Τα συνδικάτα πρέπει να αλλάξουν από τα κάτω

Την Κυριακή 5 Φλεβάρη διεξάγεται στο ΣΕΦ το 30ό Έκτακτο Συνέδριο του Εργατικού Κέντρου Αθήνας (ΕΚΑ). Οι αρχαιρεσίες για την ανάδειξη του νέου ΔΣ του θα διεξαχθούν το Σαββατοκύριακο 11 και 12 Φλεβάρη. Το συνέδριο πραγματοποιείται αναμένοντας τα νέα μέτρα που φέρνει η κυβέρνηση για τα εργασιακά και υπό τη σκιά των εξελίξεων μετά το 29ο Συνέδριο του περασμένου Μάη και το διορισμό της διοίκησής του από τα δικαστήρια. Η «Εργατική Αριστερά» συνομίλησε με τη Νάγια Νικολάου, μέλος του ΓΣ της ΟΤΟΕ, γι’ αυτά τα ζητήματα και συνολικά για την κατάσταση όπου βρίσκονται σήμερα τα συνδικάτα. Τη συνέντευξη πήρε ο Θοδωρής Πατσατζής και ολόκληρη δημοσιεύεται στο Rproject.gr.

Ποια μπορεί να είναι η χρησιμότητα ενός σωματείου σήμερα στον ιδιωτικό τομέα;
(…) Στον ιδιωτικό τομέα, όπου η συντριπτική πλειοψηφία της εργατικής τάξης είναι εκτός των σωματειακών δομών, το συνδικαλιστικό κίνημα και τα σωματεία θα έπρεπε να βρουν τα μέσα και τον τρόπο με τον οποίο όλοι οι εργαζόμενοι θα εντάσσονταν στη δράση τους. Είτε είναι επισφαλείς εργαζόμενοι είτε είναι οι άνεργοι. 
(…) Οι εργαζόμενοι έχουν ταυτίσει τις συνδικαλιστικές ηγεσίες με τη γραφειοκρατία και με ιδιοτελή συμφέροντα, αποκομμένες από την κοινωνική πραγματικότητα.
Περιορίζουν το ρόλο τους σε πολύ συγκεκριμένα συντεχνιακά ζητήματα και δεν εμπλέκονται σε ζητήματα που ταλανίζουν την εργατική τάξη. Καμιά πρωτοβουλία για την υπεράσπιση των δημοσίων αγαθών που κινδυνεύουν να ιδιωτικοποιηθούν, καμιά πρωτοβουλία για τους πλειστηριασμούς, ενώ λίγες πια είναι και οι πρωτοβουλίες για αλληλεγγύη στους πρόσφυγες και για δράσεις ενάντια στο φασισμό και το ρατσισμό ή για ίσα δικαιώματα των γυναικών στους χώρους εργασίας.
Το ΕΚΑ έχει δραστηριοποιηθεί; Έχει πάρει κάποιες πρωτοβουλίες για όλα αυτά;
Το ΕΚΑ, που είναι και το μεγαλύτερο εργατικό κέντρο στην Ελλάδα, κάποιες φορές στο παρελθόν έχει πάρει κάποιες πρωτοβουλίες, όπως για παράδειγμα για το «χαράτσι» της ΔΕΗ, με συμμετοχή στις καταλήψεις στα μηχανογραφικά κέντρα της ΔΕΗ, ή κάποιες πρωτοβουλίες περιορισμένης απήχησης για τον συντονισμό της δράσης των σωματείων μελών του που οι επιχειρήσεις τους εντάσσονται στο ΤΑΙΠΕΔ. 
Και το τελευταίο διάστημα;
(…) Η τελευταία μάλιστα διοίκηση που εκλέχτηκε από το 29ο Συνέδριο συνέχισε σε έναν πιο ολισθηρό δρόμο. Είναι απαξιωτικό η πλειοψηφία του ΕΚΑ να μην προασπίζεται την αυτοτέλειά της απέναντι σε μια κατάπτυστη δικαστική απόφαση για ορισμό διορισμένης διοίκησης και να μην οργανώνει συντεταγμένα την αντίδρασή της συνδικαλιστικά και νομικά. Είναι επίσης απαράδεκτο η απόφαση για τη διεξαγωγή του επικείμενου συνεδρίου στις 5 Φλεβάρη να λαμβάνεται από μόλις 16 παρόντα μέλη της διοίκησης στα κρυφά και χωρίς πρακτικά, με κύρια ευθύνη της παράταξης της ΕΑΚ.
Αυτή η κατάσταση δύσκολα θα αλλάξει με τον τρόπο που λειτουργεί σήμερα η δομή του συνδικαλιστικού κινήματος. Και σε καμία περίπτωση δεν μπορεί να αλλάξει από τη σημερινή κορυφή του στα δευτεροβάθμια και τα τριτοβάθμια σωματεία. Για να αλλάξει η λειτουργία, ο σκοπός και ο λόγος για τον οποίο υφίσταται το ΕΚΑ προϋποθέτει διαφορετικές δομές σωματείων βάσης και δημιουργία νέων σωματείων που να καλύπτουν όλους τους εργαζόμενους και τους άνεργους. 
Είναι δύσκολο δηλαδή να οργανώσει μάχες ενάντια στη λιτότητα και τα νέα μέτρα για τα εργασιακά ή το Μνημόνιο 4 που φέρνει η κυβέρνηση;
(…) Προφανώς και με τα σωματεία των ΔΕΚΟ στη δύναμή του, είναι πλήρως επιβεβλημένο να πρωταγωνιστήσει ενάντια στην ιδιωτικοποίηση του βασικότερου δημόσιου αγαθού, του νερού. Ένα κίνημα που στο παρελθόν είχε μεγάλες επιτυχίες, όπως το δημοψήφισμα στη Θεσσαλονίκη, και σε συνδυασμό με τις κινητοποιήσεις των εργαζομένων στην ΕΥΔΑΠ, χρειάζεται και το ΕΚΑ να πάρει πρωτοβουλίες για τη μαζικοποίηση αυτής της μάχης. Ενώνοντας και εντάσσοντας σε αυτήν όλα τα σωματεία που έχει στη δύναμή του.
(…) Τέτοιες πρωτοβουλίες χρειάζονται για να αλλάξει ο ρόλος του και να αρχίσουν πάλι οι εργαζόμενοι να το εμπιστεύονται.
Και με τα νέα μέτρα; Τι περιμένετε να πράξει η κυβέρνηση;
Η κυβέρνηση πρόκειται να υλοποιήσει τη ρητή μνημονιακή δέσμευση για «μεταρρυθμίσεις» στα εργασιακά. (…)
Για όλα αυτά το ΕΚΑ θα μπορούσε να δημιουργήσει μια ομπρέλα και να συντονίσει τον αγώνα όλων των εργαζομένων ενάντια στο νομοσχέδιο που θα φέρει η κυβέρνηση για τα εργασιακά. Προφανώς, βέβαια, το ΕΚΑ στις σημερινές συνθήκες είναι υποχρεωμένο να έχει και πολιτικό στίγμα. Ένα στίγμα που δεν θα περιορίζεται σε σχετικές αντιμνημονιακές ανακοινώσεις και δηλώσεις, όπως κάνει σήμερα, αλλά να μπορεί να οργανώσει τα σωματεία σε έναν συνολικό αγώνα εναντίον της λιτότητας για την ανατροπή των μνημονίων.
Η ίδια η υπουργός Εργασίας λέει ότι δεν παζαρεύει τις συλλογικές συμβάσεις και καλεί τους εργαζόμενους να αγωνιστούν γι’ αυτές. Ακριβώς το ίδιο (τους αγώνες για τις συλλογικές συμβάσεις) επικαλείται και μια σειρά συνδικαλιστικών στελεχών για οποιοδήποτε ζήτημα προκύπτει...
Για το συνδικαλιστικό κίνημα είναι βασικός στόχος η επαναθεμελίωση των συλλογικών συμβάσεων και ιδιαίτερα τα θέματα της υποχρεωτικότητας και της επεκτασιμότητάς τους. Η συλλογική σύμβαση αποτυπώνει το συσχετισμό δύναμης των εργαζομένων. Μια συλλογική σύμβαση από μόνη της δεν είναι τόσο θεμελιώδης στο βαθμό που δεν υπάρχει η δύναμη των εργαζομένων να αποτυπώσει τις διεκδικήσεις τους. Έχουμε δει τα τελευταία χρόνια να υπογράφονται συλλογικές συμβάσεις που αποδέχονται μειώσεις μισθών. Ο συσχετισμός δύναμης, δηλαδή το πόσο μαζικά είναι τα σωματεία, το πόσο ενεργά συμμετέχουν οι εργαζόμενοι σε αυτά και το πόσο δυναμικά διεκδικούν, είναι το κρίσιμο και δυστυχώς δεν γίνεται σήμερα.
(…) Σε καμία περίπτωση αυτή η κυβέρνηση δεν πρόκειται να νομοθετήσει μονομερώς για τα εργασιακά χωρίς την προηγούμενη έγκριση των δανειστών. Δεν επιχείρησε άλλωστε να το κάνει ούτε το πρώτο εξάμηνο του 2015, ενώ είχε έτοιμο νομοσχέδιο που αποκαθιστούσε τις συλλογικές συμβάσεις και τις εργασιακές σχέσεις συνολικά. 
Οι παρατάξεις της Αριστεράς δεν θα έπρεπε να δώσουν από κοινού αυτήν τη μάχη;
(…) Η πρώτη σε ψήφους στο συνέδριο του περασμένου Μάη παράταξη της ΔΑΣ (ΠΑΜΕ) λειτουργεί σεχταριστικά. Στα 2 τελευταία συνέδρια αρνήθηκε τη συμμετοχή της σε οποιαδήποτε σύνθεση προεδρείου στο ΕΚΑ και δεν συμμετέχει ουσιαστικά στην καθημερινότητά του. Τη δεύτερη παράταξη στο 29ο Συνέδριο, την ΕΑΚ, που αποτελείται και από στελέχη του ΣΥΡΙΖΑ, θα μπορούσαμε να τη χαρακτηρίσουμε νεόκοπη κυβερνητική παράταξη, εξαντλεί το ρόλο της στη συνδικαλιστική της «επιβίωση» και «αναπαραγωγή» όπως κάνουν η ΠΑΣΚΕ, η ΔΑΚΕ και η Νέα Πορεία. Ο καθένας με τους μηχανισμούς του για τον εαυτό του και τα κουκιά του, χωρίς να τους ενδιαφέρει η εργατική τάξη. Είναι πλήρως γραφειοκρατικοποιημένες παρατάξεις και δεν ανταποκρίνονται στις σημερινές συνθήκες και ανάγκες των εργαζομένων.
Το «Ρεσάλτο στη Γαλέρα» τι φιλοδοξεί να πετύχει;
Είναι μια νέα παράταξη που δημιουργήθηκε μόλις λίγες μέρες πριν από το 29ο Συνέδριο του ΕΚΑ με περιορισμένες δυνάμεις. Φιλοδοξούμε με τη λειτουργία μας να δείξουμε πως μπορεί να αλλάξει το συνδικαλιστικό κίνημα. Στην παράταξη συμμετέχουμε εργαζόμενοι που τα σωματεία τους είναι μέλη στο ΕΚΑ αλλά και εργαζόμενοι που στο χώρο τους δεν έχουν συνδικαλιστική φωνή, άνεργοι και επισφαλώς εργαζόμενοι. Φιλοδοξούμε μαζί να δημιουργήσουμε ένα νέο υπόδειγμα δημοκρατικής λειτουργίας συνδικαλιστικής παράταξης.
(…) Επιδιώκουμε την ενοποίηση ενός πολυδιασπασμένου συνδικαλιστικού κινήματος, παλεύοντας για την ενοποίηση των σωματείων ανά κλάδο ώστε να μπορούν να εξυπηρετούν τα κοινά συμφέροντα των εργαζομένων. Θα παλέψουμε για την ένταξη των επισφαλώς εργαζομένων στα σωματεία και την ένταξη των ανέργων στη δύναμη του ΕΚΑ.
Θέλουμε να μπορεί το ΕΚΑ να οργανώσει τους αγώνες ενάντια στα μνημόνια για να πάρουν πίσω οι εργαζόμενοι όλες τις κατακτήσεις που χάσανε τα τελευταία 7 χρόνια. Για μας ο αγώνας αυτός δεν είναι στενά συνδικαλιστικός, αλλά είναι και πολιτικός. Να προσπαθήσουμε να συμβάλουμε ώστε να σπάσει το ΤΙΝΑ, το δόγμα ότι δεν υπάρχει εναλλακτική λύση. Κάτι για το οποίο, δυστυχώς, θα χρειαστεί χρόνος και τεράστια προσπάθεια, καθώς το οργανωμένο συνδικαλιστικό κίνημα όπως εκφράζεται από τις ηγεσίες του είναι σε σήψη.
Επιδιώκουμε συνεργασίες με συνδικαλιστές που συμφωνούν με τις βασικές μας αρχές και καλούμε ενόψει και του έκτακτου 30ού Συνεδρίου δυνάμεις της Αριστεράς και αγωνιστές να δημιουργήσουμε ένα συνδικαλιστικό κίνημα σε νέα βάση, για να αλλάξουμε τα πράγματα από τα κάτω.