Η Ουκρανία στη δίνη γεωπολιτικών ανταγωνισμών

 

Η φιλοευρωπαϊκή φιλελεύθερη αντιπολίτευση, που εκφράζεται μέσω των κομμάτων «Ένωση όλων των Ουκρανών» και «Ουκρανική Μεταρρυθμιστική Συμμαχία», δείχνει -μέχρι τώρα- να είναι ο κύριος πολιτικός παράγοντας που ποντάρει στην κλιμάκωση των κινητοποιήσεων. Αλλά αυτές οι δυνάμεις δεν είναι σε θέση να εκφράσουν το σύνολο των πολιτών που διαδηλώνουν. 

 

Η φιλελεύθερη αντιπολίτευση προσπαθεί να ταυτίσει τις κινητοποιήσεις με το ζήτημα των εξωτερικών σχέσεων της χώρας, αλλά αυτό το ζήτημα (των σχέσεων με την ΕΕ) φαίνεται ότι εκφράζει μόνο ένα τμήμα της κριτικής που γίνεται προς το φιλορωσικό συντηρητικό κυβερνητικό κόμμα. Κάποια συνθήματα των διαδηλώσεων στρέφονται κατά της πολιτικής λιτότητας που ακολουθείται τα τελευταία χρόνια, αλλά και στις μεγάλες κοινωνικές ανισότητες που χαρακτηρίζουν την ουκρανική κοινωνία.

 

Οι ακροδεξιοί της «Σβόμποντα», που έχουν παραδοσιακά αντιρωσικές απόψεις, έχουν παρεισφρήσει στις διαδηλώσεις, προσπαθώντας να ενισχυθούν μέσα σε αυτές. 

 

Το Κομμουνιστικό Κόμμα Ουκρανίας, το οποίο αναδείχθηκε 4ο σε ψήφους (13,18%) στις εκλογές του 2012, έχει ακολουθήσει εχθρική στάση απέναντι στις διαδηλώσεις, ανάγοντας τις κινητοποιήσεις αποκλειστικά σε «παρεμβάσεις ξένων δυνάμεων». 

 

Η Ουκρανία αποτελεί ένα από τα βασικά πεδία γεωπολιτικού ανταγωνισμού στην Ευρασία μετά το τέλος του Ψυχρού Πολέμου. Αποτελούσε και αποτελεί σημαντικότατο κομμάτι των σχεδιασμών του ρώσικου ιμπεριαλισμού. Σήμερα, συνεχίζει να φιλοξενεί την κεντρική βάση του ρώσικου στόλου της Μαύρης Θάλασσας, αποτελεί το σημαντικότερο διαμετακομιστικό σταθμό ρώσικων υδρογοανθράκων προς την Ευρώπη, ενώ το 1/3 του συνολικού πληθυσμού της χώρας (των ανατολικών επαρχιών) προσδιορίζονται ως Ουκρανοί ρώσικης καταγωγής ή ρωσόφωνοι.

 

Από την άλλη πλευρά, για την Ε.Ε. η Ουκρανία αποτελεί τον σημαντικότερο εταίρο της «Ανατολικής Συνεργασίας» (το όχημα σύνδεσης και ένταξης των χωρών της Αν. Ευρώπης με την Ε.Ε.), σε πολιτικούς και οικονομικούς όρους. Το 2012, οι εμπορικές συναλλαγές προσέγγισαν τα 40 δισ. ευρώ. Σε πολιτικό επίπεδο, μία περαιτέρω προσέγγιση με την Ε.Ε. θα οδηγήσει σε μείωση της ρώσικης επιρροής και «πρόσδεση» της Ουκρανίας στο ευρωπαϊκό-δυτικό στρατόπεδο.

 

Ο ρώσικος ιμπεριαλισμός μπορεί ακόμη να μην έχει καταφέρει να συνέλθει από το γεωπολιτικό σοκ του 1989, αλλά επί της διακυβέρνησης τού εθνικιστή Πούτιν έχει κάνει κάποια βήματα, ώστε να ανακτήσει σφαίρες επιρροής και να διεκδικήσει καλύτερη θέση ισχύος, σε σχέση με τους ανταγωνιστές του. Παράλληλα, Ε.Ε. και ΗΠΑ έχουν πραγματοποιήσει τα προηγούμενα χρόνια σημαντική διείσδυση στην ανατολική Ευρώπη. Σήμερα, σε νέες συνθήκες και συσχετισμούς, ξαναφουντώνει η μάχη για αλλαγές και ανατροπές στη «μοιρασιά».