Σκληρό μνημονιακό φθινόπωρο

Η κοινωνική δυσαρέσκεια από τις επιπτώσεις των μέτρων που αρχίζουν να ξεδιπλώνονται, σε συνδυασμό με τις πιέσεις των δανειστών για την αυστηρή τήρηση του μνημονιακού προγράμματος, δεν επιβεβαιώνει το κλίμα «σταθερότητας» που επιχειρούν να παρουσιάσουν τα κυβερνητικά επιτελεία. Η επιστροφή στην «κανονικότητα», άλλωστε, ήταν και είναι πάγια (και ανεκπλήρωτη) διακήρυξη όλων των μνημονιακών κυβερνήσεων. 
Η αισιοδοξία των κυβερνητικών στελεχών μάλλον μετριάστηκε μετά την ανακοίνωση της ΕΛΣΤΑΤ για ύφεση 0,9% το β’ τρίμηνο του 2016, που αναθεωρεί επί τα χείρω την αρχική εκτίμηση για ύφεση της τάξης του 0,7%. 
Τα κακά νέα, που θέτουν σε σοβαρό κίνδυνο το πρωθυπουργικό αφήγημα για επαναφορά σε θετικούς ρυθμούς ανάπτυξης στο τέλος του 2016, έρχονται τη στιγμή που η κυβέρνηση κάνει αγώνα δρόμου ώστε να υλοποιηθούν εγκαίρως τα προαπαιτούμενα για την εκταμίευση της υποδόσης των 2,8 δισ. ευρώ. Αν και καταληκτική ημερομηνία είναι η 31/10, στόχος είναι οι περισσότερες από τις εκκρεμότητες να έχουν εκπληρωθεί ή δρομολογηθεί έως το Eurogroup της 9ης Σεπτέμβρη, όπου θα συζητηθεί η πορεία του ελληνικού προγράμματος. 
Προαπαιτούμενα
Πράγμα καθόλου εύκολο, αν σκεφτεί κανείς ότι εκκρεμούν τα περισσότερα προαπαιτούμενα, πολλά από τα οποία μπορούν εύκολα να πυροδοτήσουν... αναταραχή στην ομαλή εκταμίευση της δόσης: π.χ. αξιολόγηση των διοικητικών συμβουλίων των τραπεζών από το ΤΧΣ (το μέτρο έχει λάβει άτυπη παράταση για τον Οκτώβριο), μεταφορά μετοχών ΟΤΕ και νέας ομάδας ΔΕΚΟ στο υπερταμείο ιδιωτικοποιήσεων, υποψήφιοι για τη στελέχωση του Εποπτικού Συμβουλίου του υπερταμείου, διορισμός συμβουλίου διοίκησης της νέας Αρχής Δημοσίων Εσόδων, παρεμβάσεις στην αγορά ενέργειας κ.ά. 
Παράλληλα, τις αμέσως επόμενες μέρες η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛ οφείλει να προχωρήσει σε μια σειρά παρεμβάσεις: «εξορθολογισμό» ειδικών μισθολογίων, αξιολόγηση και κινητικότητα στο Δημόσιο, νομικό πλαίσιο για τη διευθέτηση των «κόκκινων δανείων» τα οποία ξεπερνούν τα 100 δισ. ευρώ. Στις 3 Οκτώβρη το υπουργείο Οικονομικών θα πρέπει να καταθέσει το προσχέδιο του προϋπολογισμού του 2017, ενώ άγνωστο παραμένει πότε ακριβώς θα ψηφιστεί από τη Βουλή το Μεσοπρόθεσμο Πρόγραμμα Δημοσιονομικής Πολιτικής 2017-2020 (πιθανότατα τέλη Σεπτέμβρη). 
Υπό τη βασική προϋπόθεση ότι θα έχουν τηρηθεί όλα τα παραπάνω, το EWG στις 29/9 θα εγκρίνει την αποδέσμευση της υποδόσης, αν και όπως φάνηκε στο EWG της 29/8 πιο ρεαλιστικός στόχος είναι μάλλον ολοκλήρωση των προαπαιτουμένων μέσα στον Οκτώβρη. Στα τέλη Οκτώβρη ή λίγο αργότερα, κυβέρνηση και δανειστές τοποθετούν την έναρξη της δεύτερης αξιολόγησης, με κύριο μενού τις ανατροπές στα εργασιακά (ομαδικές απολύσεις, συνδικαλιστικός νόμος, συλλογικές συμβάσεις κ.λπ.) και το ύψος των πρωτογενών πλεονασμάτων μετά το 2018. Μετά και την ανακίνηση της υπόθεσης Γεωργίου, ο στόχος του ΥΠ.ΟΙΚ. για μικρότερη πρωτογενή πλεονάσματα της τάξης του 2-2,5% του ΑΕΠ μοιάζει απίθανο να γίνει αποδεκτός από τις Βρυξέλλες. 
Στο τραπέζι παραμένει πάντα και το ζήτημα της «ελάφρυνσης» του κρατικού χρέους. Ειδικότερα, την ίδια περίοδο αναμένονται τα βραχυπρόθεσμα μέτρα από τον Ευρωπαϊκό Μηχανισμό Σταθερότητας (ESM) και η έκθεση του ΔΝΤ για τη βιωσιμότητα του χρέους, που θα κρίνει και τη συμμετοχή ή μη του Ταμείου στο πρόγραμμα. Αλλά και σε αυτές τις συνομιλίες δεν αναμένονται θεαματικές εξελίξεις πριν από τις γερμανικές εκλογές του 2017. 
Φοροκαταιγίδα
Μετά τις καλοκαιρινές και φθινοπωρινές περικοπές στις συντάξεις και την κατάργηση του ΕΚΑΣ για χιλιάδες συνταξιούχους, άρχισαν να έρχονται τα ραβασάκια του ΕΝΦΙΑ, που για αρκετά νοικοκυριά ήταν αυξημένα σε σχέση με τα αντίστοιχα περσινά. Χιλιάδες φορολογούμενοι άφησαν απλήρωτη την πρώτη δόση του φόρου εισοδήματος τον Ιούλιο. Από το Σεπτέμβρη ξεκινά η πληρωμή (5 δόσεις) του ΕΝΦΙΑ μαζί με τη δεύτερη δόση του φόρου εισοδήματος (τρίτη και τελευταία τον Νοέμβρη). Από τον Οκτώβριο αυξάνεται ο ειδικός φόρος κατανάλωσης στο πετρέλαιο θέρμανσης, ενώ το Δεκέμβρη έρχονται και τα τέλη κυκλοφορίας. Μιλάμε για πραγματική φορολογική καταιγίδα 4 μηνών, με σκοπό να συγκεντρωθούν 9,1 δισ. ευρώ! 
Μέχρι το τέλος του έτους, η κυβερνητική ατζέντα είναι γεμάτη σημαντικά ραντεβού, που ταυτόχρονα σημαίνουν και νέα βάρη στις πλάτες του κόσμου μας. Η οικοδόμηση του μαζικού-αγωνιστικού κοινωνικού και πολιτικού μετώπου που θα οργανώσει την κοινωνική αντίσταση και θα παλέψει για την ανατροπή της λιτότητας, των μνημονίων και τη ρήξη με την Ευρωζώνη, είναι το άμεσο καθήκον του κινήματος και της Αριστεράς και ο πιο αποτελεσματικός τρόπος για να μη μείνουμε θεατές των εξελίξεων.