Ενδιαφέρουσες βρήκε ο σ. Αλ. Τσίπρας τις «μετανεοφιλελεύθερες προσπάθειες» των λαών και των αριστερών κυβερνήσεων της Λατινικής Αμερικής, μετά το ταξίδι αντιπροσωπείας του ΣΥΡΙΖΑ στην Αργεντινή και στη Βραζιλία.
Φωτογραφία
Ημερ.Δημοσίευσης
Στη συνέντευξή του στην «Εφημερίδα των Συντακτών», ο Αλέξης Τσίπρας εκτίμησε ότι «στην Αργεντινή αποτίναξαν τη δικτατορία των αγορών και του ΔΝΤ», ότι «η μεγέθυνση της οικονομίας της Βραζιλίας επί Λούλα στηρίζεται σε μια οικονομική πολιτική που αντίκειται στη νεοφιλελεύθερη ορθοδοξία. Με ενίσχυση της εσωτερικής ζήτησης, αύξηση των εργαλείων παρέμβασης, ενίσχυση του κατώτατου μισθού και των κοινωνικών δαπανών».
Κάνοντας ευθέως τον παραλληλισμό, ο πρόεδρος της ΚΟ του ΣΥΡΙΖΑ πρότεινε «να αποκαταστήσουμε και στην Ελλάδα ένα δημοκρατικό πλαίσιο, όπου θα έχουν νόημα η προγραμματική συζήτηση και οι πολιτικές διαφωνίες», ορίζοντας ως «κρίσιμο ζήτημα –που κερδήθηκε στην Αργεντινή– την επαναφορά συνολικά της δημοκρατίας και της αξίας της πολιτικής»…
Οι σ. Κ. Αθανασίου και Α. Καρίτζης –που συμμετείχαν στην αποστολή– σε συνέντευξή τους στην «Εποχή» απαντούν ευθέως στην ερώτηση αν οι δύο χώρες μπορούν να είναι υπόδειγμα για μας: «Η Αριστερά δεν μπορεί και δεν πρέπει να μπει στη λογική του μοντέλου… Δεν μπορείς να μεταφέρεις μοντέλα, μπορείς να πάρεις εμπειρίες. Ωστόσο τα εγχειρήματα των λεγόμενων αριστερών προοδευτικών κυβερνήσεων της Λατινικής Αμερικής βοηθούν για να βγάλουμε χρήσιμα συμπεράσματα για την Αριστερά σε όλο τον κόσμο και με τα θετικά τους και με τα αρνητικά τους…».
Χωρίς να διαφωνούμε με αυτό τον «ανοιχτό» χαρακτήρα της απάντησης, θεωρούμε χρήσιμες πολιτικές παρατηρήσεις, πέρα από το «ισοζύγιο» μεταξύ θετικών και αρνητικών των αριστερών κυβερνήσεων:
• Στη Λ. Αμερική, και ειδικότερα στη Βραζιλία και την Αργεντινή, είχαν προηγηθεί άγρια δικτατορικά καθεστώτα που εξόντωσαν μια ολόκληρη γενιά αγωνιστών και του εργατικού κινήματος. Οι κυβερνήσεις της Αριστεράς, ως ανάκαμψη από αυτό το εξαιρετικά «χαμηλό» σημείο εκκίνησης, διέθεταν μεγάλα αποθέματα ανοχής-συμπάθειας των λαϊκών στρωμάτων. Ο ίδιος ο Λούλα είναι το καλύτερο παράδειγμα: η λάμψη από τη δράση του «τότε» υπήρξε ένα τεράστιο πολιτικό όπλο για να καλύπτει τις αρνητικές πλευρές της διακυβέρνησής του «τώρα». Τέτοιο «απόθεμα» δεν διαθέτει κανένα αριστερό-εργατικό ρεύμα στην Ευρώπη…
• Οι επιτυχίες και η βιωσιμότητα των αριστερών κυβερνήσεων στηρίχθηκαν κυρίως σε κάποια συγκεκριμένα χαρακτηριστικά των οικονομιών τους που ευνοήθηκαν από τη διεθνή συγκυρία και όχι τόσο στο ευφυές «μίγμα» πολιτικής που εφάρμοσαν (εκρηκτική άνοδος των τιμών των εξαγώγιμων προϊόντων τους και κυρίως των πρώτων υλών). Σωστά οι σ. Κ. Αθανασίου και Α. Καρίτζης σημειώνουν ότι, κυρίως για τη Βραζιλία, η έμφαση στο δίπολο ανάπτυξη-εξαγωγές προσεγγίζει πλέον ένα επικίνδυνο αδιέξοδο.
• Παρόλη όμως αυτή την «ευτυχή» οικονομική συγκυρία και παρόλη την πολυετή παραμονή τους στην εξουσία, οι κυβερνήσεις της Αριστεράς δεν κατόρθωσαν να αντιμετωπίσουν τη μεγάλη φτώχεια, τη μεγάλη εκμετάλλευση και τη μεγάλη καταπίεση της πλειοψηφίας του πληθυσμού από τις «ελίτ», από την κυρίαρχη τάξη που ειδικά στη Βραζιλία έγινε κατά την περίοδο Λούλα σημαντικά ισχυρότερη τοπικά και διεθνώς. Και μόνο αυτό το στοιχείο θα αρκούσε για να περιορίσει τα «υποδείγματα» που μπορούμε να πάρουμε από το PT και την πολιτική του.
Τέλος, αξίζει να αναφερθούμε σε ένα ακόμα σημείο. Ο Αλ. Τσίπρας υπογράμμισε τη σημασία της «περιφερειακής ολοκλήρωσης της Ν. Αμερικής, ως βασικό στοιχείο διασφάλισης της αυτονομίας των λαών της περιοχής από τις αγορές και τις ΗΠΑ», σε έναν προφανή παραλληλισμό υπεράσπισης της «ευρωπαϊκής» πολιτικής του ΣΥΡΙΖΑ και κυρίως του ΣΥΝ. Η αμυντική συνεργασία των χωρών της Λατινικής Αμερικής απέναντι στις «αγορές και στις ΗΠΑ» δεν μπορεί να συγκριθεί με την ΕΕ, που εμπεδώνει την αυτονομία των αγορών και των μεγάλων δυνάμεων σε βάρος των λαών της Ευρώπης.
Από τη Λ. Αμερική έχουμε να πάρουμε πολλά μαθήματα. Κυρίως από τους αγώνες του κόσμου από τα κάτω, κυρίως από τα συγκλονιστικά κινήματά τους και λιγότερο από τις κυβερνήσεις της Αριστεράς των τελευταίων χρόνων.