Η παράταση και το βάθεμα της κρίσης διεθνώς έχουν ως αποτέλεσμα τον παροξυσμό των πολιτικών κρίσεων παγκόσμια: μεγάλα τμήματα των κυρίαρχων τάξεων, σε μεγάλες χώρες του καπιταλισμού, αποκτούν διαφορετικές προτεραιότητες, διαφορετικές εικόνες για τον κόσμο, διαφορετικές απαντήσεις ακόμα και στα κεντρικά ερωτήματα «γραμμής» των κυβερνήσεών τους. Σε ένα μόνο σημείο συμφωνούν όλοι τους: ότι η λιτότητα πρέπει να παραταθεί, να γίνει ακόμα πιο σκληρή, να επιταχυνθεί η αντίστροφη αναδιανομή, η μεταφορά πόρων προς το πάνω μέρος της κοινωνίας, προκειμένου να χτιστεί η (αστική) διέξοδος από την κρίση.
Φωτογραφία
Ημερ.Δημοσίευσης
Το Brexit πράγματι περιείχε αρχικά ένα «χαρμόσυνο» μήνυμα: ότι η ΕΕ, αυτή η σύγχρονη Ιερά Συμμαχία των νεοφιλελεύθερων κυρίαρχων τάξεων της Ευρώπης, είναι πιθανά «αντιστρέψιμη». Όμως αρκετούς μήνες μετά, τα έργα και οι ημέρες της Μέι και του Φάρατζ δεν περιλαμβάνουν τίποτα χαρμόσυνο για τους εργάτες και τις λαϊκές μάζες στη Βρετανία. Με μια έννοια επιβεβαιώνεται ότι το «exit» είναι ίσως αναγκαία συνθήκη για να προχωρήσουμε μπροστά, αλλά όχι ικανή, όχι αρκετή συνθήκη για να προχωρήσουμε μπροστά με βάση τα εργατικά συμφέροντα: γι’ αυτό χρειαζόμαστε το lexit, μια «έξοδο» υπό αριστερό και εργατικό έλεγχο και ηγεμονία.
Στις ΗΠΑ η νίκη του Τραμπ επιβεβαίωσε τους «τριγμούς» της νεοφιλελεύθερης καπιταλιστικής παγκοσμιοποίησης. Όμως με μια κίνηση των πραγμάτων σε ακόμα πιο δεξιά κατεύθυνση: η γραμμή «Πρώτα η Αμερική», η στροφή στις πολιτικές της εθνικής προτεραιότητας (και συνακόλουθα στην ενίσχυση του ρατσισμού και του πολέμου), είναι μια τάση αναδίπλωσης στη βάση της εθνικής οικονομίας μπροστά στη διαπίστωση ότι η κρίση δεν είναι δυνατόν να τιθασευτεί σε παγκόσμια κλίμακα. Και όσοι είχαν αυταπάτες ότι μια τέτοια γραμμή πιθανό να περιλαμβάνει κάποιο «θετικό» περιεχόμενο, είναι ώρα να ξυπνήσουν βλέποντας τους ακραιφνείς ρατσιστές της Κου Κλουξ Κλαν, τους σκληρούς ακροδεξιούς του Tea Party, αλλά και τους σκληρούς νεοφιλελεύθερους της JP Morgan, να συνωστίζονται πίσω από τον Τραμπ. Άλλωστε, το κρυπτοφασιστικό FN της Μαρίν Λε Πεν στη Γαλλία έχει ακριβώς την ίδια γραμμή της εθνικής προτεραιότητας.
Όταν αυτά τα φαινόμενα εμφανίστηκαν ορμητικά στη διεθνή σκηνή, κάποιοι σύντροφοι εδώ θεώρησαν ότι υπάρχει το καταφύγιο της «εξαίρεσης»: η στροφή στην εθνική προτεραιότητα, λέει, αφορά ως πιθανότητα τις μεγάλες χώρες, τους ισχυρούς καπιταλισμούς, και όχι «εξαρτημένες» κοινωνίες όπως η Ελλάδα των μνημονίων. Πριν όμως λαλήσει ο πετεινός, άρχισε να βρέχει κοτρόνια: Ο Σημίτης (!!) δήλωσε ότι αν η χώρα δεν βγει στις αγορές μέσα στο 2017, τότε προκύπτει το καθήκον μιας συντεταγμένης επιστροφής στη δραχμή. Ο ΣΕΒ παρουσίασε τους όρους σχετικά με την παράταση του προγράμματος, αλλά και τη δική του εκδοχή ενός «ελληνικού μνημονίου». Ο Ν. Μιχαλολιάκος και η ΧΑ δηλώνουν ότι «με το δύσκολο δρόμο της επιστροφής στο εθνικό νόμισμα η Ελλάδα θα γίνει ξανά ελεύθερη και ανεξάρτητη» και προειδοποιούν ότι στις επόμενες εκλογές το ζήτημα της «νομισματικής κυριαρχίας» θα είναι το βασικό σύνθημα των νεοναζί.
Είναι αλήθεια ότι στο εσωτερικό της κυρίαρχης τάξης στην Ελλάδα παραμένει ισχυρότατα πλειοψηφική η τάση της αγκίστρωσης στο ευρώ. Είναι όμως επίσης αλήθεια ότι αυτό μπορεί να αλλάξει ταχύτατα: γιατί η κρίση εδώ είναι ακόμα βαθύτερη, γιατί είναι σε όλους γνωστό ότι «το πρόγραμμα δεν βγαίνει», γιατί σε πείσμα των θεωριών περί «ψωροκώσταινας» οι Έλληνες καπιταλιστές είχαν και έχουν τη δική τους δυναμική.
Καθήκοντα
Η κυβέρνηση Τσίπρα έχει μπει στην τελική ευθεία. Είτε πέσει άμεσα, είτε ψηφίσει τα δρακόντεια μέτρα που ζητά το ΔΝΤ προσπαθώντας να μείνει λίγους ακόμα μήνες στην εξουσία, βλέπει το τέλος της περιόδου ενισχυμένης πολιτικής πρωτοβουλίας που απέκτησε στις εκλογές της 20/9/2015.
Μπροστά σε αυτήν την προοπτική, το κύριο καθήκον για τη ριζοσπαστική Αριστερά είναι η κλιμάκωση των προσπαθειών για την κινηματική ανασύνταξη: η αλληλεγγύη στους πρόσφυγες, η υποστήριξη των αγροτών, η προετοιμασία μιας απεργιακής απάντησης, η στήριξη των «μικρών» αγώνων παντού, είναι η αφετηρία για τα πάντα. Είμαστε σε περίοδο συγκέντρωσης δυνάμεων και αυτή μπορεί να επιτευχθεί μόνο μέσα από τη συστηματική υποστήριξη των αιτημάτων και των αγώνων των εργατικών και λαϊκών δυνάμεων, στη βάση της γραμμής της αντιλιτότητας και του αντιμνημονίου.
Πολλοί σύντροφοι επιμένουν στην ανάγκη προγραμματικής απάντησης μέσα σε αυτήν τη συγκυρία. Σωστά. Μόνο που το «μεταβατικό πρόγραμμα» που κληρονομήσαμε από τις εμπειρίες και τους αγώνες της προηγούμενης περιόδου δεν είναι δυνατόν να τεμαχίζεται σε «κόμβους» και «στάδια». Είναι απολύτως σωστό –και αποδείχθηκε το 2015– ότι χωρίς τη ρήξη με το ευρώ δεν μπορούμε να ανατρέψουμε τη λιτότητα. Είναι όμως επίσης σωστό ότι χωρίς την ανατροπή των μνημονίων, χωρίς τη στάση πληρωμής στο χρέος με στόχο τη διαγραφή του, χωρίς την εθνικοποίηση-κοινωνικοποίηση των τραπεζών και την κατάργηση όλων των νεοφιλελεύθερων «ελευθεριών» του κεφαλαίου, είναι απολύτως αδύνατο να δώσουμε στη «μετάβαση στο εθνικό νόμισμα» οποιοδήποτε προοδευτικό περιεχόμενο. Και επειδή προς τους στόχους αυτούς είναι απολύτως αδύνατο να βαδίσουμε μαζί με τμήματα της κυρίαρχης τάξης, είναι επίσης μη παραγωγικό να σκεφτόμαστε την έξοδο από το ευρώ με τους όρους των «σταδίων», όπως τους χρησιμοποιούσε η παραδοσιακή Αριστερά του 1960 και ’70... Η αναγκαία έξοδος από το ευρώ σήμερα είτε θα συνδυαστεί με ταχύτατες αντικαπιταλιστικές ανατροπές, είτε θα υλοποιηθεί ως τμήμα των ανατροπών του οικονομικού και πολιτικού εθνικισμού. Η έκβαση θα εξαρτηθεί από πολλά, αλλά κυρίως από την παρέμβαση και τη γραμμή της Αριστεράς, από σήμερα κιόλας.
Και αυτό μας οδηγεί άμεσα στο ζήτημα των πολιτικών συμμαχιών. Μέσα στο συγκεκριμένο διεθνές κλίμα, κάθε συνέχεια των αναφορών στο ΕΠΑΜ ή στην... Πυρίκαυστο Ελλάδα μόνο ως επικίνδυνο αστείο μπορεί να ακουστεί. Από πολύ καιρό επιμένουμε ότι είναι απαραίτητες επειγόντως σημαντικές πολιτικές πρωτοβουλίες σε άλλη κατεύθυνση: στην κατεύθυνση ενός πόλου της αντιμνημονιακής ριζοσπαστικής Αριστεράς, σε μια πολιτική «συμμαχία» μεταξύ της ΛΑΕ, της ΑΝΤΑΡΣΥΑ, της Πλεύσης Ελευθερίας, της Δικτύωσης και άλλων δυνάμεων που αποσχίσθηκαν κατά τη μνημονιακή στροφή του ΣΥΡΙΖΑ (σε ό,τι μας αφορά, η παράλειψη του ΚΚΕ είναι αποτέλεσμα της δικής του και όχι της δικής μας θέλησης...).
Η σημασία αυτής της «συμμαχίας» είναι πλέον προφανής ακόμα και στις δημοσκοπήσεις, όπου οι απαντήσεις των απλών ανθρώπων της Αριστεράς δείχνουν στις ηγεσίες το δρόμο της συγκέντρωσης δύναμης (ενώ ταυτόχρονα δείχνουν και την απειλή μιας σκληρής τιμωρίας προς όλους, αν δεν...). Πέρα από τα παραδοσιακά «παιχνιδάκια» για το αν ο «πόλος» θα είναι κυρίως κινηματικός ή κυρίως πολιτικός. Πέρα από τάσεις ηγεμονισμού και ασφαλώς πέρα από κάθε δυνατότητα του καθενός να παρεμβαίνει στα εσωτερικά του άλλου...
Στις εβδομάδες που έρχονται, έχουμε να αποδείξουμε αν μπορούμε να παρουσιάσουμε μια σοβαρή συγκέντρωση δύναμης στα αριστερά του Τσίπρα, με στόχο την ανατροπή της λιτότητας και χωρίς κανένα δισταγμό στο ζήτημα της εξόδου από το ευρώ.