Α κολουθούν -εδώ και στις επόμενες σελίδες- κάποια αποσπάσματα κειμένων και ομιλιών από το διάλογο που αναπτύχθηκε τις τελευταίες μέρες σε Ελλάδα και Ισπανικό Κράτος, για το πιο σημαντικό ιστορικό γεγονός των τελευταίων δεκαετιών, γεγονός που συντελέστηκε στην καρδιά της Ευρώπης. Πρόκειται για τη μεγαλύτερη πράξη συλλογικής πολιτικής ανυπακοής που έχει γίνει τα τελευταία χρόνια. Περισσότεροι από 2 εκατομμύρια Καταλανοί ψήφισαν ΝΑΙ στην ανεξαρτησία. Οργανώσεις και εναλλακτικά μέσα αναφέρουν επίσης ότι η 1η Οκτώβρη, ημερομηνία του καταλανικού δημοψηφίσματος, καταγράφεται ως η μέρα με τη μεγαλύτερη καταστολή τα τελευταία 50 χρόνια, παρόμοια μέρα υπάρχει μόνο την περίοδο της δικτατορίας επί Φράνκο. 15.000 αστυνομικοί επιστρατεύτηκαν για να βρίσκονται στην Καταλονία τις τελευταίες μέρες και ιδιαίτερα την 20ή Σεπτέμβρη. Στην εικόνα που κυκλοφόρησε ανώνυμα στο διαδίκτυο βλέπουμε τη φωτογραφία της ιστορικής στιγμής. Το λαό που παλεύει για την αυτοδιάθεση και το δικαίωμά του να αποφασίσει ελεύθερα την ανεξαρτησία, τη μεγάλη αστυνομική καταστολή, στο μπαλκόνι τον μονάρχη και ταυτόχρονα το φάντασμα του Φράνκο. Τα χέρια των πολιτών που φωτογραφίζουν και διαδίδουν την πληροφορία. Και στη μέση ένα πελώριο άλλο τείχος που γκρεμίζεται: το τείχος του 1978. Η χρονιά της Μετάβασης από τη δικτατορία σε μια δημοκρατία υπό κηδεμονία. Τα τελευταία χρόνια οι λαοί του Ισπανικού Κράτους επιστρέφουν ξανά και ξανά πίσω σε εκείνη την ημερομηνία, επιχειρούν να «διορθώσουν» την Ιστορία, να τελειώνουν με το φάντασμα του Φράνκο, να ολοκληρώσουν τη ρήξη που έμεινε στη μέση.
Εκδήλωση στην «Κομμούνα»: «Δικαίωμα στην αυτοδιάθεση, ανεξαρτησία και κοινωνική αλλαγή»
Μ ε μεγάλη συμμετοχή πραγματοποιήθηκε η εκδήλωση: «Καταλονία: δικαίωμα στην αυτοδιάθεση, ανεξαρτησία και κοινωνική αλλαγή», το Σάββατο 7 Οκτώβρη στην Κομμούνα, με ομιλήτρια την Κατερίνα Σεργίδου καθώς και με δύο βιντεοσκοπημένες ομιλίες από τη Σόνια Φαρέ (βουλεύτρια του Podemos στην Καταλονία) και τον Χάιμε Παστόρ (καθηγητή Πολιτικών Επιστημών και εκδότη του VientoSur). Ακολουθεί απόσπασμα της ομιλίας:
«Ένα από τα σημεία που τονίζονται στον ισπανικό διάλογο, είναι ότι το κίνημα που αναπτύχθηκε τις τελευταίες μέρες μπήκε σε μια τελείως διαφορετική φάση το Σεπτέμβρη, ξεφεύγοντας από τις μαζικές αλλά πειθαρχημένες διαδηλώσεις των τελευταίων χρόνων. Αυτή η νέα φάση έχει δύο βασικά χαρακτηριστικά: Το πρώτο είναι ότι σε μεγάλο βαθμό ξεφεύγει από τον έλεγχο των επίσημων οργάνων του κινήματος και κυρίως της Εθνικής Συνέλευσης Καταλονίας και της Όμνιουμ Κουλτουράλ και μετατρέπεται σε αυτόνομο και ανεξέλεγκτο παράγοντα, άρα σε μεγάλο βαθμό αυθόρμητο. Το δεύτερο στοιχείο είναι ότι παίρνει τοπικά χαρακτηριστικά, μέσα από τις λαϊκές επιτροπές υπεράσπισης του δημοψηφίσματος. Αυτή η τοπικότητα μας ενδιαφέρει ιδιαίτερα γιατί είναι εγγεγραμμένη στο dna, ιδιαίτερα της Βαρκελώνης. Είτε πηγαίνοντας πολύ πίσω στην περίοδο της ισπανικής επανάστασης τη δεκαετία του ’30 είτε στην αντίσταση κατά του Φράνκο στη συνέχεια, στις οργανώσεις των αναρχικών, και πολύ πρόσφατα βέβαια με τις επιτροπές ενάντια στις εξώσεις καθώς και τους τοπικούς κύκλους που δημιουργήθηκαν παράλληλα με το μεγάλο κίνημα 15Μ, το κίνημα των πλατειών του 2011, στο οποίο θα επιστρέψουμε (…).
Μια ακόμα πολύ σημαντική στιγμή που προστίθεται στα γεγονότα των τελευταίων ημερών είναι η γενική απεργία της 3ης Οκτώβρη. Σύμφωνα με επίσημα στοιχεία συνδικάτων και οργανώσεων, η συμμετοχή ξεπέρασε και τη συμμετοχή στο δημοψήφισμα. Και εδώ όμως υπάρχουν κάποια χαρακτηριστικά στα οποία αξίζει να σταθούμε. Τόσο η κυβέρνηση όσο και οι συνδικαλιστικές οργανώσεις που πρόσκεινται στους σοσιαλιστές απέφυγαν να χρησιμοποιήσουν τη λέξη απεργία όλες τις τελευταίες μέρες. Χρησιμοποιούσαν τη φράση γενική παύση, γενικευμένο σταμάτημα. Η λέξη απεργία επιβλήθηκε από το κίνημα, από σημαντικούς κλάδους, όπως οι λιμενεργάτες που συμμετείχαν κατά 100% στην απεργία. Τα καταλανικά θηρία, οι τράπεζες Caixa και Sadabell, όχι μόνο δεν καλούσαν στην απεργία στην οποία συμμετείχε η πλειοψηφία του καταλανικού κόσμου, αλλά μέσω των επίσημων εκφραστών τους καλούσαν σε τάξη για να αποφευχθούν τα χειρότερα. Το σημαντικότερο όμως είναι τα ίδια τα αιτήματα των απεργών, που ζητούσαν να παρθούν πίσω όλα τα μέτρα λιτότητας των τελευταίων χρόνων που επέβαλε όχι μόνο η κυβέρνηση Ραχόι αλλά και η ίδια η καταλανική κυβέρνηση».
Απόσπασμα από την παρέμβαση του Χάιμε Παστόρ
Πάνω από όλα θέλω να σας ευχαριστήσω για την αλληλεγγύη σας στον αγώνα μας στην Καταλονία και στο Ισπανικό Κράτος. Για τις ελευθερίες, για το δικαίωμα να αποφασίζουμε έχοντας απέναντί μας μια κυβέρνηση και ένα μοναρχικό καθεστώς που στέκονται εμπόδιο στις δημοκρατικές ελευθερίες και το δικαίωμα των λαών να αποφασίζουν
Η σύγκρουση που βιώνουμε σήμερα, μεταξύ μιας πλειοψηφίας, την καταλανική κοινωνία από τη μια, και από την άλλη το Ισπανικό Κράτος, βρίσκεται σε ένα πολύ κρίσιμο σημείο. Δεν ξέρουμε τι πρόκειται να συμβεί τις επόμενες μέρες ή βδομάδες, αλλά δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι αυτή η σύγκρουση έχει ιστορικές ρίζες που έρχονται από πολύ μακριά.
Μπορούμε να πούμε ότι η ιστορική διαδικασία δημιουργίας του Ισπανικού Κράτους, εκτός από κάποιες πολύ συγκεκριμένες περιόδους όπως την Πρώτη ή τη Δεύτερη Δημοκρατία, καθορίστηκε από την κυριαρχία ενός συντηρητικού ισπανικού εθνικισμού, ολιγαρχικού και μοναρχικού, ο οποίος δεν αναγνώρισε ποτέ την εθνική και πολιτιστική διαφορετικότητα των λαών που το αποτελούν. Αυτό εξηγεί γιατί δεν προχώρησε ποτέ σε ένα ομοσπονδιακό μοντέλο, που θα μπορούσε να είναι ο καλύτερος τρόπος σχέσης και αλληλεγγύης μεταξύ των διαφορετικών λαών του.
Κατά την περίοδο της ισπανικής πολιτικής μετάβασης επιχειρήθηκε να δοθεί μια απάντηση σε αυτό το πρόβλημα, αλλά αυτό που προέκυψε είναι αυτό που ονομάσαμε πολλές και πολλοί Ασύμμετρη Συναλλαγή. Δηλαδή επιβλήθηκε μια αδιαίρετη εθνική ενότητα με αντάλλαγμα μια κάποια αναγνώριση των εθνοτήτων, οι οποίες όμως δεν έφτασαν ποτέ να αναπτυχθούν πραγματικά. Πολύ σύντομα κατοχυρώθηκε αυτός ο ισπανικός εθνικισμός του αποκλεισμού, που αν και επέτρεψε μια κάποια πολιτικο-διαχειριστική αποκέντρωση, ποτέ δεν αναγνώρισε την πολυ-εθνότητα με όρους ισότητας.
Έτσι λοιπόν φτάνουμε στην πρώτη δεκαετία του εικοστού πρώτου αιώνα, όταν επιχειρείται η πρώτη μεταρρύθμιση του συντάγματος της Καταλανικής Αυτονομίας, σε μια κατεύθυνση αναγνώρισης της εθνικής καταλανικής ταυτότητας και της μεγαλύτερης αυτοκυβέρνησής της.
Όμως αυτό το Σύνταγμα απορρίφθηκε από το Λαϊκό Κόμμα (Δεξιά) και τελικά από το Συνταγματικό Δικαστήριο που δεν το αναγνώρισε στο μεγαλύτερό του μέρος, παρόλο που είχε εγκριθεί από την πλειοψηφία της καταλανικής κοινωνίας που συμμετείχε τότε στο δημοψήφισμα. Από τότε, από το 2012, αυτό το οποίο ζήσαμε ήταν μια ανασυγκρότηση ενός πλατιού κινήματος για την (εθνική) κυριαρχία και την αυτονομία της Καταλονίας. Το κίνημα αυτό δεν καθοδηγείται από τις πολιτικές ελίτ ή την καταλανική Δεξιά, είναι ένα πολύ πλουραλιστικό κίνημα μέσα στο οποίο φυσικά υπάρχει ανταγωνισμός για την ηγεμονία ανάμεσα στην αριστερά και τη δεξιά ή θα μπορούσε να πούμε απλά μεταξύ δημοκρατικών δυνάμεων. Μέσα σε αυτό το πλαίσιο, φτάσαμε στη βούληση να γίνει το δημοψήφισμα για την απόσχιση ή όχι της Καταλονίας, καθώς τα ποσοστά των ανθρώπων που ήταν υπέρ του δημοψηφίσματος αλλά και της ανεξαρτησίας αυξάνονταν.
Ωστόσο, βρεθήκαμε μπροστά στην άρνηση της κυβέρνησης Ραχόι να προχωρήσει σε μια συμφωνία για τη διεξαγωγή δημοψηφίσματος που θα περιλάμβανε και κάποιες εγγυήσεις. Έτσι, η 1η Οκτώβρη έλαβε χώρα παρά τα εμπόδια και την αστυνομική καταστολή, με τη συμμετοχή περισσότερων από 2 εκατομμυρίων ανθρώπων. Δεν ήταν ο απαραίτητος αριθμός που θα μας επέτρεπε να μιλάμε για μια συντριπτική πλειοψηφία της καταλανικής κοινωνίας. Είναι όμως προφανές ότι δεν ευθύνεται γι’ αυτό ο καταλανικός λαός, αλλά τα εμπόδια που έθεσε το κεντρικό κράτος σε αυτή τη διαδικασία.
Τώρα φτάνουμε σε μια στιγμή όπου δεν πρέπει να ξεχνάμε πως η διακύβευση δεν είναι μόνο το μέλλον της Καταλονίας αλλά οι ελευθερίες και η δημοκρατία στο υπόλοιπο Ισπανικό Κράτος. Ξεκινώντας από την Καταλονία, μπορούμε να ενώσουμε αυτό τον αγώνα σε ολόκληρο το Ισπανικό Κράτος, τον αγώνα για ελευθερίες και δημοκρατία, έχοντας ένα όραμα για μια χάρτα κοινωνικών δικαιωμάτων, δίνοντας έναν αγώνα για τη μεγαλύτερη δυνατή αλληλεγγύη μεταξύ των λαών του Ισπανικού Κράτους αλλά και ανάμεσα στους λαούς της Ευρώπης.
Γνωρίζουμε ότι έχετε υποστεί και εσείς τις νεοφιλελεύθερες πολιτικές λιτότητας που υπαγορεύει η Τρόικα. Είμαστε πεπεισμένοι ότι το προχώρημα σε μια Καταλανική Δημοκρατία μπορεί να δώσει ώθηση και να πάει μαζί με τον αγώνα ενάντια στις πολιτικές λιτότητας και το νεοφιλελευθερισμό. Επομένως, έτσι μπορούμε να βαδίσουμε μαζί προς μια άλλη Ευρώπη, με το σεβασμό στη λαϊκή κυριαρχία.