Η συμφωνία ΕΕ - Τουρκίας για την «αποτροπή» της εισόδου προσφύγων και μεταναστών στην Ελλάδα και την ΕΕ αποτελεί το πιο μελανό κεφάλαιο ρατσιστικής απανθρωπιάς της Ευρώπης-φρούριο, με τη συνενοχή και την αγαστή συνεργασία της κυβέρνησης Τσίπρα - Καμμένου.
Αποκλείει τον μεγαλύτερο αριθμό των προσφύγων από το δικαίωμα στο άσυλο στην Ευρώπη, ενώ υπονομεύει το δικαίωμα στο άσυλο για όσους καταφέρνουν να εισέρχονται στην Ελλάδα. Νομιμοποιεί τη μαζική κράτηση προσφύγων και μεταναστών, που ήδη υλοποιείται στα νησιά του Ανατολικού Αιγαίου, υπό τη μορφή περιορισμού ελευθερίας για 25 μέρες, για όλους όσους εισήλθαν μετά την 20ή Μαρτίου. Η μαζική κράτηση είναι το βασικό στάδιο πριν από τις μαζικές απελάσεις τους στην Τουρκία. Η «εναρμόνιση» της ελληνικής νομοθεσίας με τα προβλεπόμενα στη συμφωνία καταργεί στην πράξη τη συνθήκη της Γενεύης για τους πρόσφυγες, αφού μετατρέπει την εξέταση των αιτημάτων ασύλου σε τυπική διαδικασία-εξπρές, με θύματα χιλιάδες πρόσφυγες και μετανάστες φυλακισμένους μέσα σε hotspots. Στο όνομα της «αποτροπής» η Τουρκία του Ερντογάν αναβαθμίζεται σε ασφαλή για τους πρόσφυγες χώρα, ενώ την ίδια στιγμή ενθαρρύνεται να εφαρμόζει κάθε είδους ρατσιστική απανθρωπιά σε βάρος των προσφύγων πολέμου προκειμένου να μειώσει τις «ροές». Πρόκειται για ένα σχέδιο επιβολής νόμου έκτακτης ανάγκης για τους πρόσφυγες που ξεκινά από τη χρηματοδότηση της «ανεκτικής» στους πρόσφυγες Γερμανίας της Μέρκελ σε Ελλάδα και Τουρκία, περνά από τα κλειστά σύνορα των χωρών του Βίσεγκραντ από την Αυστρία ως την Ειδομένη, συνεχίζει στα ελληνοτουρκικά σύνορα στο φράχτη του Έβρου και τα hotspots του Αιγαίου, και καταλήγει σε ανθρωποκυνηγητό των Σύρων προσφύγων στα τουρκοσυριακά σύνορα, προκειμένου να πεισθούν να παραμείνουν στη ρημαγμένη από τον πόλεμο Συρία. Σε μια χώρα όπου οι βόμβες ΝΑΤΟ – Πούτιν - Άσαντ αναμετρώνται καθημερινά με το στρατό του ISIS σκορπίζοντας το θάνατο σε δεκάδες πόλεις και χωριά.
Οι «παράτυποι μετανάστες»
και το δικαίωμα στο άσυλο
Βασικό σημείο της συμφωνίας είναι ο χαρακτηρισμός συλλήβδην των προσφύγων και μεταναστών που φτάνουν στα ελληνικά νησιά ως «παράτυπων μεταναστών» που επιστρέφονται στην Τουρκία από τις 20 Μάρτη και μετά. Οι επιστροφές αφορούν όλους όσους δεν υποβάλλουν αίτημα ασύλου και όλους εκείνους που απορρίπτονται τα σχετικά αιτήματά τους. Με αποκλεισμό κάθε δυνατότητας νόμιμης εισόδου των θυμάτων του πολέμου και της φτώχειας στην Ελλάδα, ακόμα και οι πρόσφυγες από τη Συρία, το Ιράκ και το Αφγανιστάν θεωρούνται εκ των προτέρων «λαθρομετανάστες» που εισήλθαν παράνομα στη χώρα και εκδίδεται καταρχήν διοικητική απέλασή τους. Ακόμα χειρότερα, οι προερχόμενοι από χώρες όπως το Πακιστάν και το Μπαγκλαντές ή από τη Βόρεια Αφρική, αποκλείονται από οποιαδήποτε πιθανότητα απόδοσης της προσφυγικής ιδιότητας ακόμα και σε εξατομικευμένη βάση (η συμφωνία μιλά για «όσους νομιμοποιούνται να υποβάλουν αίτηση ασύλου»), ενώ την ίδια στιγμή δεν υπάρχει καμία απολύτως δυνατότητα νομιμοποίησης της παρουσίας τους στην ΕΕ ως μεταναστών. Η εξέταση των αιτημάτων ασύλου μέσα στα hotspots θα γίνεται σε χρόνο εξπρές 14 ημερών μαζί σε πρώτο και δεύτερο βαθμό (για όσους θα προσφεύγουν κατά της πρωτοβάθμιας απόφασης). Το δικαίωμα στο άσυλο είναι εξαρχής υπονομευμένο, καθώς συντέμνονται χρονικά όλα τα σχετικά δικαιώματα (π.χ. για εύρεση δικηγόρου και μελέτη του φακέλου, για άσκηση προσφυγής). Οι υπηρεσίες ασύλου και των δύο βαθμών αδυνατούν να εξετάζουν στον συγκεκριμένο χρόνο χιλιάδες προσφυγές με στοιχειωδώς δίκαιο τρόπο, λόγω έντονης υποστελέχωσης και ανεπαρκούς διοικητικής υποστήριξης, ιδίως με τμήματα πληροφοριών για τις χώρες καταγωγής των προσφευγόντων και τις τρίτες χώρες. Οι αιτούντες παραμένουν μαζικά κρατούμενοι σε όλη τη διάρκεια της διαδικασίας χωρίς δικαίωμα να παρίστανται στον δεύτερο βαθμό, παρά μόνο αν κληθούν από την Επιτροπή. Πρόκειται για μια παρωδία «εφαρμογής» των διεθνών συνθηκών όσον αφορά τους πρόσφυγες, με πασιφανή στόχο τη μαζική απόρριψη των αιτημάτων ασύλου και τη βίαιη επιστροφή των αιτούντων άσυλο στην Τουρκία.
Η «ασφαλής» Τουρκία του Ερντογάν
Παραμένει άλυτο μυστήριο τι ακριβώς σημαίνει η εφαρμογή του μέτρου 1 προς 1 για τους Σύρους πρόσφυγες που προβλέπει η συμφωνία: Για κάθε Σύρο πρόσφυγα που επιστρέφει στην Τουρκία θα μετεγκαθίσταται ένας άλλος Σύρος από την Τουρκία στην ΕΕ έως τον συνολικό αριθμό των 18.000. Όμως ποιοι Σύροι και με ποια κριτήρια θα επιστρέφουν από την Ελλάδα στην Τουρκία; Θα εφεύρουν άραγε «ασφαλείς περιοχές» στη ρημαγμένη Συρία, όπως στην περίπτωση του Αφγανιστάν, που αν φύγεις από την Καμπούλ όπου βρέχει τυφλές βόμβες θεωρείσαι «λαθρομετανάστης»; Θα μπορούν να επιστρέφουν στην Τουρκία και κάποιοι από όσους αναγνωρίζονται ως πρόσφυγες πολέμου στην Ελλάδα; Σε κάθε περίπτωση η αναγνώριση της Τουρκίας του Ερντογάν ως ασφαλή χώρα διαμονής για οποιονδήποτε πρόσφυγα μόνο σαν κακόγουστο αστείο ακούγεται. Δεν πρόκειται μόνο για τον ολοκληρωτικό πόλεμο που διεξάγει ο τουρκικός στρατός κατά των Κούρδων στη νοτιοανατολική Τουρκία σε περιοχές που συνορεύουν με τη Συρία. Σύμφωνα με τις καταγγελίες της Διεθνούς Αμνηστίας, ήδη από τον περασμένο Γενάρη η Τουρκία επαναπροωθεί παράνομα μαζικά πρόσφυγες που έρχονται από τη Συρία μέσω των χερσαίων συνόρων της σε ομάδες των 100 ατόμων. Οι ολοένα και πιο περιοριστικές συνοριακές πολιτικές αποτελούν μια ριζική αλλαγή συγκριτικά με εκείνες που είχαν υιοθετήσει οι τουρκικές αρχές κατά τη διάρκεια των πέντε χρόνων της συριακής κρίσης. Πριν από τους νέους περιορισμούς, οι κάτοικοι της Συρίας που διέθεταν διαβατήρια μπορούσαν να διασχίσουν ομαλά τις πύλες των συνόρων, και όσοι δεν ακολουθούσαν τη νόμιμη οδό –δηλαδή η συντριπτική πλειοψηφία– είχαν εξίσου τη δυνατότητα να καταγραφούν από τις τουρκικές αρχές. Κατά τους τελευταίους μήνες η Τουρκία έχει εισαγάγει την προϋπόθεση έκδοσης βίζας για Σύρους που φτάνουν στη χώρα αεροπορικώς, έχει σφραγίσει τα σύνορά της με τη Συρία για όλους, με την εξαίρεση όσων χρήζουν επείγουσας ιατρικής περίθαλψης, ενώ έχει ανοίξει και πυρ εναντίον κάποιων ανθρώπων που προσπάθησαν να τα διασχίσουν.