Το Μέτωπο Εργατών και Αριστεράς (FIT με τα ισπανικά αρχικά γράμματα) πέτυχε σημαντικά οφέλη στις εθνικές προκριματικές εκλογές που διεξήχθησαν τον Αύγουστο στην Αργεντινή. Το FIT κέρδισε πάνω από 726.000 ψήφους και ποσοστό γύρω στο 3,3% του συνόλου, διασφαλίζοντας στον Νίκολας Ντελ Κάνιο και τη συνυποψήφιά του Μίριαμ Μπρέγκμαν μία από τις συνολικά 6 υποψηφιότητες στις προεδρικές εκλογές στις 25 του Οκτώβρη.
Παρόλο που τα ποσοστά φαντάζουν σχετικά χαμηλά με πανεθνικούς όρους, τα αποτελέσματα αυτά θέτουν τις ακροαριστερές οργανώσεις του Μετώπου στο επίκεντρο διεθνών συζητήσεων για τη σχέση μεταξύ των κοινοβουλευτικών μαχών και των κοινωνικών-ταξικών αγώνων, μια δυναμική σχέση που εκφράστηκε με την πιο οξυμένη μορφή στην Ελλάδα. Ωστόσο, οποιαδήποτε απλή σύγκριση με την Ελλάδα είναι παραπλανητική, ή τουλάχιστον πρώιμη. Το πολιτικό σκηνικό στην Αργεντινή έχει τα δικά του ιδιαίτερα χαρακτηριστικά που πρέπει να ληφθούν υπόψη για να αναλυθεί με λογικό τρόπο η συγκυρία.
Στα 14 χρόνια μετά το Αργεντινάτσο, τη μαζική λαϊκή εξέγερση που προκάλεσε την πτώση αρκετών κυβερνήσεων, ο (αρθρογράφος) Φεντερίκο Φουέντες σημειώνει: «Η Αργεντινή έχει αλλάξει πολύ. Αν και δεν διαδηλώνουν πλέον εκατομμύρια στους δρόμους, διεκδικώντας “να φύγουν όλοι!”, είναι φανερό ότι η λαχτάρα για ρήξη με το παλιό σύστημα, που ανέδειξαν εκείνες οι κινητοποιήσεις, δεν έχει σβήσει ακόμα».
Ο Φουέντες δεν υποτιμά τον θυμό που σιγοκαίει (ή και φουντώνει) μεταξύ των Αργεντίνων εργατών, φοιτητών και φτωχών, αλλά αναγνωρίζει ότι η άρχουσα τάξη έχει σταθεροποιήσει με επιτυχία το κράτος της και τους πολιτικούς μηχανισμούς, που δοκιμάστηκαν γερά κατά το ξέσπασμα της οικονομικής κατάρρευσης του 2001 και την εξέγερση στους δρόμους. (…)
Κιρχνερισμός
Σε αυτό το φόντο, ο διαλεκτός διάδοχος της Κίρχνερ, Ντάνιελ Σκιόλι, κυβερνήτης της περιφέρειας του Μπουένος Άιρες, οδήγησε την κυρίαρχη πτέρυγα των παραδοσιακών περονικών δυνάμεων στη νίκη στις εκλογές της 9ης Αυγούστου, με το συνδυασμό «Μέτωπο για τη Νίκη» να παίρνει 38%. Οι δημοσκοπήσεις δείχνουν ότι ο κιρχνερισμός (Σ.τ.Μ.: το ρεύμα του περονισμού που κυριάρχησε τα προηγούμενα 12 χρόνια και ονομάστηκε έτσι πρώτα από τον Νέστορ Κίρχνερ που διαχειρίστηκε την έξοδο του αργεντίνικου καπιταλισμού από την κρίση του 2001 και, μετά τον θάνατό του, από τη γυναίκα του Κριστίνα Κίρχνερ) μπορεί κάλλιστα να επιβιώσει για άλλον ένα γύρο εκλογών με τα υπάρχοντα αποθέματα υποστήριξης.
Στα δεξιά του, ο Μαουρίτσιο Μάκρι, δήμαρχος της πόλης του Μπουένος Άιρες, ήρθε δεύτερος με 30%, με το συνασπισμό «Ας αλλάξουμε». Το αγαπημένο παιδί του ντόπιου και διεθνούς κεφαλαίου, ο Μάκρι υποσχέθηκε να «αφήσει τις αγορές να αποφασίσουν» για τις υποτιμήσεις και τις οικονομικές πολιτικές. Ωστόσο, ο Μάκρι κάνει τα πάντα για να προωθήσει τον εαυτό του ως κεντρώο πολιτικό, και η εκλογική του συμμαχία περιλαμβάνει και τη Ριζοσπαστική Πολιτική Ένωση, το αργεντίνικο τμήμα της αυτοαποκαλούμενης Σοσιαλιστικής Διεθνούς…
Με αιφνιδιαστικά υψηλό ποσοστό, την τρίτη θέση κατέλαβε ο Σέρχιο Μάσα, ένας πρώην κιρχνερικός υπουργός, που ηγήθηκε της κίνησης «Νέα Εναλλακτική», συσπειρώνοντας Χριστιανούς Δημοκράτες με αντικιρχνερικούς περονιστές. Ο Μάσα πήρε 20%.
Δεύτερος γύρος;
Όλοι μαζί οι συστημικοί υποψήφιοι κέρδισαν το 90% των ψήφων, διαμορφώνοντας συνθήκες για ντέρμπι, όπου ο Μάκρι θα προσπαθήσει να προχωρήσει πιθανά σε τακτική συμμαχία με τον Μάσα, για να μην επιτρέψει στον Σκιόλι να πάρει το 45% που απαιτείται για να κερδίσει από τον πρώτο γύρο την εκλογική αναμέτρηση της 25ης Οκτώβρη.
Ο Σκιόλι παραμένει το φαβορί, αλλά, αν πέσει κάτω από 45% τον Οκτώβρη, μπορεί να ανοίξουν όλα τα σενάρια στον επαναληπτικό γύρο του Νοέμβρη, αν η κιρχνερική μηχανή δείξει ότι αρχίζει να καταρρέει και αρχίσουν να λειτουργούν φυγόκεντρες πιέσεις στα διάφορα τμήματα των περονικών.
Όλο αυτό μας κάνει να επιστρέψουμε στη σημασία της εμφάνισης του FIT. (…)
Οι εκλογές στις 9 Αυγούστου έθεταν δύο ερωτήματα. Ποια κόμματα θα έπιαναν συλλογικά το όριο 1,5% για να πάρουν μέρος στις γενικές εκλογές του Οκτώβρη; Και ποιοι από τους υποψήφιους του κάθε κόμματος θα έπαιρναν τις περισσότερες ψήφους για να εκπροσωπήσουν αυτοί το κόμμα τους στον επόμενο γύρο; Εκτός από τις προκριματικές για τις προεδρικές εκλογές, χιλιάδες υποψήφιοι ανταγωνίστηκαν κάτω από τους ίδιους κανόνες για την Εθνική Συνέλευση, για τοπικά συμβούλια, για το κοινοβούλιο της Μερκοσούρ κ.ά.
Το FIT εκμεταλλεύτηκε αυτόν τον πολύπλευρο ανταγωνισμό και κατέβασε χιλιάδες υποψηφίους σε όλη τη χώρα. Πολλοί προέρχονται από τους αγώνες στο χώρο δουλειάς τους, στις γειτονιές τους, τα σχολεία και το κοινωνικό κίνημα, ανάμεσά τους 300 εκπαιδευτικοί.
Σε αυτό το πλαίσιο, το φράγμα του 1,5% αποτέλεσε τόσο ένα κίνητρο όσο και ένα εμπόδιο για την επιτυχία της Αριστεράς. Ο φόβος να μην επιτευχθεί ο στόχος υποχρέωσε τις συνιστώσες του μετώπου να δουλέψουν μαζί σε μια σειρά από εκλογικές μάχες. Αν και δεν μπόρεσαν να συμφωνήσουν σε κοινό ψηφοδέλτιο στις προκριματικές, η αθροιστική τους δράση ανέβασε τη συνολική υποστήριξη των ανταγωνιστικών μεταξύ τους υποψηφιοτήτων πάνω από το όριο του 1,5%. (…)
Η επιτυχία του FIT και η δυνατότητα να αυξήσει τις ψήφους του τον Οκτώβρη προήλθε από πολλές πλευρές: από την εμπλοκή του στους κοινωνικούς αγώνες από το 2001, την υπεράσπιση των πολιτικών κρατουμένων, την υποστήριξη των συνδικάτων, την αντίσταση στην αστυνομική βαρβαρότητα, τη διεκδίκηση να καταδικαστούν οι ένοχοι για τα εγκλήματα της δικτατορίας. (…)
Πρόγραμμα
Το μέτωπο επίσης συμπύκνωσε ένα σύνολο εργατικών διεκδικήσεων, επικοινωνώντας με την αυξανόμενη απογοήτευση για τη «συνηθισμένη» πολιτική. Τέτοιες διεκδικήσεις ήταν: αξιοπρεπείς μισθοί, πάγωμα των απολύσεων, αυξήσεις στις συντάξεις, παύση πληρωμών του εξωτερικού χρέους, εθνικοποίηση των τραπεζών και κρατικό μονοπώλιο στο εμπόριο με το εξωτερικό, αναδιανομή της γης, έκτακτη χρηματοδότηση για τη στέγαση των φτωχών νοικοκυριών, η πάλη για το δικαίωμα στην έκτρωση και η πάλη εναντίον της βίας κατά των γυναικών, δωρεάν υγεία και παιδεία, αγώνας για να μπει τέλος στην αστυνομική βαρβαρότητα.
Τελευταίο, αλλά όχι έσχατο, το FIT έθεσε το ζήτημα της εργατικής κυβέρνησης, αμφισβητώντας τα αποτελέσματα και τις προοπτικές της παραμονής της πολιτικής εξουσίας στα χέρια της καπιταλιστικής τάξης. (…)
Αυτό που είναι καθαρό είναι ότι και οι δύο τάσεις του FIT μεγαλώνουν και απλώνουν την επιρροή τους πολύ περισσότερο απ’ ό,τι αντικειμενικά φτάνουν τα οργανωμένα μέλη τους. Και οι δύο τάσεις μπαίνουν στις εκλογές του Οκτώβρη με εκατοντάδες υποψηφίους σε όλη την Αργεντινή.
Στο μεταξύ η συζήτηση σχετικά με το πώς θα αναπτυχθεί περαιτέρω το FIT και πώς θα ενοποιηθεί η επαναστατική Αριστερά –ή ακόμα και πώς η επαναστατική Αριστερά θα έπρεπε να δουλεύει από κοινού με την ευρύτερη Αριστερά– δεν περιορίζεται στο FIT. Σημαντικές τροτσκιστικές οργανώσεις και άλλες επαναστατικές οργανώσεις παραμένουν ακόμα έξω από το FIT. (…)
Στοίχημα
Το στοίχημα τώρα για την Αριστερά στην Αργεντινή είναι το κατά πόσο οι επαναστάτες από όλες τις τάσεις μπορούν να χρησιμοποιήσουν αυτές τις εκλογές για να εμβαθύνουν την ενότητά τους, να καταστήσουν το πρόγραμμά τους ακόμα πιο δημοφιλές και να σφυρηλατήσουν από κοινού μια κοινωνική βάση στα πανεπιστήμια, στα συνδικάτα, στις γειτονιές και στα κοινωνικά κινήματα.
Δεν έχει νόημα να υποτιμάμε τις διαφορές, ούτε να κάνουμε ασταμάτητες εκκλήσεις για ενότητα εδώ και τώρα, αλλά τόσο οι ευκαιρίες όσο και οι ευθύνες είναι πραγματικές.
Όπως έδειξε και η εμπειρία του ΣΥΡΙΖΑ στην Ελλάδα –αν και κάτω από αξιοσημείωτα διαφορετικές κοινωνικές και πολιτικές συνθήκες– οι καμπάνιες και οι δράσεις του FIT, στην προσπάθεια να ενοποιηθεί και να χτιστεί η επαναστατική Αριστερά στην Αργεντινή, είναι ένα σχολείο για την επαναστατική στρατηγική και τακτική, που αξίζει διεθνή μελέτη, διάλογο, κριτική και αλληλεγγύη.