Αίμα για τα συμφέροντα ολιγαρχών και Δύσης

Στο έδαφος της Ουκρανίας εξελίχθηκε και συνεχίζει να εξελίσσεται μια οξύτατη τριπλή σύγκρουση: Η κλασική ταξική αντιπαράθεση της άρχουσας τάξης με τη μεγάλη πλειονότητα του λαού, η σύγκρουση τμημάτων της άρχουσας τάξης μεταξύ τους, αλλά και η σύγκρουση των μεγάλων ιμπεριαλισμών του πλανήτη. Σε αυτές τις συνθήκες, η αριθμητική αδυναμία της Αριστεράς (ή, αν μιλάμε για το ΚΚ Ουκρανίας, η απραξία του και ακόμη χειρότερα η συμπαράταξή του με το ένα τμήμα της άρχουσας τάξης) άφησε το χώρο για να ενισχυθούν και να ηγεμονεύσουν οι εθνικιστικές και οι φασιστικές δυνάμεις, που βέβαια δέχθηκαν αμέριστη πολιτική βοήθεια τόσο από την ΕΕ όσο και από τις ΗΠΑ.

Βιομηχανία
Η χώρα και το ουκρανικό έθνος προέκυψαν μετά την κατάρρευση της ΕΣΣΔ πριν από 25 χρόνια. Στις νότιες και ανατολικές περιφέρειες (όπου ζουν κυρίως ρωσικοί και ρωσόφωνοι πληθυσμοί), υπάρχει η βαριά βιομηχανία: οι Ουκρανοί καπιταλιστές παράγουν χάλυβα, μηχανολογικό εξοπλισμό, αυτοκίνητα, τανκς και αεροσκάφη, ενώ υπάρχουν και πολλά ανθρακωρυχεία. Οι πιο μεγάλοι βιομηχανικοί όμιλοι της περιοχής, ο Ukrpodshipnik και ο Akhmetov υποστήριζαν μέχρι τώρα τον ανατραπέντα πρόεδρο Γιανουκόβιτς. Ο Ντμίτρο Φίρτας, μεγαλοκαπιταλιστής στη βιομηχανία του φυσικού αερίου, έχει επιχειρήσεις και στην Ελβετία. Δεν είχε πρόβλημα να υποστηρίζει και τον Γιανουκόβιτς και το δεξιό κόμμα της Μητέρας Πατρίδας.

Ωστόσο η βιομηχανία αυτή (και οι θέσεις εργασίας) υπάρχει επειδή υπάρχει η δασμολογική προστασία από το εξωτερικό. Μια πιθανή συμφωνία με την ΕΕ (όπως αυτή από την οποία υπαναχώρησε ο Γιανουκόβιτς), δηλ. ένα άνοιγμα των συνόρων, θα είχε τρομακτικές επιπτώσεις για αυτό το τμήμα των καπιταλιστών. Όπως γράφει ο εξειδικευμένος δημοσιογράφος Ι. Σαμίρ στο Counterpunch, «οι Ουκρανοί ειδικοί υπολόγισαν ότι οι αναμενόμενες ζημίες από την είσοδο σε μια ένωση με την ΕΕ θα κυμαίνονταν μεταξύ 20 και 150 δισ. ευρώ».

Στη βόρεια και δυτική Ουκρανία υπάρχουν κυρίως καπιταλιστές του αγροτικού τομέα. Πρόκειται για ολιγάρχες και όχι απλώς για μεγάλους αγρότες. Ο Όλεγκ Μπάχματιουκ, π.χ., αφού έκανε περιουσία λεηλατώντας την δημόσια εταιρία αερίου, τη Naftogaz Ukraine, έστησε μια τεράστια αγροτική επιχείρηση με εξαγωγές κυρίως προς την Κίνα και τη Δύση. Χαρακτηριστικό είναι το σύνθημά του: «Τα σιτηρά είναι για την Ουκρανία ό,τι είναι το πετρέλαιο για τη Σαουδική Αραβία». Λόγω της ραγδαίας αύξησης των δραστηριοτήτων της επιχείρησής του, της Ukrlandfarming, η Ουκρανία κοντεύει να ξεπεράσει τη Ρωσία και να ανέβει στην τρίτη θέση της λίστας με τους μεγαλύτερους εξαγωγείς σιτηρών στον κόσμο. Αγροτοβιομηχανικός κολοσσός είναι και το Privat Group που κατέχει 1,5 εκατ. στρέμματα (!) καλλιεργήσιμης γης. Και οι δύο επιχειρήσεις είναι υποστηρικτές του κόμματος Μητέρα Πατρίδα.

Τόσο οι «δυτικοί» όσο και οι «ανατολικοί» καπιταλιστές συσσώρευαν τεράστιο πλούτο σε βάρος της μεγάλης μάζας του πληθυσμού. Ζουν σε απίστευτη χλιδή την ώρα που οι εργαζόμενοι ίσα που τα καταφέρνουν. Η κατάσταση αυτή μπορούσε να συνεχιστεί όσο οι μάζες ανέχονταν το ποσοστό της εκμετάλλευσης και όσο οι εξωτερικοί παράγοντες παρέμεναν σταθεροί. Ωστόσο αυτά άλλαξαν. 

Χρέος
Στα τέλη του 2013, η κυβέρνηση βρέθηκε μπροστά στο κλασικό πρόβλημα και άλλων κρατών: η χώρα βρέθηκε υπερχρεωμένη, καθώς, όπως και στην υπόλοιπη Ευρώπη, μεγάλες δυτικές τράπεζες χορηγούσαν αλόγιστα δάνεια (από τα οποία επωφελούνταν οι μεγαλοκαρχαρίες που προαναφέραμε). Η χρεοκοπία που ήταν ήδη προ των πυλών, ήταν αυτή που εξώθησε τον Γιανουκόβιτς στο να αναζητήσει βοήθεια από οποιονδήποτε. Η ΕΕ προσέφερε μια συμφωνία συνεργασίας και ο Γιανουκόβιτς υπέγραψε ελπίζοντας να λάβει το κολοσσιαίο δάνειο που θα απομάκρυνε τον κίνδυνο χρεοκοπίας. 

Ωστόσο η ΕΕ παρείχε ψίχουλα, ενώ στο προσκήνιο βγήκε και η Ρωσία. Η τελευταία είναι ο κύριος αγοραστής των ουκρανικών προϊόντων τα οποία περνούν με πολύ χαμηλούς δασμούς από τα τυπικά σύνορα των δύο χωρών. Αν προχωρούσε η συμφωνία με την ΕΕ, τα ευρωπαϊκά προϊόντα θα πλημμύριζαν τη ρωσική αγορά μέσω της Ουκρανίας. Ο Πούτιν απείλησε την ουκρανική κυβέρνηση ότι αν υπογράψει, τότε οι ρωσικοί δασμοί θα αυξάνονταν κατακόρυφα, πράγμα που θα οδηγούσε στην ανεργία 400.000 Ουκρανούς (λόγω των λουκέτων που έμπαιναν στις ουκρανικές επιχειρήσεις επειδή δεν θα μπορούσαν να πουλήσουν πια σε ανταγωνιστικές τιμές στη Ρωσία). Ταυτόχρονα η Ρωσία προσέφερε και το καρότο παρέχοντας δάνειο 15 δισ. ευρώ. Γι’ αυτούς τους λόγους (αλλά και λόγω των πιέσεων των καπιταλιστών των ανατολικών περιφερειών της χώρας) ο Γιανουκόβιτς έκανε πίσω. 

Οι εκλεκτοί της Δύσης
Και τότε ξεκίνησαν οι συγκρούσεις στις οποίες πρωτοστάτησαν τα δεξιά, ακροδεξιά και φασιστικά κόμματα που στηρίζονται ανοικτά από ΕΕ και ΗΠΑ. Οι ηγέτες της αντιπολίτευσης είναι μαριονέτες της Δύσης, ολιγάρχες και οι ίδιοι, διεφθαρμένοι έως το κόκαλο όπως και η πλευρά του Γιανουκόβιτς: Ο πρώην πυγμάχος επικεφαλής του κόμματος «Γροθιά», Βιτάλι Κλίτσκο ζει τον περισσότερο στη Γερμανία, ενώ έχει και αμερικανική υπηκοότητα. Το κόμμα Μητέρα Πατρίδα έχει τώρα επικεφαλής τον Γιατσένιουκ, όμως πραγματικός ιδιοκτήτης ήταν η μέχρι χθες φυλακισμένη, πρώην πρωθυπουργός και μεγιστάνας των υδρογονανθράκων Γιούλια Τιμοσένκο, η οποία είχε βρεθεί μπλεγμένη σε σκάνδαλο διαφθοράς καθώς ως αντιπρόεδρος της χώρας διέπραττε μαζί με το σύζυγο και τον πεθερό της λαθρεμπόριο καυσίμων ύψους μερικών δισ. ευρώ. Η ίδια φέρεται να έχει σήμερα περιουσία 11 δισ. ευρώ. Ο Ολεξάντερ Τουρτσίνοφ, που τώρα ορίστηκε από το κοινοβούλιο των πραξικοπηματιών ως νέος πρόεδρος, είναι αναπληρωτής πρόεδρος του κόμματος της Τιμοσένκο,  πρώην επικεφαλής των κρατικών υπηρεσιών ασφαλείας της Ουκρανίας και έχει κατηγορηθεί ότι από τη θέση αυτή προσπάθησε να εξαφανίσει ενοχοποιητικά στοιχεία στην υπόθεση λαθρεμπορίας της Τιμοσένκο.

Το κόμμα «Ελευθερία», με επικεφαλής τον Όλεγκ Τιαγκνιμπόκ, μέχρι πρόσφατα λεγόταν εθνικοσοσιαλιστικό και συγκροτεί όλη τη ναζιστική παράδοση που υπήρχε στην Ουκρανία από τα μέσα του 20ού αιώνα. Τέλος, ο Δεξιός Τομέας, με επικεφαλής τον Ντμίτρο Γιάρος, που οργάνωσε την ένοπλη εξέγερση-πραξικόπημα αποτελεί ουσιαστικά τη συμπύκνωση των παραστρατιωτικών δυνάμεων των εθνικιστών και των ναζί. 

Αδιέξοδο
Η επικράτηση των δεξιών και των φασιστών δεν θα λύσει τα προβλήματα του λαού στη δυτική και πολύ περισσότερο στην ανατολική Ουκρανία. Οι μοναδικοί στόχοι των φασιστών είναι τα αγάλματα του Λένιν, το ΚΚ Ουκρανίας, οι Εβραίοι, οι Ρώσοι που ζουν στη χώρα και αξιωματούχοι του κόμματος του Γιανουκόβιτς. Τίποτε από όλα αυτά (με εξαίρεση το τελευταίο) δεν ήταν η αιτία που έκανε εκατομμύρια Ουκρανούς να υποφέρουν. Οι φασίστες και οι άλλοι εγκάθετοι της Δύσης στο Κίεβο δεν λένε κουβέντα ενάντια στην άρχουσα τάξη, τους ολιγάρχες που περιγράψαμε παραπάνω. Ίσα ίσα ετοιμάζονται να τους παραδώσουν την εξουσία (ή να την ασκήσουν για αυτούς). Ούτε τα αγαπημένα παιδιά της Δύσης, ο Κλίτσκο ή η Τιμοσένκο, δεν έχουν να προτείνουν κάτι που θα ανακουφίσει τους Ουκρανούς εργαζόμενους: Αν προχωρήσει η σύνδεση με την ΕΕ, τότε ολόκληρη η χώρα (ή το δυτικό κομμάτι της τουλάχιστον) θα μετατραπεί μια τεράστια Ειδική Οικονομική Ζώνη για να κονομάνε όχι πια μόνον οι Ουκρανοί καπιταλιστές, αλλά και υπόλοιποι Ευρωπαίοι, εκμεταλλευόμενοι ένα εξειδικευμένο εργατικό δυναμικό αλλά πληρώνοντας μισθούς πείνας. Ακόμη χειρότερα θα γίνουν τα πράγματα αν οι νέοι άρχοντες του Κιέβου ανοίξουν την πόρτα στο ΔΝΤ για να «λύσει» το «πρόβλημα» του χρέους. Η εμπειρία στην Ελλάδα είναι αρκετή για να μη χρειαστεί να εξηγήσουμε τι θα σημάνει η λιτότητα που θα επιβληθεί.

Σε κάθε περίπτωση οι εσωτερικές έριδες του στρατοπέδου των νικητών της μάχης του Κιέβου, είναι πολλές. Η γνωστή τηλεφωνική διαρροή που θέλει τους Αμερικανούς να στηρίζουν τον Γιάτσενιουκ έναντι του Κλίτσκο που στηρίζουν οι Γερμανοί, δείχνει ότι ο δρόμος της ενοποίησης στη δυτική Ουκρανία θα είναι μακρύς. Επιπλέον, η αντιπάθεια των φασιστών προς την ΕΕ, θα δημιουργήσει ρήξεις στις γραμμές τους στο βαθμό που οι ηγεσίες τους θα πειθαρχήσουν στα κελεύσματα των εκλεκτών της Δύσης.

Στην ανατολική Ουκρανία οι πληθυσμοί είτε με εθνικούς είτε με πολιτικούς όρους δεν δέχονται την επικυριαρχία του σημερινού Κιέβου. Η Ρωσία, που έχει στην Κριμαία (νότια Ουκρανία) το μοναδικό ναύσταθμο σε νότια θάλασσα, δεν έχει μιλήσει στα σοβαρά ακόμη. Για όλους αυτούς τους λόγους, η προοπτική διατήρησης της ενότητας της Ουκρανίας μοιάζει ως επιστημονική πολιτική φαντασία αυτή τη στιγμή, παρά τις δηλώσεις ηγετών της ΕΕ, των ΗΠΑ και της Ρωσίας. Ο διαμελισμός είναι ίσως το λιγότερο και πιο αναίμακτο σενάριο που μπορεί να προκύψει.