Μαζικές αντικαθεστωτικές διαδηλώσεις στο Λίβανο

Το σύνθημα «Ο λαός απαιτεί την ανατροπή του καθεστώτος», που αντήχησε σε όλους τους δρόμους και τις πλατείες του αραβικού κόσμου το 2011, ακούστηκε ξανά από χιλιάδες στόματα στο Λίβανο. Η αφορμή ήταν μια κρίση στη διαχείριση των σκουπιδιών.
Καθώς τέλειωσε η σύμβαση με ιδιωτική εταιρεία που διαχειριζόταν έναν μεγάλο σκουπιδότοπο στα νότια της Βηρυτού, και ενώ τα κυβερνητικά κόμματα διαφωνούσαν για το ποια εταιρεία θα πάρει τα κέρδη από μια νέα σύμβαση, τα σκουπίδια στοιβάζονταν, αρχικά στις φτωχογειτονιές της Βηρυτού και σύντομα πλημμύρισαν όλη την πόλη. 
«Βρομάτε»
Ακτιβιστές ξεκίνησαν ένα κίνημα με τον τίτλο «Βρομάτε», για να απαιτήσουν μια οικολογική λύση στο ζήτημα των σκουπιδιών, αλλά ο ευφημισμός του τίτλου έδειχνε μια γενικότερη κριτική στο πολιτικό σύστημα. Αυτή αποτέλεσε τον πόλο έλξης για πλατύτερες μάζες. Στην πρώτη διαδήλωση στις 22 Αυγούστου, συγκεντρώθηκαν 10.000 πολίτες στους δρόμους της Βηρυτού, φωνάζοντας συνθήματα ενάντια σε όλα τα πολιτικά κόμματα, και το Μπλοκ της 8ης Μάρτη (με βασική τη σιιτική Χεζμπολά) και το Μπλοκ της 14ης Μάρτη (με βασικό το σουνιτικό Κίνημα του Μέλλοντος). Η καταστολή ήταν πρωτοφανής για τα δεδομένα του Λιβάνου: στρατός και αστυνομία, με κανόνια νερού, πραγματικά πυρά, δακρυγόνα, επιτέθηκαν στους διαδηλωτές για να τους διώξουν από τους δρόμους που οδηγούσαν στο κέντρο της πόλης. Την επόμενη μέρα πάνω από 20.000 άνθρωποι κατέβηκαν στους δρόμους για να καταγγείλουν την καταστολή. 
Έκτοτε, διαδηλώσεις, καθιστικές διαμαρτυρίες, κατασκηνώσεις διαδηλωτών, ακτιβισμοί, έγιναν καθημερινά φαινόμενα. Στις 29 Αυγούστου, στο κέντρο της Βηρυτού οι διαδηλωτές έφτασαν τους 100.000. 
Ένα μαζικό κίνημα ξέφυγε σχεδόν άμεσα από τα χέρια των οικολόγων ακτιβιστών του «Βρομάτε», αλλάζοντας ταξική σύνθεση, πολιτικό περιεχόμενο, συνθηματολογία κ.λπ. 
Τα συνδικάτα καλούν πλέον στις κινητοποιήσεις (έστω κι αν η αδυναμία τους σημαίνει ότι η στήριξη είναι κυρίως «ρητορική»), όπως και άλλες κοινωνικές οργανώσεις, κινήσεις της Αριστεράς αλλά και νέες ακτιβιστικές πλατφόρμες που δημιουργήθηκαν μέσα στο ίδιο το κίνημα. 
Καθώς τα λαϊκά στρώματα «εισέβαλαν» στο κίνημα, το «εξευγενισμένο» κέντρο της Βηρυτού γέμισε με γκράφιτι όπως «Το κέντρο της Βηρυτού ανήκει στο λαό». Όταν προτάθηκε από την κυβέρνηση να μεταφερθούν τα σκουπίδια στην περιοχή Ακάρ, μια φτωχογειτονιά βόρεια του κέντρου, το πλήθος υιοθέτησε το σύνθημα «Η Ακάρ δεν είναι σκουπιδοτενεκές». 
Με αφορμή την κρίση των σκουπιδιών, βγήκε στην επιφάνεια η συσσωρευμένη οργή για την άθλια κατάσταση την οποία βιώνουν οι φτωχοί στον Λίβανο. Ενώ υπάρχει ενδημική φτώχεια και ανεργία, όλες οι υπηρεσίες (παιδεία, υγεία, νερό, ρεύμα) έχουν ιδιωτικοποιηθεί, με αποτέλεσμα να είναι και πανάκριβες και δυσλειτουργικές: «ευρωπαϊκές τιμές για μεσανατολίτικες υπηρεσίες» όπως λένε οι ντόπιοι. 
Είναι χαρακτηριστικές οι δηλώσεις αρκετών διαδηλωτών. «Θέλω απλά να κάνω ένα ντους» δήλωσε ο 16χρονος Μοχάμεντ όταν ρωτήθηκε γιατί διαδηλώνει. «Ρεύμα, νερό και αξιοπρέπεια» απάντησε η 32χρονη Ανσάρ, όταν τη ρώτησαν ποια είναι τα αιτήματα. Αλλά πρόσθεσε κι ένα ακόμα: «Να φύγουν οι σεχταριστές (σ.σ. εννοεί τη «σέχτα» ως θρησκευτικό δόγμα και τη λειτουργία των κομμάτων με βάση αυτό) κλέφτες. Κοιτάμε ο ένας τον άλλο σαν εχθρό, ενώ αυτοί γεμίζουν τις τσέπες τους». 
Αυτή η δήλωση αντανακλά το γενικότερο λαϊκό αίσθημα στους δρόμους της Βηρυτού. Με υπόβαθρο τα κοινωνικά αίτια που αναφέραμε παραπάνω, εκφράζεται και μια αμφισβήτηση του στηριγμένου στα διαφορετικά θρησκευτικά δόγματα πολιτικού συστήματος. Τα συνθήματα ενάντια στον θρησκευτικό διαχωρισμό είναι από τα κυρίαρχα, ενώ νέοι από τις σουνιτικές φτωχογειτονιές διαδηλώνουν μαζί με νέους από τις σιιτικές φτωχογειτονιές. Άλλωστε την κρίση συμπληρώνει το γεγονός ότι –με μια έννοια– «οι από πάνω δεν μπορούν»: Το δυσλειτουργικό πολιτικό σύστημα του Λιβάνου έχει παραλύσει, καθώς τα κόμματα αδυνατούν να εκλέξουν πρόεδρο εδώ κι έναν χρόνο, ενώ το κοινοβούλιο έχει παρατείνει αυθαίρετα τη θητεία του δύο φορές μέχρι σήμερα και οι υπηρεσιακές διακομματικές κυβερνήσεις αδυνατούν να εξασφαλίσουν μια ομαλή «αναπαραγωγή» των κρατικών θεσμών.
Πολιτική διαμάχη
Στο εσωτερικό του κινήματος υπάρχουν μεγάλα ζητήματα προς επίλυση. Εκτός από αυτούς που φωνάζουν «επανάσταση» και «ο λαός απαιτεί την πτώση του καθεστώτος», υπάρχουν κι εκείνοι που δηλώνουν πως «θέλουμε μόνο κάποιες μεταρρυθμίσεις, για να είμαστε αποτελεσματικοί πρέπει να είμαστε λογικοί». Το τι ακριβώς σημαίνει το «ενάντια στην πολιτική» αλλά και ο «αντισεχταρισμός» είναι αντικείμενο πάλης. Είναι η καταρχήν απόρριψη των προσπαθειών όλων των μεγάλων κομμάτων να προσεταιριστούν το κίνημα για τους δικούς τους λόγους. Αλλά από κει και πέρα, για κάποιους ακτιβιστές το «αντιπολιτικό» σημαίνει δραστηριοποίηση με όρους ΜΚΟ, ενώ άλλοι επιμένουν στην ανάγκη «να κάνουμε πολιτική στους δρόμους, ενάντια στα κυρίαρχα πολιτικά κόμματα». Ο «αντισεχταρισμός» μεταφράζεται σε καχυποψία απέναντι στη νεολαία από τις φτωχογειτονιές, που έρχεται στις διαδηλώσεις με σιιτικά τατουάζ, σουνιτικά μενταγιόν και συχνά αντιμετωπίζονται ως «υποκινούμενοι από τα θρησκευτικά κόμματα». Άλλοι ακτιβιστές επιμένουν πως η πραγματική αντισεχταριστική πολιτική είναι ακριβώς η συμμετοχή αυτών των νέων στο κίνημα. Αυτά συνδέονται με μια μεγάλη συζήτηση που ξέσπασε περί «ξένων στοιχείων που παρεισφρέουν στο κίνημα», «προβοκατόρων» και «χούλιγκαν». Αυτά έγραψαν τα μεγάλα ΜΜΕ για να δικαιολογήσουν την καταστολή, αλλά δυστυχώς τα αναπαρήγαγε και μερίδα ακτιβιστών, ισχυριζόμενη πως «φαίνονται από το περίεργο παρουσιαστικό τους». Το υπόβαθρο είναι το σοκ των μορφωμένων μεσοαστών ακτιβιστών μπροστά στην «εισβολή» της οργισμένης εργατικής νεολαίας από τις φτωχογειτονιές στις διαδηλώσεις. Ως αντίδραση, αρκετοί ακτιβιστές έριξαν το σύνθημα «Είμαστε όλοι ξένα στοιχεία». 
Όλα αυτά, όπως και η δυνατότητα του κινήματος να συνεχίσει, μένει να κριθούν. Δυνάμεις όπως η νέα συμμαχία αριστερών οργανώσεων «Ο λαός απαιτεί» θα παρέμβουν σε αυτήν την πάλη. 
Ωστόσο, ιδιαίτερα σε μια εποχή που τα θρησκευτικά μίση αναδεικνύονται σε βασικό όχημα συντριβής της επαναστατικής δυναμικής που απελευθερώθηκε το 2011, μαζικό κίνημα στο Λίβανο και το πολιτικό του μήνυμα, αποτελεί μια πολύτιμη εξέλιξη…

Ανακοίνωση της μαρξιστικής επαναστατικής οργάνωσης Σοσιαλιστικό Φόρουμ, που συμμετέχει στη νέα κινηματική συμμαχία «Ο λαός απαιτεί», μετά το ξέσπασμα των πρώτων διαδηλώσεων στη Βηρυτό

«Να γίνει η 22α Αυγούστου η πρώτη σπίθα της εξέγερσής μας ενάντια στο καπιταλιστικό, σεχταριστικό καθεστώς»

(ΣτΜ: Ο όρος «σεχταριστικό» αναφέρεται στη σέχτα ως θρησκευτικό δόγμα και τη λειτουργία των πολιτικών δυνάμεων με βάση αυτό)

Εν τω μέσω των αραβικών εξεγέρσεων το χειμώνα του 2011, ο λιβανέζικος λαός συμμετείχε ενεργά, διαδηλώνοντας για την ανατροπή του σεχταριστικού καθεστώτος και τη δημιουργία μιας κοσμικής κοινωνίας και κράτους, στηριγμένων στην κοινωνική δικαιοσύνη και την ισότητα, ως ένα μεγάλο άλμα προς την τελική επαναστατική αλλαγή σε όλα τα μέτωπα, κοινωνικά, πολιτικά, οικονομικά. Δυστυχώς, οι αντεπαναστατικές δυνάμεις κινητοποιήθηκαν γρήγορα για να σαμποτάρουν αυτό το κίνημα και κατάφεραν να διασώσουν το κύρος του καθεστώτος, και μέσα από τα πολιτικά τους κόμματα πέτυχαν να υποσκάψουν και να ενσωματώσουν το κίνημα. 
Ο ζωντανός παλμός των διαδηλωτών επέστρεψε στους δρόμους ως αποτέλεσμα της κρίσης στη διαχείριση των απορριμμάτων που αποκάλυψε, για άλλη μια φορά, το πραγματικό πρόσωπο του καθεστώτος, με τα αναρίθμητα σκάνδαλα και τις καταστροφές που προκαλεί. Αυτές περιλαμβάνουν την ξεδιάντροπη ληστεία των κρατικών πόρων και του κοινωνικού πλούτου, το σαμποτάρισμα όλων των δημοκρατικών διαδικασιών, την αποστέρηση κοινωνικών και οικονομικών δικαιωμάτων (όπως φάνηκε από τον τρόπο που αντιμετωπίστηκαν τα αιτήματα του συνδικάτου των εκπαιδευτικών για υψηλότερους μισθούς) και νέους νόμους για την ενοικίαση ακινήτων που, όταν εφαρμοστούν, θα οδηγήσουν σε έξωση έναν τεράστιο αριθμό ανθρώπων στο Λίβανο (περίπου 200.000 άτομα). Αυτά προστίθενται στο ότι έχουν επιτρέψει στις τράπεζες να ελέγχουν ένα τεράστιο τμήμα του εθνικού εισοδήματος, κρατώντας στα χέρια τους πάνω από το 60% του εθνικού χρέους, κερδίζοντας τους τόκους που προκύπτουν από αυτό κι ενισχύοντας με αυτόν τον τρόπο την εξουσία τους πάνω στην κοινωνία. 
Σε αυτό το φόντο, το μεγαλύτερο σκάνδαλο από όλα ήταν ο πνιγμός της χώρας μέσα στα σκουπίδια, που στοιβάζονται σε δάση, ποτάμια, παραλίες, βουνά και σε όποιο άλλο μέρος που μπορούσε να φτάσει η βρομιά τους, ενώ προετοιμάζεται η τελική συμφωνία ιδιωτικοποίησης και οι νέες συμβάσεις που τελικά θα ωφελήσουν κάποιον αστό «άρχοντα» της μίας ή της άλλης θρησκευτικής σέχτας, παραμελώντας πλήρως τις συνέπειες αυτής της κρίσης πάνω στην υγεία όλων όσων ζουν στο Λίβανο. 
Επιπλέον, το καθεστώς προσπάθησε, για άλλη μια φορά, να επιβάλει τη σιωπή στη λαϊκή εξέγερση και στις λαϊκές μάζες που φώναξαν τα αιτήματά τους στους δρόμους τις περασμένες μέρες, μέσα από τη βίαιη καταστολή, όπως συνέβη το Σάββατο 22 Αυγούστου, όταν οι δυνάμεις ασφαλείας απέδειξαν ότι ο βασικός λόγος ύπαρξής τους δεν είναι να προστατεύουν το λαό, αλλά να προστατεύουν τα συμφέροντα του καθεστώτος από το ξέσπασμα οποιουδήποτε λαϊκού κινήματος ενάντια σε αυτό και τον έλεγχο των «σεχταριστικών» δυνάμεων πάνω στην κοινωνία. 
Πρέπει, λοιπόν, να αναδιοργανώσουμε τις γραμμές μας και να επαναδιεκδικήσουμε τους δρόμους, για να χτίσουμε πάνω στη δυναμική της διαδήλωσης της 22ας Αυγούστου και να πετύχουμε τα ακόλουθα αιτήματα:
1) Την άμεση και άνευ όρων απελευθέρωση όλων των συλληφθέντων και τον τερματισμό των αυθαίρετων συλλήψεων.
2) Τη λογοδοσία όλων των αξιωματικών και μελών των δυνάμεων ασφαλείας και του στρατού που συμμετείχαν ή είναι υπεύθυνοι για τους πυροβολισμούς και τη ρίψη δακρυγόνων εναντίον διαδηλωτών, συμπεριλαμβανομένου του υπουργού Εσωτερικών Nuhad Al-Mashnouk που είναι απολύτως υπεύθυνος και απαιτούμε την παραίτησή του.
3) Να λογοδοτήσει ο υπουργός Περιβάλλοντος Mohammed Al-Mashnouk και να παραιτηθεί, να σταματήσει η εμπλοκή του Συμβουλίου Ανάπτυξης και Οικοδόμησης στο ζήτημα της διαχείρισης απορριμμάτων και να επιστρέψει η ευθύνη στους δήμους, ιδιαίτερα καθώς το υπουργικό συμβούλιο απέκτησε αυτήν την ευθύνη μέσα από παράνομα διατάγματα. 
4) Να γίνει άρση του «τραπεζικού απορρήτου» για τους αξιωματούχους που έχουν ευθύνες για την κρίση των σκουπιδιών και αυτοί να λογοδοτήσουν. 
Πρέπει να συνεχίσουμε το λαϊκό μας κίνημα και να ξεκινήσουμε τη δημιουργία λαϊκών επιτροπών παντού, στην πορεία προς την ανατροπή όλου του σεχταριστικού καθεστώτος και τη δημιουργία μιας κοσμικής κοινωνίας και κράτους –και να συνεχίσουμε να ζητάμε την διάλυση του κοινοβουλίου και άμεσες εκλογές που δεν θα γίνουν στη βάση θρησκευτικής αναλογικής εκπροσώπησης, με όλο τον Λίβανο να δίνει μια ενιαία πολιτική εντολή. Ζητάμε αδέκαστες δίκες για όλους όσους σε θέσεις εξουσίας –από την κορυφή ως τον πάτο της πυραμίδας- είναι ύποπτοι για καταλήστευση του δημόσιου πλούτου, και ζητάμε να επιστραφεί αυτός ο πλούτος στο λαό. Καλούμε επίσης για τη διαγραφή του δημόσιου χρέους, την ανατροπή της εξουσίας των τραπεζών με την εθνικοποίησή τους, και τη διασφάλιση των αναγκαίων βημάτων που θα πετύχουν την πραγματική κοινωνική δικαιοσύνη. Αυτά είναι τα αιτήματα που χρειάζονται για να πετύχουμε αυτό που τα στόματα των μαζών φώναξαν σε όλες τις αραβικές εξεγέρσεις: την ανατροπή του καθεστώτος.
Όλη η εξουσία και ο πλούτος στο λαό!
Κάτω το καθεστώς!

Σοσιαλιστικό Φόρουμ,
Βηρυτός, Λίβανος
23 Αυγούστου, 2015