Παρίσι – Βαλέτα – Έβρος: Κάτω τα χέρια από τους πρόσφυγες

Αφρική και Τουρκία
Το «νέο» που συμφωνήθηκε στη Βαλέτα της Μάλτας είναι η επιχείρηση ανακατεύθυνσης των αφρικανικών προσφυγικών και μεταναστευτικών ροών στην ΕΕ προς... άλλες χώρες της Αφρικής. Οι βασικότερες αφρικανικές χώρες δεσμεύτηκαν σε ένα πρόγραμμα καταπολέμησης της εμπορίας ανθρώπων και της παράνομης μετανάστευσης, ενώ θα διερευνηθούν και τρόποι για τη διευκόλυνση της επανεισδοχής οικονομικών μεταναστών στις χώρες καταγωγής τους. Αντάλλαγμα η σύσταση ενός νέου Ταμείου Αρωγής «για την Αφρική» ύψους 1,8 δισ. ευρώ. Όσον αφορά τους πρόσφυγες από την Αφρική, η ΕΕ αναγνωρίζει την προσφυγική ιδιότητα μόνο για τους προερχόμενους από την Ερυθραία, ενώ δεκάδες χιλιάδες Σομαλοί, Νιγηριανοί και Κενυάτες θεωρούνται στη συντριπτική τους πλειοψηφία «λαθρομετανάστες». Αντίστοιχα για τους ανθρώπους που έχουν ασιατική προέλευση, πρόσφυγες καθ’ ολοκληρία θεωρούνται μόνο οι Σύροι, αντίθετα με Ιρακινούς και Αφγανούς, για να μη μιλήσουμε για Πακιστανούς και Μπανγκλαντεσιανούς που θεωρούνται συλλήβδην παράνομοι μετανάστες. Παρά το γεγονός πως στη Βαλέτα συζητήθηκαν κυρίως όσα σχετίζονται με τη μετανάστευση και την προσφυγιά από την Αφρική, αποφασίστηκε η σύγκληση έκτακτης συνόδου κορυφής ΕΕ-Τουρκίας στα τέλη του Νοέμβρη ή το αργότερο στις αρχές Δεκέμβρη στις Βρυξέλλες. Η Τουρκία για τα επιτελεία της ΕΕ πρέπει επειγόντως να επιτελέσει το «έργο» του αποτελεσματικού αναχώματος στις προσφυγικές ροές από τη Συρία και τις υπόλοιπες ασιατικές χώρες και το παζάρι των ανταλλαγμάτων αναμένεται να επισημοποιηθεί στην επικείμενη σύνοδο κορυφής. Το ρόλο του «λαγού» της ΕΕ επιχειρεί να διαδραματίσει και ο Έλληνας πρωθυπουργός Αλέξης Τσίπρας με την επίσημη επίσκεψή του στην Τουρκία στις 18 Νοέμβρη. Άλλωστε έχει ήδη δηλώσει με χίλιους τρόπους πως το βάρος της αναχαίτισης των προσφυγικών ροών προς την ΕΕ θα πρέπει να επιφορτιστεί η γειτονική Τουρκία.
Φράχτης του Έβρου
Όσο για το ρόλο της Ελλάδας στην αναχαίτιση των προσφύγων, αυτός θεωρείται δεδομένος περίπου ως φυσικό φαινόμενο, όσο και ο φράχτης στον Έβρο και οι πνιγμοί στο Αιγαίο. Οι πρόσφατες δηλώσεις Τσίπρα, πως ο φράχτης δεν πρόκειται να ξηλωθεί γιατί προστατεύει τους πρόσφυγες από θάνατο στα ναρκοπέδια που διατηρεί στην άλλη πλευρά των χερσαίων συνόρων του Έβρου η Τουρκία, αν δεν ήταν τραγικές θα μπορούσαν να χαρακτηριστούν γελοίες. Δίοδοι με οδικό δίκτυο που διατρέχει και τις δυο πλευρές των συνόρων υπάρχουν εδώ και δεκαετίες, όπως εκείνη των Καστανιών στο χερσαίο τμήμα των συνόρων που φράσσεται με συνοριακό σταθμό, ενώ τελωνείο υπάρχει και στη γέφυρα των Κήπων του Έβρου, εκεί όπου τα σύνορα ταυτίζονται με το ποτάμι. Από αυτές τις διόδους διέρχονται άνθρωποι και εμπορεύματα από και προς την Τουρκία, εκτός βέβαια από τους πρόσφυγες για τους οποίους τα σύνορα είναι ερμητικά κλειστά. Από εκεί μπορούν να περνούν οι πρόσφυγες, και όχι –βέβαια– από τα ναρκοπέδια της Τουρκίας. Επίσης υπάρχει αγροτικό οδικό δίκτυο στα χερσαία σύνορα του Έβρου που θα μπορούσε να αξιοποιηθεί για το σκοπό αυτό, εφόσον βέβαια το επιτρέψουν αντίστοιχες δίοδοι και στο δολοφονικό φράχτη. Η διάνοιξη διόδων πρόσβασης των προσφύγων από την πλευρά της Ελλάδας θα μετέφερε την ευθύνη λήψης αντίστοιχων αποφάσεων στην Τουρκία. Τώρα, η ευθύνη των πνιγμών στο Αιγαίο (600 μόνο οι καταγεγραμμένοι θάνατοι προσφύγων από τις αρχές του χρόνου) βαραίνουν κυρίως αν όχι αποκλειστικά την ελληνική πλευρά σε αγαστή συνεργασία με τις ηγεσίες της ΕΕ που κάθε άλλο παρά θα επιθυμούσαν τη διευκόλυνση της πρόσβασης των προσφύγων από τον Έβρο.
Επιτήρηση συνόρων
Ο φράχτης του Έβρου είναι η κορυφή του παγόβουνου ενός συστήματος δολοφονικής επιτήρησης των ελληνοτουρκικών συνόρων στον Έβρο που καθιστά τη συνοριογραμμή περίπου αδιαπέραστη. Όπως εύστοχα αναφέρει σε πρόσφατο άρθρο του ο ομότιμος καθηγητής Παιδαγωγικής του ΑΠΘ Γιώργος Τσιάκαλος, «η αποτελεσματικότητα του φράχτη στον Έβρο συμπληρώνεται με σύγχρονα τεχνολογικά μέσα, όπως είναι οι θερμικές κάμερες, που ανιχνεύουν κινήσεις προσφύγων στο έδαφος της Τουρκίας –χωρίς η τελευταία να διατυπώνει οποιαδήποτε αντίρρηση!–, μεταφέρουν αυτόματα τα δεδομένα στο κέντρο της ΕΛ.ΑΣ. στην Αθήνα και στην τουρκική αστυνομία στην Ανατολική Θράκη, η οποία στο πλαίσιο της συνεργασίας που ισχύει από το Μάιο του 2011 προβαίνει στη σύλληψη των προσφύγων. Τα, πανάκριβα στη λειτουργία τους, τεχνολογικά μέσα είναι πολλά και αυξάνονται καθημερινά ως αποτέλεσμα σχετικών ερευνητικών προγραμμάτων, όπως π.χ. είναι το πρόγραμμα Snoopy για την ανάπτυξη “τεχνητής μύτης” που ανιχνεύει κρυμμένους ανθρώπους. Έτσι, η μόνη δυνατότητα που απομένει στους πρόσφυγες για να περάσουν στην Ελλάδα από την περιοχή του Έβρου είναι να διασχίσουν το ποτάμι με βάρκα ή κολυμπώντας. Είναι εκεί που θρηνούμε εδώ και χρόνια θανάτους, τους οποίους μόλις τώρα ανακάλυψαν και οι αρμόδιοι υπουργοί, για να δηλώσουν όμως ότι και ο Έβρος έχει νεκρούς όπως το Αιγαίο και –“συνεπώς”– δεν ωφελεί να πέσει ο φράχτης! Η αλήθεια είναι ότι και οι νεκροί του Έβρου σήμερα είναι αποτέλεσμα του φράχτη. Υπάρχει όμως μια διαφορά ανάμεσα στον Έβρο και το Αιγαίο: Στον Έβρο ο στρατός έχει τη δυνατότητα και προβαίνει σε παράνομες νυχτερινές επαναπροωθήσεις στην Τουρκία όσων δεν πνίγονται και δεν πεθαίνουν από το κρύο, ενώ στο Αιγαίο όσοι επιβιώνουν έχουν τουλάχιστον τη δυνατότητα να ζητήσουν την προστασία που δικαιούνται». 

(το σκίτσο είναι του Πέτρου Ζερβού για την Εφημερίδα των Συντακτών)