«Εμείς κάναμε το καθήκον μας, τώρα η μπάλα είναι στο γήπεδο των δανειστών», δήλωσε πρόσφατα ο Αλέξης Τσίπρας, θέλοντας να πει με αυτό ότι τα μέτρα που ψήφισε στη Βουλή η πλειοψηφία των 153 βουλευτών των ΣΥΡΙΖΑ - ΑΝΕΛ ήταν το οδυνηρό στοιχείο της συμφωνίας, ενώ η συμφωνία για το χρέος θα είναι το «δωράκι» που τη συνοδεύει.
Ωστόσο, στο γήπεδο των δανειστών παίζεται «βρόμικο» ποδόσφαιρο και το «ματς» πήγε στην παράταση. Το χειρότερο όμως είναι ότι η συμφωνία για το χρέος όχι μόνο δεν θα είναι το «δωράκι» που θα συνοδεύει τα μέτρα, αλλά θα αποτελεί ενός είδους υπερ-μνημόνιο που θα εκτείνεται πολλά χρόνια μετά το 2022. Χειρότερο όμως και απ’ αυτό, είναι ότι το εν λόγω υπερμνημόνιο θα εποπτεύεται από τον Ευρωπαϊκό Μηχανισμό Σταθερότητας (ESM), που στο μεταξύ θα έχει μετασχηματιστεί σε «ευρωπαϊκό νομισματικό ταμείο».
Εννοείται ότι η κυβέρνηση του Αλέξη Τσίπρα καμιά δουλειά και καμιά θέση δεν έχει σ’ αυτές τις διαπραγματεύσεις...
Όταν μαλώνουν τα βουβάλια…
Στο χώρο των δανειστών δεσπόζει η «κόντρα» μεταξύ ΔΝΤ και γερμανικής κυβέρνησης. Ωστόσο, πολλαπλή «καραμπόλα» αντιπαράθεσης και διαφορετικών στοχεύσεων υπάρχει και μεταξύ των μερίδων της ευρωπαϊκής τρόικας: Γερμανίας, Γαλλίας-Βρυξελλών και Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας (ΕΚΤ).
Πράγματι, χωρίς επίτευξη συμφωνίας για το χρέος, το ΔΝΤ δεν μπορεί να συμμετάσχει στο ελληνικό πρόγραμμα και άρα πρέπει να αποχωρήσει καταγράφοντας μια μεγαλοπρεπή αποτυχία και διεκδικώντας εγγυήσεις ότι τουλάχιστον θα πάρει τα λεφτά του πίσω. Η γερμανική κυβέρνηση, από την άλλη, χωρίς συμφωνία διακινδυνεύει να πάει στις εκλογές με ένα οξύ ευρωπαϊκό επεισόδιο κρίσης το οποίο θα διαλύσει όλες τις ελπίδες που γέννησαν στις ευρωπαϊκές καγκελαρίες οι εκλογικές νίκες των main stream συστημικών ρευμάτων στις εκλογές σε Αυστρία, Ολλανδία και Γαλλία. Όσο για τη Γαλλία, τις Βρυξέλλες και την ΕΚΤ, έχουν λόγους να φοβούνται ότι θα μετρήσουν ακόμη μεγαλύτερες απώλειες -και όχι μόνο στο ρόλο και το κύρος τους- σε περίπτωση κατάρρευσης της συμφωνίας. Υπό τις παρούσες συνθήκες, ισχύει αυτό που έχει κατά κόρον γραφτεί στο διεθνή Τύπο: είναι υποχρεωμένοι να συμφωνήσουν - και το ξέρουν όλοι.
Ωστόσο, πίσω από τις επικοινωνιακές προσποιήσεις υπάρχει ουσία.
Το ΔΝΤ είναι σε πορεία αποδρομής από τα ευρωπαϊκά προγράμματα, διακινδυνεύοντας σοβαρά την «καλή του φήμη» ως εγγυητή της παγκόσμιας τοκογλυφίας. Θέλει ένα «τιμητικό υστερόγραφο» με τη νέα, βραχυπρόθεσμη εμπλοκή του με το ελληνικό πρόγραμμα, για να μη φύγει σαν αποτυχημένο. Επιπλέον, η ηγεσία του πλευροκοπείται σοβαρά από τη διοίκηση Τραμπ, το υπουργείο Οικονομικών των ΗΠΑ και το ίδιο το αμερικανικό Κογκρέσο, που ζητούν απεμπλοκή από το ελληνικό πρόγραμμα και απειλούν με αυστηρό έλεγχο των πεπραγμένων και των όρων εμπλοκής από το αμερικανικό νομοθετικό σώμα!
Η γερμανική ηγεσία, από την άλλη, θέλει οπωσδήποτε να εξασφαλίσει πολλούς παράλληλους στόχους: Πρώτο, την εξυπηρέτηση των εκλογικών στόχων του Χριστιανοδημοκρατικού κόμματος. Που δεν αρκείται μόνο στην πρωτιά, αλλά θέλει να αποτρέψει μια καλή επίδοση των Σοσιαλδημοκρατών ώστε να τους οδηγήσει σε κυβέρνηση «μεγάλου συνασπισμού» με τους όρους της Μέρκελ και του Σόιμπλε – με τον τελευταίο ξανά στη θέση του… Σε αντίθεση με την αρθρογραφία περί «απομόνωσης» του Σόιμπλε, η σκληρή γραμμή για το χρέος αποδίδει εκλογικά, όπως έδειξαν και τα πρόσφατα αποτελέσματα των εκλογών στα τρία γερμανικά κρατίδια. Δεύτερο, τη συγκρότηση του γαλλο-γερμανικού άξονα χωρίς υποψία χαλάρωσης, αλλά αντίθετα πάνω σε ένα πλάνο πειθάρχησης της Ευρώπης. Ο Μακρόν ούτως ή άλλως ήρθε με την εντολή να υλοποιήσει την επί δεκαετίες αναβαλλόμενη «θατσερική επανάσταση» στη Γαλλία, αλλά κατά τα άλλα, τα συμφέροντα του γαλλικού ιμπεριαλισμού εξυπηρετούνται καλύτερα από το κανονιστικό πλαίσιο των ευρωπαϊκών συνθηκών, όπου ο κ. Σόιμπλε έχει μια καλύτερη ιδέα, όπως θα δούμε παρακάτω… Τρίτο, το γερμανικό σχέδιο πειθάρχησης - αναμόρφωσης της Ευρώπης στηρίζεται ρητά όχι στη «συμπλήρωση» των ευρωπαϊκών συνθηκών, αλλά στην ανάθεση ρόλου υπερεπόπτη των ευρωπαϊκών υποθέσεων στον ESM, με τη μετατροπή του σε «ευρωπαϊκό νομισματικό ταμείο». «Λεπτομέρεια»: Για τη λήψη αποφάσεων στον ESM απαιτείται πλειοψηφία 80%, ενώ η Γερμανία κατέχει δικαιώματα ψήφου 28%...
Οι Βρυξέλλες συντάσσονται αυτονόητα με τη Γαλλία και το «σεβασμό» στο ευρωπαϊκό κανονιστικό πλαίσιο – σεβασμός και εν ανάγκη συναινετική συμπλήρωση των συνθηκών. Τέλος, ο Ντράγκι έχει αρχίσει να φοβάται για το «δικό του μαγαζί», διαλαλεί απεγνωσμένα ότι τα όρια της ΕΚΤ είναι πεπερασμένα και ότι «κάτι πρέπει να κάνουν και οι πολιτικοί» και δηλώνει ότι χωρίς καθαρή λύση στο ελληνικό χρέος, τα ελληνικά ομόλογα δεν θα ενταχθούν στο πρόγραμμα «ποσοτικής χαλάρωσης».
Τελικά, προς επίρρωση της αλήθειας της γνωστής λαϊκής ρήσης, «όταν μαλώνουν τα βουβάλια, την πληρώνουν τα βατράχια»: οι αλληλο-εκβιασμοί των «βουβαλιών», ως συνήθως, καταλήγουν σε εν χρω κουρά όχι του χρέους, αλλά του κεφαλιού του κασίδι…
Η φόρμουλα της συμφωνίας
Παρ’ όλα αυτά, έστω και την τελευταία στιγμή, ισχύει ότι «είναι υποχρεωμένοι να συμφωνήσουν». Διότι η διακύβευση δεν είναι απλώς μια εμπλοκή στο ελληνικό πρόγραμμα, αλλά ένα διεθνές επεισόδιο κρίσης - που κανείς δεν το θέλει αυτή τη στιγμή. Αυτό φαίνεται να πιστεύουν και οι χρηματιστηριακές αγορές, αυτοί οι ναοί της παγκόσμιας τοκογλυφίας, που υποδέχτηκαν το «αδιέξοδο» στο Eurogroup με άνοδο.
Η φόρμουλα για τη συμφωνία υπάρχει ήδη στη συμφωνία για τα μέτρα μέχρι και το 2022. Η τεχνική επεξεργασία στηρίζεται στο συνδυασμό εκτιμήσεων για δύο θεμελιώδη και απολύτως αλληλοσυσχετιζόμενα μεγέθη: τους ρυθμούς ανάπτυξης και το ύψος των πρωτογενών πλεονασμάτων. Για ποια περίοδο; Κρατηθείτε: για την περίοδο από το 2023 έως και το… 2060! Σύμφωνα με έγγραφο του γερμανικού υπουργείου Οικονομικών που διέρρευσε, υπάρχουν δύο σενάρια: Το αισιόδοξο, προβλέπει ότι για μείωση του χρέους κάτω από 60% του ΑΕΠ το 2060, απαιτείται μέσος ετήσιος ρυθμός ανάπτυξης τουλάχιστον 1,3% και πρωτογενή πλεονάσματα τουλάχιστον 2,6% - για 37 συνεχόμενα χρόνια!!! Το απαισιόδοξο, που είναι σχεδόν ταυτόσημο με τις εκτιμήσεις του ΔΝΤ, προβλέπει ότι με μέσο ετήσιο ρυθμό ανάπτυξης 1% και με ετήσιο πλεόνασμα 1,5%, το 2060 το χρέος θα εκτοξευτεί στο 220% του ΑΕΠ!!!
Το απόλυτα κρίσιμο μέγεθος είναι τα πρωτογενή πλεονάσματα. Όπου με πλεονάσματα κάτω από 2% του ΑΕΠ απαιτείται «κούρεμα» του χρέους, ενώ με πλεονάσματα πάνω από 2,6% του ΑΕΠ δεν απαιτείται καμία παρέμβαση στο χρέος! Ο συμβιβασμός για το ύψος των πλεονασμάτων αναζητείται λοιπόν στην περιοχή μεταξύ 2% και 2,6% του ΑΕΠ, πιθανότατα περί το 2,2% του ΑΕΠ.
Εδώ υπάρχουν ήδη δύο συγκλονιστικές ειδήσεις: Πρώτο, ότι οι δανειστές προβλέπουν οικονομική καχεξία μέχρι και το 2060 με μέσο ετήσιο ρυθμό ανάπτυξης στο αισιόδοξο 1,3%! Δεύτερο, ότι το υποτιθέμενο «δωράκι» του χρέους θα «κλειδώσει» την υποχρέωση για πρωτογενή πλεονάσματα πάνω από 2% του ΑΕΠ ετησίως μέχρι και το 2060!!!
Αυτή είναι η «ανάπτυξη που έρχεται», αυτή είναι και η «έξοδος από τα μνημόνια» που υπόσχεται η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛ! Ένα υπερ-μνημόνιο διάρκειας 37 ετών, που θα διαδεχθεί το τετραετές μνημόνιο μέχρι και το 2022.
Στα νύχια του ESM
Το αυτονόητο ερώτημα είναι: ποιος θα επιβλέπει αυτό το υπερμνημόνιο των 37 ετών; Σίγουρα όχι το ΔΝΤ, το οποίο θα μείνει «για λίγο ακόμη». Την απάντηση την ξέρουμε: ο ESM σε ρόλο «ευρωπαϊκού ΔΝΤ». Εδώ υπάρχει μια τρίτη είδηση: ενώ όλα γίνονται για την παραμονή στην Ευρωζώνη, η Ελλάδα δεν επανέρχεται στην ευρωπαϊκή «κανονικότητα», δεν ελέγχεται με βάση τις ευρωπαϊκές συμφωνίες (κριτήρια Μάαστριχτ και Δημοσιονομικό Σύμφωνο), αλλά προορίζεται να αποτελέσει τον πρώτο «πελάτη» του ESM - διότι καινούργιο «μαγαζί» χωρίς πελάτες δεν έχει νόημα…
Δεν πρόκειται απλώς για κυβερνητικά ψέματα αλλά για ωμό αμοραλισμό: το υποτιθέμενο «δωράκι» για το χρέος, όπου η κυβέρνηση έχει τεθεί εκτός συζήτησης, είναι μια «φόλα» ιστορικών διαστάσεων.