Η αιματοβαμμένη «κούρσα για τη Ράκα» φέρνει επικίνδυνες εξελίξεις

Οι μαχητές του ΙΚ έχουν περιοριστεί στα δύο τελευταία μεγάλα προπύργιά τους, τη Μοσούλη στο Ιράκ και τη Ράκα στη Συρία. Επιπλέον και οι δύο πόλεις βρίσκονται υπό πολιορκία και οι επιτιθέμενοι καταγράφουν επιτυχίες το τελευταίο διάστημα. Ωστόσο αυτό όχι μόνο δεν φέρνει πιο κοντά το τέλος του πολέμου, αλλά αντίθετα δημιουργεί το έδαφος για νέες συγκρούσεις γύρω από τα «λάφυρα». Αυτό έχει γίνει πολύ πιο καθαρό στη Συρία, που είχε μετατραπεί ήδη σε πεδίο μάχης μεταξύ μεγάλων και περιφερειακών δυνάμεων. 
Η κατάρριψη συριακού αεροσκάφους από αμερικανικά μαχητικά ήταν ένα δείγμα της κατάστασης που διαμορφώνεται. Το περιστατικό ήταν το πρώτο «θερμό» επεισόδιο στην «κούρσα για τη Ράκα». Η Ουάσινγκτον έβαλε πάγο (με την παρουσία των ενόπλων της δυνάμεων) στη φιλοδοξία της Τουρκίας να παίξει (και οι υποστηριζόμενες από αυτήν αντάρτικες δυνάμεις) ρόλο στην ανατολική Συρία. Απέμενε λοιπόν η επιχείρηση «Οργή του Ευφράτη», δηλαδή η προέλαση προς τη Ράκα των Κούρδων YPG και των Αράβων συμμάχων τους στις Συριακές Δημοκρατικές Δυνάμεις (SDF), με την υποστήριξη του αμερικανικού στρατού. Όμως οι πιστές στον Μπασάρ Αλ Άσαντ δυνάμεις, αφού εκκαθάρισαν την ύπαιθρο γύρω από το Χαλέπι, κινούνται πλέον νοτιοανατολικά, προς τη Ράκα. Επιπλέον, σιιτικές πολιτοφυλακές, που μάχονται είτε στη Συρία είτε στο Ιράκ, κατευθύνονται (με ιρανική εντολή) και αυτές προς τη Ράκα. 
Το επίδικο είναι ο έλεγχος της ανατολικής Συρίας, μιας περιοχής πλούσιας σε πόρους, που αποτελεί επίσης ένα κρίσιμο πέρασμα (σύνορα με Ιράκ) το οποίο όλοι θέλουν να ελέγξουν. Σε αυτό το φόντο, μπαίνει σε δοκιμασία η «ειρηνική συνύπαρξη» των Κούρδων και των συμμάχων τους με τις δυνάμεις του Άσαντ. Η συριακή αεροπορία χτύπησε κουρδικές δυνάμεις στην Τάκμπα. Το καθεστώς ισχυρίστηκε πως είχε στο στόχαστρο το Ισλαμικό Κράτος, όμως η Τάκμπα έχει απελευθερωθεί από τις κουρδικές πολιτοφυλακές εδώ και καιρό, ενώ εκπρόσωπος των SDF μίλησε για «μεγάλης κλίμακας επιθέσεις με αεροπλάνα, πυροβολικό και τανκς» εναντίον τους. 
Όξυνση
Δεν είναι η πρώτη φορά που το καθεστώς χτυπάει κουρδικές θέσεις. Αν και βρίσκεται σε άτυπη εκεχειρία με τις SDF, κατά καιρούς υπενθυμίζει ποιος είναι το αφεντικό της χώρας. Αυτό που άλλαξε είναι η στάση των μεγάλων δυνάμεων. Είναι γνωστό από τον Αύγουστο του 2016 ότι οι ΗΠΑ έχουν επιβάλει μια άτυπη «Ζώνη Απαγόρευσης Πτήσεων» πάνω από τη Ροζάβα και τις περιοχές όπου δρουν οι SDF: Τότε είχαν προειδοποιήσει το καθεστώς, αφού αυτό βομβάρδισε Κούρδους αντάρτες στη Χασάκα, να μην το επαναλάβει. Αυτό έμοιαζε να γίνεται αποδεκτό από όλους τότε (και τη Ρωσία) στα πλαίσια μιας άτυπης «μοιρασιάς».
Με τη μάχη για την ανατολική Συρία να φουντώνει, φαίνεται πως το καθεστώς επέλεξε να καταφύγει στην προσφιλή τακτική του να δοκιμάζει τις «κόκκινες γραμμές», χτυπώντας τους Κούρδους. Αυτή τη φορά οι ΗΠΑ απάντησαν καταρρίπτοντας συριακό αεροπλάνο. Η Ρωσία αντέδρασε, απειλώντας να προστατεύσει τη συριακή αεροπορία απέναντι στα αμερικανικά μαχητικά. Είναι μια επικίνδυνη κλιμάκωση, ενώ η αμερικανική αποφασιστικότητα να τηρεί πλέον τις «κόκκινες γραμμές» της μόνο τα χειρότερα μπορεί να φέρει στον πόλεμο στη Συρία, ανοίγοντας το δρόμο για όλο και βαθύτερη εμπλοκή της. Αυτό, σε μια συγκυρία που μαίνεται ο εμφύλιος ανάμεσα στο Πεντάγωνο (που δεν θέλει να ανοίξει άλλο μέτωπο πέραν αυτού ενάντια στο Ισλαμικό Κράτος) και κάποιους «συμβούλους» που πιέζουν να αναληφθεί δράση ενάντια στις «φιλο-ιρανικές» δυνάμεις (δηλαδή τις δυνάμεις του Άσαντ, αλλά ενδεχομένως και τη Χεζμπολά ή και τους Ιρανούς Φρουρούς της Επανάστασης που δρουν σε Ιράκ-Συρία). 
Όσον αφορά τη σχέση των SDF με το καθεστώς και τους διεθνείς συμμάχους του μένει να φανεί η εξέλιξη. Επισήμως, Σύριοι αξιωματούχοι συνεχίζουν να μην το αντιμετωπίζουν ως «εχθρό» στις δηλώσεις τους. Αλλά το Sputnik (η ανεπίσημη «φωνή» της Μόσχας), επικαλούμενο «καθεστωτικές πηγές», γράφει πως θεωρούνται «τρομοκράτες, όπως η Αλ Νούσρα και το ISIS». Ενώ ο Ιρανός πρέσβης στην Άγκυρα δήλωσε πως η Τεχεράνη θεωρεί «το PKK, το PYD και τις YPG τρομοκρατικές οργανώσεις» ενάντια στις οποίες η Τουρκία και το Ιράν μπορούν να συνεργαστούν.
Όσον αφορά τη σχέση των SDF με τις ΗΠΑ, αυτή πλέον «δηλητηριάζει» το πολιτικό περιεχόμενο του αγώνα των Κούρδων και των Αράβων συμμάχων τους. Έχουμε ξαναγράψει στο παρελθόν (και για τον Ελεύθερο Συριακό Στρατό παλιότερα, αλλά και για τις SDF και τους Κούρδους) ότι είμαστε οι τελευταίοι που θα βιαστούμε να στιγματίσουμε από την ασφάλεια του σπιτιού μας ως «πεζικό του τάδε ιμπεριαλισμού» όποιο ένοπλο κίνημα αναζητά στρατιωτική στήριξη. Αλλά έχουμε επίσης γράψει αρκετές φορές πως θέλει τεράστια προσοχή η επιλογή να ποντάρει κανείς σε «ξένες πλάτες», γιατί είναι πάρα πολύ λεπτή η γραμμή που, αν την περάσει κανείς, ακυρώνει τον αγώνα του. 
Επικίνδυνος εναγκαλισμός
Αυτό που συμβαίνει πλέον είναι πως κάποια στιγμή «η ποσότητα γίνεται ποιότητα». Στα κουρδικά εδάφη υπάρχουν στρατιωτικές βάσεις, αεροδρόμια, τεθωρακισμένα, στρατιωτικοί σύμβουλοι. Όλα αυτά ξεπερνούν μια «εξασφάλιση αναγκαίων όπλων» και κάνουν δύσκολο για την ηγεσία του PYD να μείνει αληθινή στις δηλώσεις της για «συγκυριακή αξιοποίηση του ότι έχουμε σήμερα έναν κοινό αντίπαλο». 
Αλλά κυρίως, η συνεργασία με τον αμερικανικό ιμπεριαλισμό στο πεδίο της μάχης έχει πολύ πιο «χειροπιαστές» συνέπειες, που φαίνονται στη μάχη για τη Ράκα. Οι SDF διακρίθηκαν ένα προηγούμενο διάστημα για την προσπάθειά τους να αποκτούν έρεισμα στις περιοχές που επιχειρούν, δίνοντας ρόλο στους ντόπιους των περιοχών που καταλαμβάνουν κ.ο.κ. Αυτή η παράδοση δεν υπάρχει στην «Οργή του Ευφράτη», καθώς η «απελευθέρωση» της Ράκα γίνεται με την κλασσική ιμπεριαλιστική μέθοδο «έπρεπε να καταστρέψουμε την πόλη για να τη σώσουμε». Η αμερικανική αεροπορία ισοπεδώνει ολόκληρες γειτονιές, με τους ερευνητές του ΟΗΕ να μιλούν για «τρομακτικές απώλειες αμάχων», χρησιμοποιούν ακόμα και λευκό φώσφορο, και κάπως έτσι ανοίγει ο δρόμος για τις SDF να προελάσουν. Δυστυχώς η «τακτική συμμαχία» κάνει τις SDF «τακτικά συνένοχες» σε εγκλήματα πολέμου. 
Όσο κι αν προτιμά κανείς τις SDF από την τυραννία του Ισλαμικού Κράτους (ή κάποιον πολέμαρχο ή το καθεστώς Άσαντ) και άρα θεωρεί καλοδεχούμενη εξέλιξη να περάσει η Ράκα στον έλεγχο της πλέον προοδευτικής από τις ένοπλες δυνάμεις που δρουν στη Συρία, γίνεται πλέον εξαιρετικά δύσκολο να βρει κανείς πώς μπορεί να επιβιώσει οποιοδήποτε «προοδευτικό περιεχόμενο» σε μια στρατιωτική λύση σαρωτικού ιμπεριαλιστικού βομβαρδισμού. Είναι πλέον εξαιρετικά αμφίβολο αν οι SDF θα γίνουν δεκτές ως «δυνάμεις απελευθέρωσης» από τους κατοίκους της Ράκα. Για παράδειγμα, ακτιβιστές της οργάνωσης «Η Ράκα Σφάζεται Σιωπηλά», που είναι ενάντια και στον Άσαντ και στο Ισλαμικό Κράτος, καταγγέλλουν σήμερα τα εγκλήματα του διεθνούς συνασπισμού υπό τις ΗΠΑ. Και τα καταγγέλλουν άνθρωποι που έχουν κυνηγηθεί άγρια από το Ισλαμικό Κράτος για τη δράση τους.
Με τη δυναμική της συριακής επανάστασης να έχει συντριβεί μέσα στην εξέλιξη του εμφυλίου σε μια χαοτική σύγκρουση, την ενίσχυση τζιχαντιστικών οργανώσεων, τη μαζική εξόντωση αγωνιστών από το καθεστώς Άσαντ και την εμπλοκή των μεγάλων ιμπεριαλιστικών και των περιφερειακών δυνάμεων, οι YPG και οι SDF έδειχναν να είναι οι μόνες δυνάμεις που μπορούσαν να προσφέρουν μια προοδευτική λύση, παρά τις αδυναμίες, τα λάθη και έναν (εξηγήσιμο, αλλά πολιτικά λάθος) «οπορτουνισμό» στις συμμαχίες τους. Σήμερα διαφαίνεται ο κίνδυνος να χαθεί και αυτή η προοπτική, μέσα από την εμπλοκή στο κουβάρι των ανταγωνισμών, που επικαθορίζουν πλέον τη φύση και το χαρακτήρα του πολέμου. Και από αυτή την εξέλιξη, χαμένοι κινδυνεύουν να βρεθούν και ίδιοι οι Κούρδοι, που ξέρουν πολύ καλά ότι οι μεγάλες δυνάμεις δεν αποτελούν αξιόπιστο σύμμαχο…