφήνουν εκτεθειμένα τα εργατικά-λαϊκά αιτήματα.
Στην πραγματικότητα, αυτό που κατακτήθηκε στην πράξη ήταν η δημοκρατία στη βάση της πολιτικής. Η ύπαρξη διαφορετικής λίστας ξεκαθαρίζει τις πολιτικές σχέσεις και τάσεις που υπάρχουν στο εσωτερικό του ΣΥΡΙΖΑ και κατοχυρώνει την ύπαρξη και λειτουργία τους για το επόμενο διάστημα. Είναι εντελώς προφανές (όσο και απαραίτητο), οι οργανωτικές προτάσεις να είναι ακόλουθες των πολιτικών ζητημάτων που προκύπτουν.
Λίστες
Οι δύο λίστες δεν έχουν καμία σχέση με διασπαστικές πρακτικές. Κάθε άλλο. Οι τάσεις σε έναν πολυτασικό φορέα είναι μια φυσιολογική κατάσταση. Όποιος πιέζει για την ανυπαρξία ή την παύση οργανωμένων διαφορετικών πολιτικών επιλογών, στην πραγματικότητα ή οδηγεί σε υπόγεια και παρασκηνιακή έκφρασή τους, ή διεκδικεί την υποταγή οποιασδήποτε μειοψηφίας στις επιδιώξεις και τους σχεδιασμούς της πλειοψηφίας.
Από τα μελανά σημεία της ΠΣ (κάτι που οπωσδήποτε θα πρέπει να μείνει έξω από τις πρακτικές του ΣΥΡΙΖΑ) είναι η διαχείριση της τελικής φάσης της συνδιασκεψιακής διαδικασίας. Η de facto (ή ετσιθελική) υπερψήφιση της διακήρυξης ως είχε, μέσα από τις «δεξιοτεχνίες» του Προεδρείου, όπως και η έλλειψη παντελούς συζήτησης για το σχέδιο πολιτικής απόφασης, παραπέμπουν σε άλλους καιρούς και διαφορετικούς πολιτικούς φορείς.
Ιδιαίτερα η (με ελάχιστη συμμετοχή) καταψήφιση της τροπολογίας για τις αντιφασιστικές συμμαχίες (που είχε προταθεί ομόφωνα από την αρμόδια επιτροπή του ΣΥΡΙΖΑ) δημιούργησε έντονο σκεπτικισμό σχετικά με τις όποιες επιδιώξεις.
Οργανώσεις
Όσον αφορά τον κόσμο του ΣΥΡΙΖΑ που προέρχεται από το χώρο του ΠΑΣΟΚ: Για μας είναι προφανές ότι διεκδικούμε όλη την κοινωνική βάση της σοσιαλδημοκρατίας, όχι όμως με μεταγραφές «παλαιάς κοπής» –με στελέχη που έχουν αμφισβητούμενο ρόλο ακόμα και μέσα στον ίδιο τον κόσμο που προέρχεται από το ΠΑΣΟΚ.
Το βασικό ζήτημα που θα πρέπει να απαντηθεί το αμέσως επόμενο διάστημα είναι πώς θα λειτουργήσουν οι 482 (και αν γίνεται ακόμα περισσότερες) οργανώσεις του ΣΥΡΙΖΑ. Θα πρέπει να αποδειχτεί στην πράξη πως η συγκρότησή τους δεν στόχευε σε διαμόρφωση «εσωτερικών συσχετισμών», αλλά σε όργανα μάχης για την ανατροπή της κυβέρνησης και των τροϊκανών, των μέτρων, των μνημονίων και της πολιτικής τους και το άνοιγμα μιας διαδρομής για μια άλλη κοινωνία, για το σοσιαλισμό.