Ο παράνομος τύπος στη δικτατορία

Φωτογραφία

Το βιβλίο θέλει να εξετάσει την λειτουργία του αντιδικτατορικού Τύπου προκειµένου να απαντήσει µια σειρά καίριων ερωτηµάτων. Τι στόχους είχε; Τι εξέλιξη είχε; Ποιοι κυκλοφόρησαν παράνοµες εφηµερίδες; Ποιοι στελέχωσαν τα αντιχουντικά περιοδικά; Ποια ήταν η περιοδικότητα τους; Ποια ήταν η θεµατολογία; Ποια ήταν η οικονοµική κατάσταση; Ποια προτερήµατα είχε; Ποια µειονεκτήµατα είχε; Ποιο ήταν το ποιοτικό επίπεδο; Που εκδιδόταν; Με ποιον τρόπο; Πως «διακινείτο»; Ποιοι ήταν οι κίνδυνοι; Πως αντιµετώπιζε τα «αστικά» φύλλα; Παρατηρήθηκαν ενδοοικογενειακές διαµάχες; Συνέβαλε στην αποδυνάµωση της χούντας; Επέσπευσε την πτώση των στρατιωτικών; Βοήθησε στην εγκαθίδρυση της δηµοκρατίας;

Ημερ.Δημοσίευσης
Συντάκτης
.

Το βιβλίο θέλει να αναδείξει επίσης «τις τοµές και τις συνέχειες» του παράνοµου Τύπου. Η δικτατορία αποτελούσε µια «εκτροπή» από την ιστορική εξέλιξη του τόπου, σύµφωνα µε τον ελληνικό αστικό πολιτικό κόσµο. Οι ριζοσπαστικότερες τάσεις που αναπτύχθηκαν κατά τη διάρκεια της επταετίας είχαν, ωστόσο, διαφορετική άποψη. Οι «εικονοκλαστικές» δυνάµεις του τόπου υπογράµµισαν την συνέχεια ενός αυταρχικού κι υπερσυντηρητικού κράτους που εγκαινιάστηκε µε την ψήφιση του «Ιδιωνύµου». Η µακρόχρονη απαγόρευση των «ανατρεπτικών» εφηµερίδων αποτελούσε, µάλιστα, µια προφανή απόδειξη, καθότι στοχοποιήθηκαν από τον Βενιζέλο, κυνηγήθηκαν από τον Μεταξά, κατεστάλησαν στην Κατοχή, διώχθηκαν στον Εµφύλιο, εξορίστηκαν από το σκληρό µετεµφυλιακό πολιτικό σύστηµα. Όπως έγραφε ο ιστορικός Αντώνης Λιάκος, «η χούντα, ως προς το πνεύµα επιτήρησης και χειραγώγησης της κοινής γνώµης, ήταν συνέχεια της προηγούµενης καραµανλικής περιόδου».
Το βιβλίο θέλει να παρουσιάσει ύστερα την οπτική των παράνοµων εντύπων. Τα γεγονότα της επταετίας είναι, λίγο-πολύ, γνωστά. Οι σύγχρονες εφηµερίδες παρέχουν αρκετά στοιχεία. Υπάρχει, παρ’ όλα αυτά, ένα αξιοσηµείωτο πρόβληµα. Οι αναλύσεις του νόµιµου Τύπου υπαγορεύονταν από την δρακόντεια καθεστωτική λογοκρισία. Οι αλογόκριτες αντιχουντικές εκδόσεις υιοθετούσαν, εντούτοις, διαφορετικές ερµηνείες. Τα αντικαθεστωτικά φύλλα που καταπολεµούσαν τους στρατοκράτες µετέφραζαν τις πολιτικές, κοινωνικές ή οικονοµικές εξελίξεις σύµφωνα µε την κοµµατική ιδεολογική τοποθέτηση. Ορισµένες φορές εκφράστηκαν, µάλιστα, τρεις ή τέσσερις διαφορετικές προσεγγίσεις.[...]
Το βιβλίο έχει χρονολογική δοµή. Η αρχική «ιστορική επισκόπηση» παρουσιάζει τον πολιτικό ρόλο των ελληνικών Μ.Μ.Ε., από την δυσοίωνη αποστασία του 1965 ως την εγκαθίδρυση του χουντικού καθεστώτος. Η συνοπτική «εισαγωγική» εξέταση της προδικτατορικής περιόδου κρίθηκε απαραίτητη επειδή εξηγεί το αντιδηµοσιογραφικό µένος των στρατιωτικών, επειδή «προδίδει» τις ευθύνες του εγχώριου µεταπολεµικού Τύπου, επειδή τονίζει τον µετεµφυλιακό «ακρωτηριασµό» των αριστερών εκδόσεων, επειδή περιλαµβάνει αρκετούς πρωταγωνιστές της «µεταπραξικοπηµατικής δηµοσιογραφικής παρανοµίας» κτλ.
Το πρώτο κεφάλαιο περιγράφει αναλυτικά τις ευθύνες του Τύπου, τη θέσπιση της προληπτικής λογοκρισίας, την εµφάνιση των αντιδικτατορικών εντύπων, το αποτυχηµένο βασιλικό κίνηµα και την οδυνηρή «κοµµουνιστική σχάση». Το πρώτο κεφάλαιο εξετάζει επιπροσθέτως τον Μάη του 68, την σοβιετική εισβολή στην Πράγα, το καθεστωτικό σύνταγµα και την διπλωµατική αποµόνωση της Ελλάδας.
Το δεύτερο κεφάλαιο εξετάζει την άρση της προληπτικής λογοκρισίας, το κλείσιµο του Έθνους, την έκδοση των 18 Κειµένων, την δηµιουργία της «Μικρής Βουλής», την κηδεία του Γεώργιου Σεφέρη και την επίσκεψη του Spiro Agnew. Το δεύτερο κεφάλαιο αναλύει επίσης το διπλωµατικό τρίγωνο Ελλάδας, Η.Π.Α., Κύπρου, την «αφύπνιση» του νεανικού κινήµατος και τις φοιτητικές εκλογές του Νοεµβρίου.
Το τρίτο κεφάλαιο, που καλύπτει τα δυο τελευταία χρόνια, εξετάζει τις δυναµικές φοιτητικές κινητοποιήσεις και την καθαίρεση του Παπαδόπουλου, την άνοδο του Ιωαννίδη και την πτώση της δικτατορίας. Το κεφάλαιο περιγράφει επιπλέον τα γεγονότα της Νοµικής, τις νέες δηλώσεις του Καραµανλή, την ίδρυση των Πολιτικών Θεµάτων, το αποτυχηµένο κίνηµα του Ναυτικού, την εγκαθίδρυση της Προεδρικής Δηµοκρατίας, την πρωθυπουργοποίηση του Μαρκεζίνη, την εξέγερση του Πολυτεχνείου και την περίοδο του Ιωαννίδη. Το τελευταίο υποκεφάλαιο παρουσιάζει την πορεία των αντιδικτατορικών εντύπων κατά τη µεταπολιτευτική περίοδο.

(Αποσπάσματα από την εισαγωγή του βιβλίου)

Φύλλο Εφημερίδας

Κατηγορία