ΟΑΣΘ: Ένα μονοπώλιο που οργιάζει ανενόχλητο (και επί ΣΥΡΙΖΑ)

Την Πέμπτη 25/8 έγινε συνάντηση αντιπροσωπείας των εργαζομένων, εκπροσώπων της διοίκησης του ΟΑΣΘ και της πολιτικής ηγεσίας του υπουργείου Εργασίας. Εκεί αποφασίστηκε πως η διοίκηση του ΟΑΣΘ θα καταβάλει μίνιμουμ 18% των μηνιαίων εσόδων από τα κόμιστρα έναντι της αποπληρωμής των δεδουλευμένων των εργαζομένων και πως τα αρμόδια υπουργεία (Το Υπουργείο Υποδομών, Μεταφορών και Δικτύων και το Υπουργείο Εργασίας, Κοινωνικής Ασφάλισης και Κοινωνικής Αλληλεγγύης) θα καταβάλουν τα ποσά που διεκδικεί ο ΟΑΣΘ για την κάλυψη της μετακίνησης των ασθενέστερων κοινωνικά ομάδων. Μετά τη συνάντηση οι εργαζόμενοι αποφάσισαν να τερματίσουν τις κινητοποιήσεις.
Η ιστορία αυτή άνοιξε μια μεγάλη συζήτηση για τον χαρακτήρα των αστικών συγκοινωνιών (δημόσιες ή ιδιωτικές) στη Θεσσαλονίκη και όχι μόνο. Πώς γίνεται σε έναν ιδιωτικό οργανισμό, όπως είναι ο ΟΑΣΘ, η ευθύνη για την πληρωμή των εργαζομένων να αποδίδεται στα παραπάνω υπουργεία; Η απάντηση βρίσκεται στο ιδιότυπο καθεστώς που ισχύει εδώ και χρόνια στις αστικές συγκοινωνίες της Θεσσαλονίκης. 
• Το Δημόσιο, σύμφωνα με το νόμο, είναι υποχρεωμένο να χρηματοδοτεί μέσω επιδοτήσεων τον Οργανισμό, ώστε να παρέχονται κάποιες στοιχειώδεις ελαφρύνσεις στις ασθενέστερες κοινωνικά ομάδες (φοιτητές, ηλικιωμένοι, ΑΜΕΑ κλπ.) μέσω του μειωμένου εισιτηρίου. Οι συνολικές επιδοτήσεις για τις συγκοινωνίες της Θεσσαλονίκης από το 2009 έως και τον φετινό Αύγουστο ξεπερνούν τα 866,6 εκατ. ευρώ. Ποσό εξωφρενικό για έναν κατά τα άλλα ιδιωτικό Οργανισμό που κατ’ επανάληψη αρνείται να εμφανίσει στοιχεία που αφορούν σε οικονομικούς δείκτες, δρομολόγια, εισιτήρια κ.ά., καθώς δεν επιτρέπει την πρόσβαση στο ηλεκτρονικό σύστημα που διαθέτει. 
• Ενώ ο ΟΑΣΘ ισχυρίζεται ότι παρέχει «καλές» υπηρεσίες για να δικαιολογήσει τα τεράστια ποσά που παίρνει, δεν λέει τίποτα για τα παλιά του οχήματα (παράταση ζωής αρχικά για 10, στη συνέχεια για 15 και τέλος για 20 χρόνια με απόφαση του 2008), με αποτέλεσμα μόνο τον τελευταίο χρόνο να έχουμε αυτανάφλεξη 13 οχημάτων εν κινήσει. Δεν θρηνήσαμε θύματα, επειδή ο κόσμος πρόλαβε να κατέβει έγκαιρα από το λεωφορείο. Επιπλέον, δεν απαντά για τα μειωμένα δρομολόγια, την ασυνέπεια των δρομολογίων, την απουσία κλιματισμού στα λεωφορεία καλοκαίρι και χειμώνα και τις ρατσιστικές συμπεριφορές οδηγών προς μετανάστες, πρόσφυγες, ΑΜΕΑ κλπ.
• Ο κατάλογος των μετόχων παραμένει «επτασφράγιστο» μυστικό και κανείς δεν είναι σε θέση να γνωρίζει το σύνολο των επενδυτών. Υπάρχουν φήμες πως μεταξύ των μετόχων συγκαταλέγονται και πολιτικά πρόσωπα (κυρίως από τη Νέα Δημοκρατία και το ΠΑΣΟΚ), σύμφωνα με τις οποίες δικαιολογούνται οι σκανδαλώδεις συμβάσεις του ΟΑΣΘ με το Δημόσιο εδώ και 60 χρόνια. Σύμφωνα με τις συμβάσεις αυτές, επιτρέπεται στην εταιρεία να δίνει μέρισμα στους μετόχους (16 εκ. ευρώ για το 2016) ακόμα και όταν δεν μπορεί να καταβάλλει τα δεδουλευμένα των εργαζομένων. 
Κυβέρνηση
Η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛ, ενώ φαίνεται να πηγαίνει κόντρα στις απαιτήσεις του Οργανισμού, δεν αρνήθηκε την αύξηση του εισιτηρίου κατά 10 λεπτά που ανακοινώθηκε ότι θα γίνει από τον Γενάρη του 2016 λόγω της αύξησης του ΦΠΑ, αλλά ζήτησε να καθυστερήσει λίγο και να γίνει από 1η Αυγούστου ή έστω από την 1η Σεπτέμβρη. Παρά τον αγώνα που είχε προηγηθεί από τον ΣΥΡΙΖΑ ενάντια στην ασυδοσία του Οργανισμού, η σημερινή κυβέρνηση δεν έχει αλλάξει μέχρι σήμερα την προνομιακή για τον ΟΑΣΘ σύμβαση. Επιπλέον, παρά τις δηλώσεις υπουργών και στελεχών της κυβέρνησης για δημόσιες συγκοινωνίες, το Υπουργείο Μεταφορών ήδη από το Δεκέμβριο του 2015 έχει προχωρήσει στη συγκρότηση επιτροπής για την απελευθέρωση των σιδηροδρομικών και οδικών μεταφορών (αστικές συγκοινωνίες), ανοίγοντας τον δρόμο για περαιτέρω ιδιωτικοποιήσεις στις συγκοινωνίες. 
Με βάση τα παραπάνω στοιχεία ο ΟΑΣΘ είναι ένα μονοπώλιο που οργιάζει. Οι επιβάτες που δυσκολεύονται να πληρώσουν το εισιτήριο (1 ευρώ το ολόκληρο, 0,50 ευρώ το μειωμένο για μόνο μία διαδρομή), έχουν βρεθεί επανειλημμένα στο στόχαστρο του Οργανισμού και της Αστυνομίας και κάποιοι από αυτούς διώκονται μέχρι και σήμερα, επειδή αδυνατούσαν ή δεν ήθελαν να πληρώσουν το υψηλό αντίτιμο. Στην αυταρχική συμπεριφορά του ΟΑΣΘ, το κίνημα και η Αριστερά έχουν απαντήσει με κινητοποιήσεις ενάντια στις αυξήσεις των εισιτηρίων (Κίνημα Δεν Πληρώνω), με διαγραφές προστίμων στους ανέργους (Δίκτυο Ανέργων και Επισφαλώς Εργαζομένων) και με συνεχή ενημέρωση του κοινού για τις δραστηριότητες του Οργανισμού.
 Όπως τονίζει και σε ανακοίνωσή της η Λαϊκή Ενότητα Θεσσαλονίκης: «Για τα προβλήματα του ΟΑΣΘ και των εργαζόμενων σε αυτόν, για τη διασπάθιση δημόσιου χρήματος, για τα ακριβά εισιτήρια και την πλημμελή συγκοινωνιακή εξυπηρέτηση των πολιτών της Θεσσαλονίκης φέρουν ακέραιες και βαρύτατες ευθύνες η παρούσα και οι προηγούμενες κυβερνήσεις, η διοίκηση και οι μεγαλομέτοχοι του ΟΑΣΘ, αλλά και εργοδοτικοί συνδικαλιστές που παίζουν το παιχνίδι των διοικήσεων και κυβερνήσεων».
Μοναδική λύση για την πάγια εξυπηρέτηση του επιβατικού κοινού της Θεσσαλονίκης είναι οι αποκλειστικά δημόσιες συγκοινωνίες με ενεργό εργατικό και κοινωνικό έλεγχο. Όπως χρειαζόμαστε δημόσια Υγεία, δημόσια Παιδεία, δημόσιο νερό κ.ά., για τους ίδιους λόγους χρειαζόμαστε και δημόσιες συγκοινωνίες, ώστε το κράτος να μπορεί να επιβάλλει κοινωνικές πολιτικές για τους οικονομικά ασθενέστερους και να μην αποκλείεται κανείς, επειδή δεν μπορεί να πληρώσει εισιτήριο. Το θεμελιώδες κοινωνικό αγαθό της μετακίνησης πρέπει να είναι προσβάσιμο σε όλους και όλες με μείωση του γενικού εισιτηρίου για όλους, δωρεάν μετακίνηση για ανέργους, συμβολικό εισιτήριο για φοιτητές, μαθητές, ΑΜΕΑ κλπ. και χωρίς διακρίσεις για ντόπιους και μετανάστες. Γι’ αυτό το μοντέλο συγκοινωνιών θα συνεχίζουμε να παλεύουμε, ενάντια στους ιδιώτες, που για χάρη του κέρδους βάζουν χέρι στο πενιχρό εισόδημα των λαϊκών στρωμάτων και ενάντια στις κυβερνήσεις που είναι στην υπηρεσία τους.