Μνημονιακή θηλιά στο Δημόσιο

Στην επικαιρότητα έρχεται πάλι το σχέδιο νόμου για την κινητικότητα στο Δημόσιο, του υπουργείου Διοικητικής Ανασυγκρότησης, το οποίο θα ψηφιστεί εντός Ιουλίου.
Η πρόταση Βερναρδάκη για την κινητικότητα των δημοσίων υπαλλήλων είναι ένα κομμάτι της συνολικής προσπάθειας για νεοφιλελεύθερες μεταρρυθμίσεις που στοχεύουν σε έναν ευέλικτο και επιτελικό δημόσιο τομέα. Οι αλλαγές, εκτός από την κινητικότητα, αφορούν το νέο μισθολόγιο και την αξιολόγηση δομών και προσωπικού, αλλά και επιμέρους ζητήματα όπως το πειθαρχικό δίκαιο, την επιλογή στελεχών διοίκησης, τη μεταφορά κοινωνικών υπηρεσιών από την κεντρική στην τοπική διοίκηση.
Τις προωθούμενες αλλαγές, που περιγράφονται με σαφήνεια στο Μνημόνιο 3 ως «μια σύγχρονη δημόσια διοίκηση», και ειδικότερα την κινητικότητα των δημοσίων υπαλλήλων, υπερασπίζονται φιλοκυβερνητικά κανάλια και εφημερίδες με δύο βασικά επιχειρήματα: «Θα συμβάλει στον εξορθολογισμό του προσωπικού του Δημοσίου, στην κάλυψη των κενών» και «πρόκειται για διαφορετική νομοθετική πρόταση από αυτήν της κυβέρνησης Σαμαρά και του τότε υπουργού Εσωτερικών Μητσοτάκη».
Η πρόταση περιλαμβάνει βασικά τα εξής σημεία:
Στόχος της κινητικότητας είναι η αντιμετώπιση πλεονάζοντος προσωπικού και των προτεραιοτήτων που θα προκύψουν με την πάροδο του χρόνου.
Έχει «αμιγώς εθελούσιο χαρακτήρα», με χαρακτήρα είτε μετάταξης σε οργανική θέση είτε απόσπασης-προσωρινής μετακίνησης «σε περίπτωση σοβαρών αναγκών εντός του ίδιου φορέα».
Συστήνεται μια κεντρική υπηρεσία κινητικότητας στο υπουργείο Εσωτερικών η οποία θα καταγράφει σε βάση δεδομένων τα μητρώα των δημοσίων υπαλλήλων, τα προσόντα τους, τις θέσεις εργασίας, ώστε να προχωρά πιο εύκολα στην κάλυψη των κενών.
Η προηγούμενη εμπειρία 
Η προηγούμενη εκδοχή της «ανασυγκρότησης του Δημοσίου» ήταν του 2ου μνημονίου που εφάρμοσαν οι προηγούμενες νεοφιλελεύθερες κυβερνήσεις. Αν κοιτάξει κανείς την εγκύκλιο για την κινητικότητα του Μητσοτάκη το 2014, δεν θα βρει διαφορά στα βασικά σημεία με αυτά της πρότασης Βερναρδάκη. Η εγκύκλιος ανέφερε χαρακτηριστικά ότι «προωθείται ένα μόνιμο σύστημα κινητικότητας στο Δημόσιο με αποσύνδεση από απολύσεις». Η πραγματική εμπειρία βέβαια ήταν κάπως διαφορετική. Η κυβέρνηση Σαμαρά έκλεινε ή συγχώνευε υπηρεσίες και φορείς, έβγαζε δημοσίους υπαλλήλους σε διαθεσιμότητα, απέλυε τους υπόλοιπους (βλέπε καθηγητές Τεχνικής Εκπαίδευσης), έθετε σε υποχρεωτική κινητικότητα για να καλυφθούν τα κενά στις δημόσιες, κοινωνικές υπηρεσίες.
Το 2013, με υπουργική απόφαση, εισήχθησαν τα κριτήρια κινητικότητας και διαθεσιμότητας των δημοσίων υπαλλήλων και των ΝΠΔΔ. Ταυτόχρονα, με 25 υπουργικές αποφάσεις καταργήθηκαν 6.000 οργανικές θέσεις σε οργανισμούς του Δημοσίου και σε ΝΠΔΔ. Το καλοκαίρι του 2015, η ΑΔΕΔΥ έχασε την προσφυγή στο ΣτΕ ενάντια στις παραπάνω υπουργικές αποφάσεις. Με βάση την απόφαση του ΣτΕ, διαθεσιμότητα-κινητικότητα κρίνονται αυτήν τη στιγμή συνταγματικές.
Κανείς δεν μπορεί να εγγυηθεί λοιπόν ότι και αυτή η κυβέρνηση δεν θα κάνει τα ίδια... 
Παρότι η κυβέρνηση διαβεβαιώνει ότι η κινητικότητα θα έχει εθελούσιο χαρακτήρα, το ερώτημα που τίθεται είναι πώς θα προκύπτει το πλεονάζον προσωπικό, για παράδειγμα στην περίπτωση που δεν υπάρχει εθελοντική μετακίνηση. Τα παραδείγματα από την εκπαίδευση είναι διαφωτιστικά.
Το 2014, δεκάδες διευθύνσεις Πρωτοβάθμιας και Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης αναγκάστηκαν να καλέσουν πρώτα σε εθελοντικές και στη συνέχεια σε υποχρεωτικές μετακινήσεις συναδέλφους για να καλύψουν τα τεράστια κενά σε σχολεία ακόμα και όμορων διευθύνσεων (Α’ Αθήνας, Κεντρική Μακεδονία).
Πιο πρόσφατα, το Νοέμβρη του 2015, δεκάδες καθηγητές Τεχνικής Εκπαίδευσης μετακινήθηκαν ακόμα και σε απογευματινά δημόσια ΙΕΚ για να καλύψουν τα κενά σε διδακτικές ώρες, λόγω περικοπών.
Ακόμα πιο πρόσφατα, φέτος, το υπουργείο Παιδείας, περικόπτοντας ώρες διδασκαλίας μαθημάτων από δημοτικά και γυμνάσια και συγχωνεύοντας τομείς και ειδικότητες στα Επαγγελματικά Λύκεια δημιουργεί τεχνητά πλεονάζον προσωπικό, που θα μετακινείται από δημοτικό σε γυμνάσιο, καλύπτοντας κενά, με ό,τι κι αν σημαίνει αυτό για την ποιότητα της παρεχόμενης εκπαίδευσης προς τα παιδιά.
Αντιδράσεις
Ενάντια στην πρόταση για κινητικότητα τοποθετούνται οι εργαζόμενοι μέσω των συνδικαλιστικών τους παρατάξεων και η Αριστερά. Πιο διαφωτιστική είναι η αρθρογραφία του ΜΕΤΑ Υγειονομικών, λόγω δύο εγκυκλίων που έχουν ήδη σταλεί από τον υπουργό Υγείας και εξειδικεύουν το ζήτημα της κινητικότητας του προσωπικού και των νοσοκομειακών γιατρών στις δημόσιες δομές υγείας.
Οι υγειονομικοί βάζουν τέσσερις ενστάσεις σχετικά με την κινητικότητα:
Παρακάμπτεται ο υπαλληλικός κώδικας όσον αφορά τις μετατάξεις και αποσπάσεις.
Δεν θεωρείται προαπαιτούμενο η αίτηση του υπαλλήλου παρά μόνο για την παράταση της απόσπασης.
Απουσιάζει η πρόβλεψη για σύμφωνη γνώμη των υπηρεσιακών συμβουλίων των εργαζομένων.
Δίνει απεριόριστες εξουσίες σε διοικητές, που είναι στην ουσία κυβερνητικά στελέχη, να μετακινούν αυθαίρετα και υποχρεωτικά προσωπικό για να μπαλώσουν τις τρύπες του συστήματος και καλλιεργεί τη ρουσφετολογία και την ατομική συνδιαλλαγή.
Η κυβέρνηση αυτή, ακολουθώντας το παράδειγμα των προηγούμενων, στοχεύει σε δύο πράγματα: στην υποχρεωτική συρρίκνωση του Δημοσίου (προσωπικό, υπηρεσίες) και στην τελική κατάληξη αυτής της διαδικασίας που είναι η ιδιωτικοποίηση εκείνων των υπηρεσιών που είναι κερδοφόρες για επενδυτικά συμφέροντα. Είναι χαρακτηριστικό το παράδειγμα του υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης, όπου τα μητρώα αγροτών αναλαμβάνουν ιδιωτικές εταιρείες βάσης δεδομένων, δημιουργώντας πλεονάζον προσωπικό.
Η κάλυψη των κενών που δημιουργούνται στις δημόσιες υπηρεσίες, στα σχολεία, στους δήμους, στα νοσοκομεία, λόγω περικοπών, με βάση τις επιταγές του 3ου μνημονίου δεν καλύπτονται με κινητικότητα. Ο ανορθολογισμός του Δημοσίου δεν αλλάζει με εργαζόμενους-λάστιχο που θα μετακινούνται από δω και από κει, με υποβάθμιση και ιδιωτικοποίηση των υφιστάμενων υπηρεσιών. Αλλά με προσλήψεις μόνιμου προσωπικού και πραγματικά δημόσιες, κοινωνικές υπηρεσίες που θα καλύπτουν τις ανάγκες του κόσμου.

Οι διαλυτικές αλλαγές που ετοίμασε η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛ

Εκτός από την κινητικότητα, η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛ προωθεί και τις άλλες αλλαγές στο Δημόσιο που έχει συμφωνήσει με τους δανειστές από τον Αύγουστο του 2015.
Συγκεκριμένα: 
Συστήνεται το Μητρώο Επιτελικών Στελεχών ως τις 31 Ιουλίου μέσα από το οποίο θα επιλέγονται γενικοί, ειδικοί, διοικητικοί, τομεακοί γραμματείς και οι αναπληρωτές τους, καθώς και διοικήσεις Οργανισμών. Ως τον Ιούνιο του 2018 θα έχουν αλλάξει όλα τα πρόσωπα στις θέσεις ευθύνης: από γενικούς γραμματείς υπουργείων έως τμηματάρχες. Με πρόσχημα την αποκομματικοποίηση του Δημοσίου, η κυβέρνηση θα προσπαθήσει να χτίσει τον δικό της μηχανισμό στήριξης της μνημονιακής πολιτικής. Μπάζει δε, με διάταξη στο πολυνομοσχέδιο για το κλείσιμο της αξιολόγησης (τον περασμένο Μάιο), από την πίσω πόρτα τους αχυρανθρώπους των καπιταλιστών σε κρίσιμα πόστα, καθώς αυτές τις θέσεις ευθύνης θα μπορούν να τις διεκδικούν υποψήφιοι προερχόμενοι από τον ιδιωτικό τομέα. 
Προχωράει την αξιολόγηση δομών και υπαλλήλων, δεμένη στην προσπάθεια να φτιάξει τον μνημονιακό μηχανισμό ελέγχου του Δημοσίου, και επειδή τα οικονομικά νούμερα δεν θα τους βγουν ποτέ, μένει ανοιχτό το ενδεχόμενο στο μέλλον να συνδεθεί με απολύσεις.
Συρρίκνωση του προσωπικού. Οι προσλήψεις αναστέλλονται για το ευρύτερο μέλλον. Ως το 2020 θα προσλαμβάνονται λιγότεροι από όσους συνταξιοδοτούνται και η αναλογία θα γίνει 1/1 το 2020 αν υπάρξει ανάπτυξη. Αυτό βέβαια σημαίνει αναγκαστικά κλεισίματα και συγχωνεύσεις στα σχολεία και κλεισίματα κλινικών ή μονάδων στα νοσοκομεία.
Πλήρης εφαρμογή του ενιαίου μισθολογίου. Ξαναπαγώνει η μισθολογική εξέλιξη των υπαλλήλων για τη διετία 2016-2017, ενώ επίσης χωρίς αυξήσεις θα μείνουν για τη διετία 2017-2018 και όσοι δημόσιοι υπάλληλοι υπάγονται σε καθεστώτα ειδικών μισθολογίων, ενώ θα κοπεί σε πολλές περιπτώσεις επίδομα επικίνδυνης και ανθυγιεινής εργασίας για να εναρμονιστεί με τους νόμους της ΕΕ.