Αν και η αντεργατική μεταρρύθμιση της Ελ Κομρί είναι πλέον νόμος του κράτους, η κοινωνική αναταραχή συνεχίζεται στη Γαλλία. Το τελευταίο διάστημα στο επίκεντρο βρέθηκε η αστυνομική βία που δεν έχει προηγούμενο εδώ και χρόνια (ούτε επί Σαρκοζί τέτοια αγριότητα) και έχει οδηγήσει σε βίαιες συγκρούσεις. Γίνονται αντικατασταλτικές διαδηλώσεις με το παλιό σύνθημα «Αστυνομία παντού, δικαιοσύνη πουθενά» αλλά και το νέο «Όλοι μισούν την αστυνομία». Οι αστυνομικοί έκαναν δική τους διαδήλωση «ενάντια στο μίσος κατά της αστυνομίας», όπου λίγο-πολύ ζητούσαν από την κυβέρνηση να τους δοθεί (ακόμα μεγαλύτερο!) ελευθέρας να τσακίσουν το κίνημα. Σε αυτό το φόντο, τα γαλλικά ΜΜΕ «ξαφνικά» άνοιξαν ξανά τη συζήτηση για πιθανό τρομοκρατικό χτύπημα. Παρ’ όλα αυτά οι μαχητικές δράσεις συνεχίζονται, με οδηγούς να αποκλείουν δρόμους, εργάτες να αποκλείουν τα διυλιστήρια κ.ο.κ. Τα συνδικάτα δηλώνουν πως θα συνεχίσουν μέχρι να αποσυρθεί ο νόμος. Ακολουθεί μια παρουσίαση του κινήματος, από τους Christian Mahieux και Nara Cladera, συνδικαλιστές των Solidaires. Πρόκειται για απόσπασμα της παρέμβασής τους στο φεστιβάλ της ΑΡΕΝ, στην Αθήνα, 14 Μαΐου 2016. Τη μετάφραση έκανε η Κατερίνα Γιαννούλια.
Τ ο κοινωνικό κίνημα ξεκίνησε στις 9 Μάρτη από το Ίντερνετ και από καλέσματα μέσω των κοινωνικών δικτύων.
Οι συνδικαλιστικές οργανώσεις των νέων, φοιτητών και μαθητών, υποστήριξαν αμέσως αυτήν την κινητοποίηση και πήραν την πρωτοβουλία να καλέσουν σε μια μέρα διαμαρτυρίας. Οι συνδικαλιστικές οργανώσεις διαφόρων επιπέδων συνδέθηκαν.
Το κίνημα συνέχισε άμεσα με δύο βασικές μορφές: καταλήψεις πανεπιστημίων και σχολείων από τη μία, απεργίες και διαδηλώσεις από την άλλη. Οι καταλήψεις με πρωτοβουλία των κινημάτων της νεολαίας, οι απεργίες και οι διαδηλώσεις με πρωτοβουλία των συνδικαλιστικών οργανώσεων, αλλά το κάλεσμα ήταν κοινό από όλους σε όλες τις δράσεις.
Η κυβέρνηση προσπάθησε να διασπάσει το κίνημα. Ταχύτατα δημοσιοποίησε ένα δεύτερο σχέδιο νόμου, λίγο λιγότερο κακό (και όχι λίγο καλύτερο) από το αρχικό, κάτι που επέτρεψε ειδικότερα στη CFDT (ΣτΜ εργατική συνομοσπονδία σοσιαλδημοκρατικής κατεύθυνσης) να αποτραβηχτεί από τη κοινή διασυνδικαλιστική συνεννόηση. Έκτοτε η CFDT υποστηρίζει το κυβερνητικό νομοσχέδιο, παρόλο που στην ουσία τίποτα δεν έχει αλλάξει αφού οι πιο σοβαρές επιθέσεις παραμένουν. Η κοινή στάση όλων των υπόλοιπων συνδικαλιστικών συνομοσπονδιών διατηρήθηκε και διατηρείται ακόμα, με τις CGT (προσκείμενη στο ΚΚ), FO, Solidaires (ανεξάρτητος και αντισυστημικός συνδικαλισμός), FSU (εκπαιδευτικοί). Η κυβέρνηση επιχείρησε να διαιρέσει τις οργανώσεις νέων, παραχωρώντας κάποια εξειδικευμένα μέτρα για τη νεολαία. Αυτό δεν πέτυχε. Οι φοιτητικές οργανώσεις (UNEF, Solidaires φοιτητών-τριών, εθνικός φοιτητικός συντονισμός) και οι μαθητικές (UNL, FIDL), ενημερώθηκαν για αυτές τις αποφάσεις, αλλά διαπίστωσαν ότι δεν ανταποκρίνονταν καθόλου στη βασική διεκδίκηση της κατάργησης του νομοσχεδίου για την Εργασία.
Άλλο χαρακτηριστικό της κυβερνητικής πολιτικής: οι προβοκάτσιες, η καταστολή και η αστυνομική βία κατά τη διάρκεια των διαδηλώσεων. Η αλήθεια είναι ότι αυτό εγγράφεται στο πλαίσιο του «καθεστώτος έκτακτης ανάγκης» που είναι σε ισχύ στη Γαλλία από τα τέλη Νοεμβρίου. Εννιακόσιοι (900) από τους εννιακόσιους έξι (906) βουλευτές δεν έκριναν χρήσιμο να ψηφίσουν κατά αυτού του καθεστώτος έκτακτης ανάγκης που δίνει αυξημένη δικαιοδοσία στην αστυνομία και εγκαθιστά στους κόλπους της ένα αίσθημα ατιμωρησίας.
Η κυβέρνηση κατέφυγε σε μια ιδιαίτερη διαδικασία που προβλέπεται στο Σύνταγμα, με την οποία έχει το δικαίωμα, για μία και μοναδική φορά σε μία κοινοβουλευτική περίοδο, να διακόψει τη συζήτηση στο Κοινοβούλιο γύρω από ένα νομοσχέδιο και να μη ζητήσει την ψήφο των βουλευτών για το νομοσχέδιο καθαυτό, το οποίο θεωρείται αυτομάτως δεκτό, εκτός κι αν μια κοινοβουλευτική πλειοψηφία αποφασίσει να ρίξει την κυβέρνηση. Η κυβέρνηση δεν έπεσε, με τη μειοψηφία των σοσιαλδημοκρατών βουλευτών που εμφανίζονταν αντίθετοι στο σχέδιο νόμου να αρνούνται να δηλώσουν δυσπιστία στην κυβέρνηση.
Το κοινωνικό κίνημα που ξεδιπλώνεται στη Γαλλία διαρκεί ήδη λίγο περισσότερο από δύο μήνες. Το ρυθμό έδωσαν αρκετές μέρες απεργιών και διαδηλώσεων. Αλλά η διασυνδικαλιστική επιτροπή δεν καλεί σε γενίκευση του κινήματος, σε απεργία διαρκείας μέχρι την απόσυρση του νομοσχεδίου. Αυτό υποστηρίζει η ένωση Solidaires, αλλά είναι μειοψηφική στη διασυνδικαλιστική επιτροπή. Συνδικαλιστές αγωνιστές πήραν την πρωτοβουλία το Μάρτιο να κάνουν ένα κάλεσμα, επιχειρηματολογώντας για την ανάγκη να οργανωθεί μια γενική απεργία, δεσμευόμενοι να θέσουν αυτήν τη συζήτηση στις δικές τους συνδικαλιστικές δομές, εξηγώντας ότι για να νικήσουμε πρέπει να μπλοκάρουμε την οικονομία. Το κάλεσμα της συλλογικότητας «Μπλοκάρουμε τα πάντα!» συγκέντρωσε περίπου 1.500 υπογραφές συνδικαλιστών (Solidaires, CGT, FSU, CNT-SO, CNT, LAB, FO, ακόμα και από τη CFDT) και περισσότερες από 100 συνδικαλιστικές δομές (ομοσπονδίες, τοπικά συνδικάτα, διεπαγγελματικές ενώσεις).
Η διασυνδικαλιστική επιτροπή κάλεσε σε δύο μέρες απεργίας και διαδήλωσης, στις 17 και 19 Μαΐου. Αυτό το κάλεσμα σε δύο διαφορετικές ημερομηνίες ήταν λίγο παράξενο: δύσκολο να οργανώσεις μια απεργία την Τρίτη, να δουλεύεις την Τετάρτη και μετά να οργανώσεις μια νέα απεργία την Πέμπτη. Αλλά αυτό το πρόβλημα στο μεγαλύτερο μέρος του ξεπεράστηκε επειδή πολλές ομοσπονδίες από τις CGT, Solidaires, ακόμα και από τη FO, κάλεσαν σε κυλιόμενες απεργίες, από αυτήν την εβδομάδα και μετά: οι σιδηροδρομικοί, οι φορτηγατζήδες, οι λιμενεργάτες, οι εργαζόμενοι στα διυλιστήρια κ.λπ.
Υπάρχει λοιπόν ένα στοίχημα πολύ σοβαρό: αν κάποιος επαγγελματικός κλάδος καταφέρει να ξεκινήσει μια ανανεούμενη απεργία σε εθνικό επίπεδο, είναι πολύ πιθανό αυτό να δώσει αυτοπεποίθηση σε ένα πιο γενικευμένο κίνημα.
Πρέπει να σημειώσουμε ότι αυτήν την περίοδο που υπάρχει ένα ισχυρό κοινωνικό κίνημα, όπως σε κάθε παρόμοια περίοδο, η άκρα Δεξιά και κυρίως το Εθνικό Μέτωπο είναι εντελώς εκτός μάχης. Αυτό δεν σημαίνει ότι σε περίπτωση εκλογών η εκλογική του βάση θα εξαφανιζόταν, αλλά μας υπενθυμίζει ότι ένας από τους καλύτερους τρόπους να αδυνατίσει η άκρα Δεξιά είναι να βγει στους δρόμους ένα δυνατό κοινωνικό κίνημα, ώστε να μην ασχολούμαστε με δημοσκοπήσεις για τις επόμενες εκλογές!
Μία από τις καινοτομίες αυτού του κινήματος είναι η εμφάνιση του «Nuit debout» («Όρθιοι τη νύχτα»).
Τρία στοιχεία πιστεύουμε ότι πρέπει να συγκρατήσουμε σε αυτήν τη συζήτηση. Κατ’ αρχάς, αυτές οι συγκεντρώσεις δεν είναι συγκρίσιμες με το κίνημα των Indignados στην Ισπανία, μαζεύουν πολύ λιγότερο κόσμο. Επίσης, πρέπει να επισημάνουμε την ύπαρξη δυναμικής του «Nuit debout» σε πολλές σημαντικές πόλεις σε ολόκληρη τη χώρα και όχι μόνο στην πλατεία Δημοκρατίας στο Παρίσι. Τέλος, αυτό το κίνημα δείχνει ότι υπάρχει πραγματική ανάγκη για συζήτηση για τη δημοκρατία, αμφισβήτηση της αντιπροσωπευτικής δημοκρατίας και των θεσμών της αστικής δημοκρατίας.
Αλλά όλο αυτό παραμένει ανομοιόμορφο. Ένα μέρος όσων συμμετέχουν στις «Nuit debout» αρνείται αυτό που εννοούν με τον όρο «πολιτικοποίηση», δηλαδή έναν κοινωνικό και πολιτικό μετασχηματισμό της κοινωνίας. Αντίστροφα, για άλλους, αυτό βρίσκεται στην καρδιά του προβλήματος, και στο Παρίσι, για παράδειγμα, υπάρχει μια επιτροπή για Γενική Απεργία που εργάζεται μαζί με συνδικαλιστές και με την ένωση Solidaires. Σε άλλες πόλεις, πολύ συχνά είναι οι συνδικαλιστές (κυρίως από Solidaires ή CGT) που στηρίζουν τις «Nuit debout».