Στην κατηφόρα τη μεγάλη μπήκε οριστικά –και μάλιστα με φόρα– η κυβέρνηση Τσίπρα-Καμένου. Τάχα μου με πόνο ψυχής οι «ριζοσπάστες της Αριστεράς» ψήφισαν τελικά –με τη μίνι εξαίρεση της Βασ. Κατριβάνου– τα θατσερικά μέτρα που απαιτούσαν οι δανειστές, αλλά και τον διαβόητο «κόφτη» που ανάγει το νεοφιλελευθερισμό σε υπέρτατη αρχή, πάνω ακόμα και από τα εκλεγμένα σώματα όπως η Βουλή και η κυβέρνηση, τα οποία είναι δυνατόν να επηρεάζονται –έστω στρεβλά και έμμεσα– από τη λαϊκή θέληση.
Φωτογραφία
Ημερ.Δημοσίευσης
Τι έγινε, τελικά, στη Βουλή αυτές τις μέρες; Αυτό ακριβώς που είχε προαναγγείλει το ΔΝΤ, δια του Τόμσεν, όπως φανερώθηκε στις διαβόητες «διαρροές» προς το Wikileaks. Οι δανειστές, το ΔΝΤ, αλλά και οι ευρωηγεσίες οδήγησαν τον Τσίπρα στα όρια μιας νέας πιστωτικής κρίσης (μπροστά στις πληρωμές χρέους του Ιούλη) και αυτός υπέγραψε πειθήνια το χαρτί με τα σκληρότατα μέτρα που του έβαλαν μπροστά του.
Αυτό που πήρε η κυβέρνηση μέσα από αυτή την κατάπτυστη διαδικασία είναι το κλείσιμο της αξιολόγησης, που οδηγεί στην απελευθέρωση της «δόσης», ώστε να πληρωθούν οι υποχρεώσεις του Ιούλη. Αυτό είναι που ο Τσίπρας παρουσιάζει ως «ξεπέρασμα του κάβου». Μόνο που αυτό που ακολουθεί είναι ο… επόμενος κάβος. Η 2η αξιολόγηση που θα αρχίσει τον ερχόμενο Σεπτέμβρη-Οκτώβρη.
Αυτά που έδωσε, όμως, ο Τσίπρας είναι καθοριστικής σημασίας για τη ζωή των εργαζομένων και των λαϊκών τάξεων: Μια αντιμεταρρύθμιση στο ασφαλιστικό που ακόμα και ο κεντροαριστερός «Γκάρντιαν» χαρακτήρισε ως την πιο νεοφιλελεύθερη παρέμβαση στο ασφαλιστικό σύστημα μέχρι σήμερα σε όλη την Ευρώπη. Ένα πρωτοφανές τσουνάμι φόρων, με εμβληματικά σημεία τον ΕΝΦΙΑ και τον τούρμπο ΦΠΑ, που θα τσακίσει το εργατικό εισόδημα και τη λαϊκή αποταμίευση. Ένα πρόγραμμα ιδιωτικοποιήσεων που το εύρος του, αλλά και η αυτοματοποιημένη διαδικασία επιβολής του (υπό τον πλήρη έλεγχο των δανειστών) θα έκανε ακόμα και τη Θάτσερ να κοκκινίσει από ντροπή.
Χρέος
Το φύλλο συκής για να κρυφτεί αυτή η άτακτη υποχώρηση είναι οι υποσχέσεις για το χρέος. Την ώρα που γράφονται αυτές οι γραμμές δεν είναι ακόμα γνωστός ο ακριβής συμβιβασμός μεταξύ του ΔΝΤ και των ευρωπαίων. Όμως η γενική κατεύθυνση της συζήτησής τους είναι γνωστή: απορρίπτουν κάθε προοπτική μείωσης του χρέους και οργανώνουν την επιμήκυνση των χρόνων αποπληρωμής, μια πιθανή ελάφρυνση των επιτοκίων και –ίσως– μια μικρή περίοδο χάριτος. Πρόκειται για την οργάνωση του «αρμέγματος» ακριβώς στο όριο επιβίωσης της «αγελάδας». Οι δανειστές προτίθενται να πάρουν όσα είναι δυνατόν να πάρουν και τίποτα λιγότερο. Ακριβώς γι’ αυτό οι ρυθμίσεις για το χρέος δεν θα λειτουργήσουν ευεργετικά για την κυβέρνηση, που πέρα από τα πρόσκαιρα μιντιακά πυροτεχνήματα θα υποχρεωθεί να συνειδητοποιήσει γρήγορα ότι η λύση, που διεκδίκησε, είναι ένα άλμα από το τηγάνι μέσα στη φωτιά…
Η συμφωνία προβλέπει «πλεόνασμα» 0,5% για το 2016, 1,75% για το 2017 και τελικά 3,5% για τη δεκαετία από το 2018 ως το… 2028. Πρόκειται για απολύτως εξωφρενικές επιδόσεις που καμιά οικονομία στον κόσμο δεν μπορεί να βάλει ως στόχο, τουλάχιστον στις σημερινές συνθήκες. Για άλλη μια φορά οι οικονομικοί «φωστήρες» γύρω από τον Αλ. Τσίπρα παίζουν ζάρια, ποντάροντας την τύχη των εργαζομένων και των λαϊκών τάξεων πάνω στην πρόβλεψη ότι ο διεθνής καπιταλισμός βγαίνει οσονούπω από την κρίση και ότι θα ακολουθήσει μια ορμητική περίοδος «ανάπτυξης». Μόνο που το σύνολο όλων των σοβαρών οικονομολόγων προβλέπει την παράταση της κρίσης και πιθανότατα μια σοβαρή επιδείνωσή της. Με αυτό το ενδεχόμενο, αυτό που θα ακολουθήσει στην Ελλάδα δεν θα είναι ένας νέος «φωτεινός κύκλος» του καπιταλισμού, αλλά το διαρκές σούρσιμο σε αυτό που ο Β. Βενιζέλος επιτυχημένα αποκάλεσε «στασιμοχρεοκοπία».
Και τότε θα ενεργοποιηθεί ο «κόφτης». Τα πρόσθετα δρακόντεια μέτρα λιτότητας, με αυτόματες περικοπές μισθών-συντάξεων-κοινωνικών δαπανών, που ουσιαστικά ψηφίστηκαν την Κυριακή στη Βουλή.
Αυτές οι ζοφερές οικονομικές και κοινωνικές προοπτικές δεν υπάρχει περίπτωση να μην έχουν δραστικές πολιτικές συνέπειες. Κανείς δεν δικαιούται να έχει αυταπάτες: η οικονομική και πολιτική κρίση είναι ακόμα μπροστά και όχι πίσω μας.
Πολιτικές προοπτικές
Την επομένη της ψηφοφορίας στη Βουλή ο Δημ. Παπαδημούλης δήλωσε ότι ο ανασχηματισμός της κυβέρνησης είναι πλέον επιβεβλημένος. Πράγματι. Ο ανασχηματισμός θα είναι ένα πρώτο μικρό βήμα στο νέο μεγάλο δρόμο της βίαιης μετάλλαξης του κυβερνητικού στρατοπέδου, ο δρόμος που καθιστά αναγκαίο (και ταυτόχρονα αναπόφευκτο) το πραγματικό περιεχόμενο της πολιτικής που ψήφισαν οι βουλευτές των ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛ. Όμως ποια είναι η κατεύθυνση αυτού του δρόμου; Θα συμβουλεύαμε να μην υποτιμηθεί η συμμετοχή του Αλ. Τσίπρα στη σύνοδο των ευρωσοσιαλδημοκρατών. Με την «υιοθέτηση» του νέου υπερ-μνημονίου η ηγεσία του ΣΥΡΙΖΑ έχει πλέον μόνο δύο στρατηγικές επιλογές: α) Να περιμένει την πτώση ως «ώριμο φρούτο», για να παραδώσει ήσυχα και απλά την κυβέρνηση στον –όποιο– αρχηγό της ΝΔ. β) Να αναγνωρίσει ότι η πολιτική λύση της 20/9 είναι πλέον νεκρή και να ριχτεί σε μια απόπειρα «ανασύνθεσης» των σημερινών πολιτικών δυνάμεων, υπολογίζοντας να αναπαραχθεί ως ηγεσία ενός ευρύτερου «στρατοπέδου» που θα περιλαμβάνει ΠΑΣΟΚ, κέντρο και –γιατί όχι;– τμήμα της ΝΔ…
Αυτοί οι προβληματισμοί διαπερνούν και τη ΝΔ. Η παρέμβαση Σαμαρά υπαγόρευσε στον Κυρ. Μητσοτάκη την καταψήφιση του «κόφτη» με τη ρητορική περί… εθνικής κυριαρχίας! Στη συνέχεια οι «καραμανλικοί», αν και πειθάρχησαν, εξέφρασαν τη δυσφορία τους γι’ αυτή την επιλογή, που δεν «έβαλε πλάτη» στον Τσίπρα, δίνοντας προτεραιότητα σε μια καθεστωτική υπευθυνότητα. Ο Κυριάκος Μητσοτάκης, λίγες μόνο βδομάδες μετά την παρουσίασή του ως ελπιδοφόρου ηγέτη με ιστορικές προοπτικές, μοιάζει όλο και περισσότερο με διάττοντα αστέρα.
Τούτη την ώρα το κρίσιμο πρόβλημα είναι η αποθάρρυνση ενός κόσμου του κινήματος και της Αριστεράς, η απογοήτευση που προκαλεί η άνευ όρων συνθηκολόγηση του Τσίπρα με το κεφάλαιο και τους δανειστές. Όμως όλοι οφείλουμε να θυμόμαστε τη «μεγάλη εικόνα»: το ρήγμα μνημόνιο-αντιμνημόνιο είναι ενεργό, κατάπιε μέχρι σήμερα πολλούς και θα καταπιεί κι άλλους. Η οικονομική και πολιτική κρίση, με νέα βαθιά επεισόδια και διαδοχικές «φάσεις», είναι μπροστά και όχι πίσω μας. Από τη σκοπιά των εργαζομένων και λαϊκών τάξεων, απέναντι σε μια τόσο κρίσιμη συγκυρία, υπάρχει μια και μόνο αντιμετώπιση: η συστηματική υποστήριξη και η οργάνωση των αγώνων αντίστασης, μαζί με την πολιτική προσπάθεια συγκέντρωσης δυνάμεων της ριζοσπαστικής, αντιμνημονιακής, αντικαπιταλιστικής Αριστεράς.
Γιατί έχει ο καιρός γυρίσματα…
(Σκίτσο του Πέτρου Ζερβού για την «Εφ.Συν.» που δεν δημοσιεύτηκε ποτέ. Η σχετική ανάρτηση του ίδιου στο Facebook:
«Σκίτσο μου που ‘‘κόπηκε’’ από την ‘‘Εφημερίδα των Συντακτών’’ την Παρασκευή 13/5. Αν προσβάλλει ‘‘την αισθητική, το ήθος και τις ευαισθησίες της εφημερίδας’’ ή πρόκειται περί λογοκρισίας, η επιλογή δικιά σας...».)