Ζούμε ημέρες με σημαντικές πολιτικές ειδήσεις. Το δύσκολο είναι να δούμε το ενοποιητικό στοιχείο όλων αυτών των σημαντικών εξελίξεων, που είναι το κύμα αστάθειας, στρατηγικών διχασμών και πολιτικών δυσκολιών που συγκλονίζουν το οικοδόμημα της ΕΕ.
Ημερ.Δημοσίευσης
Στη Βρετανία το πολιτικό προσωπικό της κυρίαρχης τάξης έχει σχεδόν παραλύσει μέσα από τη συζήτηση σχετικά με το πόσο «σκληρό» ή πόσο «ήπιο» πρέπει να είναι το Brexit που αντέχουν. Και μέσα στην αναμπουμπούλα εμφανίζονται οίκοι αξιολόγησης που υποβαθμίζουν (!) το… Σίτι του Λονδίνου, την κάποτε «Μέκκα» του διεθνούς νεοφιλελεύθερου καπιταλισμού, που άλλοτε αυτή «αξιολογούσε» τους πάντες και τα πάντα.
Στην Ισπανία, στην 4η σε μέγεθος οικονομία της ευρωζώνης, η προοπτική ανεξαρτητοποίησης της Καταλονίας προκαλεί υπαρξιακή κρίση. Η απαίτηση των Καταλανών να αποφασίσουν οι ίδιοι για το μέλλον τους, θα φέρει ταχύτατα στην επιφάνεια πολλά άλλα ανάλογα θέματα που μέχρι σήμερα κρύβονταν κάτω από το ευρωπαϊκό χαλί (Σκοτία, Φλάνδρα, Χώρα των Βάσκων κ.ά.), αλλά κυρίως φέρνει στην επιφάνεια το τεράστιο έλλειμμα δημοκρατίας στο σύγχρονο καπιταλισμό: η αποδοχή του αιτήματος των Καταλανών, η αποδοχή του (τάχα αυτονόητου) δικαιώματος αυτοπροσδιορισμού και αυτοδιάθεσης οδηγεί σε μια απίστευτη κρίση του Κράτους της Ισπανίας, ενώ η απόρριψή του θέτει πλέον ζήτημα καταστολής μεγάλης κλίμακας. Είναι δυνατόν στην Ευρώπη του 21ου αιώνα να αναβιώσουν οι μέθοδοι κυριαρχίας της εποχής του φρανκισμού; (βλ. σελ. 17)
Στις γερμανικές εκλογές, τα φώτα της δημόσιας συζήτησης πέφτουν πάνω στη θεαματική αύξηση των ακροδεξιών, που θα φέρει στο κοινοβούλιο νεοναζί για πρώτη φορά από το 1945 (βλ. σελ. 18). Όμως η αύξηση αυτή είχε ουσιαστικά προαναγγελθεί δημοσκοπικά, ενώ είχε στην πράξη συντελεστεί κατά το προηγούμενο διάστημα. Χωρίς καμιά πρόθεση να υποβαθμίσουμε την ανάγκη της πάλης κατά της ακροδεξιάς και των νεοναζί (το αντίθετο μάλιστα), θεωρούμε ότι το πιο «φρέσκο» στοιχείο στην εξέλιξη είναι η αποδυνάμωση της Μέρκελ.
Οι γερμανικές εκλογές ήταν, υποτίθεται, η τελευταία «λεπτομέρεια» που οι κυρίαρχοι στην ευρωζώνη έπρεπε να λύσουν για να πάρουν στη συνέχεια της «μεγάλες» πρωτοβουλίες ανασυγκρότησης της ΕΕ. Πρωτοβουλίες που ο Μακρόν, με την παραδοσιακή γαλλική μεγαλοστομία, είχε φροντίσει να προαναγγείλει, φορτίζοντάς τες μάλιστα με σχεδόν ιστορικό βάρος… Σήμερα τα σχέδια αυτά μπαίνουν υποχρεωτικά στην αναμονή, αφού η Μέρκελ, ο πραγματικός «κινητήρας» της πολιτικής στην ευρωζώνη, έχει πλέον άλλες προτεραιότητες που αφορούν κυρίως το εσωτερικό της Γερμανίας, όπως τη διαμόρφωση μιας νέας στοιχειωδώς αξιόπιστης κυβερνητικής συμμαχίας, πιθανότατα χωρίς τους σοσιαλδημοκράτες που εισέπραξαν μια λαϊκή αποδοκιμασία ιστορικών διαστάσεων (να και ένα μήνυμα για πολλούς ντόπιους αποδέκτες…).
Όμως η αστάθεια δεν περιορίζεται στα στενά σύνορα της ΕΕ. Αφήνοντας για την ώρα στο πλάι τις «καινοτομίες» της Αμερικής επί Τραμπ και την κρίση στην Άπω Ανατολή, ας μείνουμε στην κοντινή «γειτονιά» της Ευρώπης.
Στη Μ. Ανατολή, το ενδεχόμενο δημιουργίας ανεξάρτητου κουρδικού κράτος με την υποστήριξη της Δύσης, αλλάζει τα πάντα, κάνοντας πιθανές συμμαχίες δυνάμεων που μέχρι χθες θα ακούγονταν ως αδιανόητες (όπως η στροφή του Ερντογάν προς τη Ρωσία, είτε η συμμαχία της Τουρκίας με το Ιράν…). Η ανάπτυξη ρωσικών πυραύλων τελευταίας γενιάς στο τουρκικό έδαφος, εγκαινιάζει ένα νέο κύκλο μεγάλων εξοπλισμών στην περιοχή και προφανών κινδύνων για ανεξέλεγκτα πολεμικά επεισόδια.
Επίσης, το προσφυγικό έχει μπει σε έναν νέο κύκλο πρωτοφανούς αγριότητας. Η συμφωνία ΕΕ-Τουρκίας-Ελλάδας και η ανάπτυξη της αρμάδας του ΝΑΤΟ στο Αιγαίο, έχει «σπρώξει» τους πρόσφυγες πιο δυτικά, στην ανοιχτή θάλασσα της Μεσογείου με σημεία «αποχώρησης» κυρίως στη Λιβύη – στη διαλυμένη χώρα όπου τα στρατόπεδα προσφύγων είναι γνωστά ως σκλαβοπάζαρα, όπου η ανθρώπινη ζωή έχει ελάχιστη αξία. Ως πότε θα γίνεται ανεκτή αυτή η απροκάλυπτα ρατσιστική πολιτική;
Η ευρωζώνη και η ΕΕ λειτουργούν πλέον στα όρια της αντοχής και της ανοχής. Οι κυρίαρχες δυνάμεις έχουν αποθέματα ισχύος για να επεξεργαστούν, αργά ή γρήγορα, εναλλακτικές λύσεις. Για τους εργαζόμενους και τις λαϊκές δυνάμεις, όμως, γίνεται σαφές ότι η πάλη για τα ταξικά ζητήματα –η πάλη για την ανατροπή του νεοφιλελευθερισμού– αλλά και η πάλη για τα δημοκρατικά δικαιώματα –όπως το δικαίωμα της αυτοδιάθεσης– είναι πλέον άρρηκτα συνδεδεμένη με τη διαμόρφωση της δικής μας εναλλακτικής λύσης, σε ρήξη με αυτό το «φρούριο» του κεφαλαίου, του αυταρχισμού και του ρατσισμού.