Για να απαντηθεί αυτό το κρίσιμο ερώτημα, χρειάζεται να ξεκαθαρίσουμε πρώτα ποιοι είναι οι κύριοι παράγοντες της κρίσης των ασφαλιστικών ταμείων στην Ελλάδα.
Ημερ.Δημοσίευσης
Η κοινωνική ασφάλιση αποτελεί ιστορική κατάκτηση της εργατικής τάξης που από τη δεκαετία του 1940 και μετά είχε ως συνέπεια τη δημιουργία μεγάλων αποθεματικών, τα οποία λεηλατήθηκαν διαχρονικά από τους καπιταλιστές και τις κυβερνήσεις τους.
Αρχικά το κράτος θέσπισε το νόμο του 1950, με τον οποίο τα ασφαλιστικά ταμεία υποχρεωτικά κατέθεταν τα αποθεματικά τους στην Τράπεζα της Ελλάδος, με ελάχιστο ή και σχεδόν μηδενικό επιτόκιο την ώρα που ο πληθωρισμός κάλπαζε. Την περίοδο 1951-1975 υπολογίζεται ότι έτσι χάθηκαν πάνω από 50 δισ. ευρώ. Με τα ποσά αυτά βέβαια οι τράπεζες και οι κρατικοδίαιτοι «επενδυτές» έβρισκαν εύκολο χρήμα για τις επιχειρήσεις τους.
Η ίδια πολιτική συνεχίστηκε και στην εποχή των μεταπολιτευτικών κυβερνήσεων, για να φτάσουμε στην κυβέρνηση Μητσοτάκη και αργότερα σε εκείνες των Σημίτη και Καραμανλή, που προέτρεπαν τις διοικήσεις των Ταμείων να τζογάρουν τον ιδρώτα των εργαζομένων στο χρηματιστήριο. Οι ζημιές των ασφαλιστικών ταμείων στο χρηματιστήριο μόνο την περίοδο 1999-2002 ήταν πάνω από 3 δισ. ευρώ, ενώ από το σκάνδαλο με τα «δομημένα ομόλογα» οι ζημιές είναι μέχρι και σήμερα ανυπολόγιστες.
Από το ληστρικό κούρεμα του PSI, το 2012, χάθηκαν 13 δισ. ευρώ. Συνολικά, από το 1950 μέχρι σήμερα έχουν εξαφανιστεί από τα Ταμεία, σύμφωνα με τους υπολογισμούς του Ινστιτούτου Εργασίας της ΓΣΕΕ, πάνω από 91 δισ. ευρώ, αλλά στην πραγματικότητα πολύ περισσότερα.
Η πιο ταξική επιλογή αφορά τη μεγάλη εισφοροδιαφυγή από τους εργοδότες, χάρη στις συχνές ρυθμίσεις «νόμιμης» μη καταβολής τους και μείωσής τους, καθώς και από την επέκταση της αδήλωτης ή απλήρωτης εργασίας. Ακόμη και πριν από την περίοδο της κρίσης. Σε άρθρο της εφημερίδας «Καθημερινή» (28/04/2007) διαβάζουμε: «Ενδεικτικά, το 2005 η εισφοροδιαφυγή προς το ΙΚΑ ήταν 1,8 δισ. ευρώ και το 2006 ήταν 3,5 δισ. ευρώ. Πόση είναι άραγε η εισφοροδιαφυγή στο σύνολο των Ταμείων;». Από τη «μαύρη εργασία» και την εισφοροδιαφυγή οι ετήσιες απώλειες αγγίζουν τα 8 δισ. ευρώ.
Στα χρόνια του μνημονίου, η μείωση της κρατικής χρηματοδότησης, η εκτίναξη της ανεργίας και η μείωση των μισθών στέρησαν από την κοινωνική ασφάλιση πόρους δεκάδων δισεκατομμυρίων ευρώ. Εξαιτίας της κατάργησης των συλλογικών συμβάσεων εργασίας, της αύξησης της μερικής απασχόλησης και της «ευελιξίας» που δόθηκε στα αφεντικά σε ζητήματα απόλυσης και παροχής μειωμένης αποζημίωσης, τα έσοδα των Ταμείων κατέρρευσαν.
Οι παράγοντες που υποσκάπτουν τα θεμέλια του Ασφαλιστικού δείχνουν καθαρά και τα μέτρα που χρειάζεται να επιλέξει μια πραγματική κυβέρνηση της Αριστεράς για να σώσει τα Ταμεία και τη δημόσια-κοινωνική ασφάλιση. Μέτρα ως εργαλεία άντλησης πόρων για τη χρηματοδότηση του συστήματος κοινωνικής ασφάλισης, που θα ενισχύουν τον υποχρεωτικό, καθολικό και αναδιανεμητικό χαρακτήρα της κοινωνικής ασφάλισης, όπως:
• Αύξηση της κρατικής χρηματοδότησης στα Ταμεία, μέσα και από την εθνικοποίηση των τραπεζών που τα λήστεψαν διαχρονικά. Ο προϋπολογισμός οφείλει να αποκαταστήσει την κλοπή των αποθεματικών των Ταμείων.
• Επαναφορά των εργοδοτικών εισφορών και του κατώτατου μισθού τουλάχιστον στα 751 ευρώ. Δέσμευση περιουσίας όσων εργοδοτών εισφοροδιαφεύγουν.
• Άμεσες προσλήψεις ελεγκτών στο ΙΚΑ και στα άλλα Ταμεία για να μπορέσει να χτυπηθεί η εισφοροδιαφυγή. Κάτι που δεν μπορεί να γίνει σήμερα, όταν το ΙΚΑ έχει μόνο 23 ελεγκτές στην Αττική για χιλιάδες επιχειρήσεις. Ανάλογη ενίσχυση του ΣΕΠΕ για να ελεγχθεί η ανασφάλιστη εργασία.
• Ουσιαστικά μέτρα μείωσης της ανεργίας. Με την επαναλειτουργία υπό τον έλεγχο των εργαζομένων εργοστασίων που έχουν βάλει λουκέτο. Με μαζικές προσλήψεις μόνιμου προσωπικού στα νοσοκομεία, τα σχολεία και τους δήμους.
• Επανακρατικοποίηση όσων δημόσιων οργανισμών και υπηρεσιών έχουν ιδιωτικοποιηθεί.
• Κατάργηση κάθε μορφής ελαστικής εργασίας και των εργολαβιών, μόνιμη και σταθερή δουλειά για όλους όσους εργάζονται με τέτοιο καθεστώς στις αντίστοιχες θέσεις, επαναφορά των συλλογικών συμβάσεων εργασίας και του συνόλου της εργατικής νομοθεσίας.
• Νομιμοποίηση και πλήρης ένταξη των μεταναστών στο ασφαλιστικό σύστημα.
Αυτά τα μέτρα δεν πρόκειται να τα πάρει η σημερινή κυβέρνηση, γιατί δεν επιθυμεί να αντιπαρατεθεί με την πολιτική της κυρίαρχης τάξης και της ΕΕ, δηλ. με το νεοφιλελευθερισμό και τη δραματική συρρίκνωση του κοινωνικού κράτους. Είναι μέτρα που θα μπορούσε –με την ενεργητική στήριξη του εργατικού κινήματος– να τα υιοθετήσει μια κυβέρνηση της Αριστεράς, αποφασισμένη να συγκρουστεί με το σύστημα για να τσακίσει τη λιτότητα, για να εξυπηρετήσει τις ανάγκες των φτωχών-λαϊκών στρωμάτων, για να βάλει το λιθαράκι της σε μια πορεία ριζοσπαστικών ανατροπών, με προοπτική το Σοσιαλισμό.