Ιταλία: Κακός ο «λαϊκισμός», αποδεκτός ο ρατσισμός

Γράφαμε σε προηγούμενο φύλλο για τον ξεπεσμό του Κ5Α, που θεωρούσε κρίσιμο να βάζει βέτο στην παρουσία του κόμματος του Μπερλουσκόνι, αλλά απολύτως φυσιολογικό να συγκυβερνήσει με ακροδεξιούς.
Ας γράψουμε τώρα κάτι αντίστοιχο και για τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας, Ματαρέλα, που άγγιξε τα όρια των εξουσιών του για να αποτρέψει το διορισμό ενός «ετερόδοξου» οικονομολόγου στο υπουργείο Οικονομικών, αλλά δεν έχει κανένα πρόβλημα να δεχτεί την παρουσία του Ματέο Σαλβίνι, που απειλεί με απελάσεις 500.000 ανθρώπους στο υπουργείο Εσωτερικών. 
Ο Ματαρέλα προφανώς «συμβολίζει» τη στάση και της ΕΕ και της ιταλικής άρχουσας τάξης και των περισσότερων ΜΜΕ διεθνώς. Για όλους αυτούς, το ζητούμενο ήταν πόσο «λαϊκιστική» θα αποδειχθεί η νέα κυβέρνηση. Το πόσο ακροδεξιά και ρατσιστική θα αποδειχθεί δεν απασχόλησε ποτέ κανέναν τους. Μέσα στον ορυμαγδό για τη «δημοσιονομική σταθερότητα», τη μόνη πραγματική «ευρωπαϊκή αξία», είχε περάσει τελείως ασχολίαστη ακόμα και η σοβαρή προοπτική να αναλάμβανε τελικά το υπουργείο Άμυνας στέλεχος των νεοφασιστών Fratellid’ Italia…
Ακροδεξιά απειλή
Και ο Σαλβίνι δεν έχασε χρόνο. Σε επίσκεψή του στη Σικελία, δήλωσε ότι «οι καλές μέρες για τους παράνομους τελείωσαν. Φτιάξτε τις βαλίτσες σας…». Αν στα ζητήματα οικονομικής πολιτικής, η προεκλογική δημαγωγία «μετριάζεται», στα ζητήματα ρατσισμού η νέα κυβέρνηση δείχνει τα δόντια της…
Η συνενοχή του Κ5Α σε αυτήν την εξέλιξη δεν αφήνει περιθώρια αυταπατών: έχουμε μπροστά μας μια τερατώδη αντιδραστική κυβέρνηση. 
Ο κίνδυνος είναι σοβαρός. Η ακροδεξιά, ακόμα και ως αντιπολίτευση, βγάζει λάδι τις ευθύνες των καπιταλιστών, ρίχνοντας το φταίξιμο για όλα τα οικονομικά δεινά στους μετανάστες και τους πρόσφυγες. Καταλαβαίνει κανείς ότι από θέσεις εξουσίας, όπου η ίδια θα διαχειρίζεται πλέον τις νεοφιλελεύθερες επιθέσεις κι άρα θα κινδυνεύει να φορτωθεί το πολιτικό κόστος, η τάση στοχοποίησης της Γης των κολασμένων θα ενισχυθεί απεριόριστα. Για κάθε υποχώρηση από τις λαϊκιστικές δημαγωγίες, μπορούμε να περιμένουμε μια ακόμα μεγαλύτερη σκλήρυνση στην εθνικιστική-ρατσιστική πολιτική. 
Η Λίγκα έχει ξανασυμμετάσχει σε κυβερνήσεις στο παρελθόν. Αλλά πρώτη φορά είναι τόσο ισχυρός εταίρος (κι όχι απλά συμπληρωματικός στην «μεγάλη κεντροδεξιά» του Μπερλουσκόνι), ενώ έχει μεσολαβήσει και η στροφή της από τον «τοπικισμό» (όταν, παρότι αντιδραστικό κόμμα, μπορούσε να λειτουργεί ως «ομπρέλα» διάφορων απόψεων) στον καθαρόαιμο ακροδεξιό «εθνικισμό»…
Ένα νέο «Κέντρο»
Το Κ5Α παρομοιάστηκε πρόσφατα από τον Σαλβατόρε Καναβό ως το νέο «Κέντρο». Διαφορετικό από τη Λίγκα, με άλλη κοινωνική βάση, θυμίζει σε κάποιες πτυχές τις πιο «κεντρώες» τάσεις της παλιάς Χριστιανοδημοκρατίας. Έχει επίσης την στήριξη ψηφοφόρων που απογοητεύτηκαν από την (κεντρο)αριστερά και αυτό το κάνει πιο ευάλωτο.
Προς το παρόν, το Κ5Α ρίχνει νερό στο μύλο της ακροδεξιάς. Όχι μόνο συμμαχώντας μαζί της, αλλά ακόμα και στο σχετικό «παζάρι» για την κυβέρνηση: τον τόνο δίνει περισσότερο η Λίγκα (στο μεταναστευτικό, στο «νόμος και τάξη», στην υπόσχεση για 15% φόρο στις επιχειρήσεις) και λιγότερο το Κ5Α (που «νέρωσε» όλα τα τμήματα του προγράμματός του που αντανακλούσαν πιέσεις κινημάτων ή λαϊκών στρωμάτων). 
Αντιλιτότητα;
Η εναντίωση στην συνταξιοδοτική μεταρρύθμιση του Ρέντσι ήδη «νερώνεται». Η εναντίωση στο διαβόητο JobsAct (που καταστρατηγούσε προστασίες των εργατών) ξεχάστηκε. Το μίνιμουμ εισόδημα θα εφαρμοστεί και ο Ντι Μάιο ανέλαβε το σχετικό υπουργείο για να έχει την τιμή να το εφαρμόσει –αλλά αυτό θα αφορά «μόνο Ιταλούς» και θα συνδεθεί με την προθυμία του κάθε δικαιούχου να αναλάβει οποιαδήποτε δουλειά του προσφερθεί. Ενώ γενικότερα, όλα τα μέτρα θα υπάγονται στην αποδοχή της δημοσιονομικής πειθαρχίας την οποία απαίτησε ο Ματαρέλα. Χαρίζοντας εκατομμύρια στους επιχειρηματίες (με το φόρο 15%) και αποδεχόμενοι τα δημοσιονομικά πλαίσια, η όποια «επιδοματική» πολιτική της νέας κυβέρνησης θα πρέπει να στηριχτεί σε επιθέσεις στο κοινωνικό κράτος.
Οι προθέσεις των δύο κυβερνητικών κομμάτων να πάνε σε συγκρούσεις φάνηκαν από τον χειρισμό της κρίσης με τον Ματαρέλα. Θα μπορούσαν να κηρύξουν ανένδοτο ενάντια σε μια κυβέρνηση τεχνοκρατών και σε λίγους μήνες να κάνουν πράξη την προφητεία του Ντ’ Αλέμα για «80% στις επόμενες εκλογές». Η προθυμία τους να κλείσουν το ζήτημα άμεσα, με συμβιβασμό, αντί να περιμένουν λίγους μήνες για να επιστρέψουν «καβάλα στο άλογο» δείχνει και τις προθέσεις τους να μην ταράξουν τα νερά παραπάνω από όσο πρέπει. Πέρα από αυτό όμως, σε πείσμα των προσδοκιών του 60% των  Ιταλών που αυτή τη στιγμή είναι ψηλές, κάθε άλλο παρά «αντικαθεστωτική»  είναι η νέα κυβέρνηση: Ο Κόντε είναι άνθρωπος του ιταλικού ΣΕΒ, ο νέος υπουργός Δικαιοσύνης υπήρξε ο δικηγόρος του Αντρεότι κ.ο.κ.
Πολλοί περιμένουν τις αντιφάσεις της νέας κυβέρνησης να έρθουν στην επιφάνεια το επόμενο διάστημα. Η Λίγκα μπορεί να καταφύγει στη σκληρή δεξιά της ταυτότητα για να επιβιώσει, η μοίρα του Κ5Α έχει πολύ περισσότερο ενδιαφέρον. Όμως μια παθητική αναμονή «να φανούν τα προβλήματα» είναι δεξιά πολιτική, που θα αφήνει χρόνο στην νέα κυβέρνηση ενώ θα επενδύσει στα προβλήματά της για να ανακάμψουν οι «μετριοπαθείς αντιπολιτεύσεις» (η κεντροδεξιά του Μπερλουσκόνι και το Δημοκρατικό Κόμμα): διόλου τυχαία, την εισηγήθηκε με τον πιο καθαρό τρόπο ο μισητός Ματέο Ρέντσι («τώρα είναι η ώρα να πάρουμε ποπ-κορν»).
Ανάγκη απάντησης
Για τον κόσμο των κινημάτων και της Αριστεράς δεν υπάρχει τέτοιο περιθώριο. Τα συνδικάτα, τα κοινωνικά κινήματα, οι μικρές δυνάμεις της πολιτικής Αριστεράς πρέπει να ξαναβρεθούν στο δρόμο απέναντι σε αυτήν τη νέα συμμαχία ενός ιδιότυπου «Κέντρου» με μια αναθαρρημένη ακροδεξιά. Ο Καναβό εξηγεί στο άρθρο του ότι η αγαπημένη στον Σαλβίνι αντιπαράθεση μεταξύ «λαού» και «κατεστημένου» θα πάψει να έχει αξία όταν ο ίδιος βρεθεί στην κυβέρνηση. Και τότε «η πολιτική θα επαναφέρει την πιο παραδοσιακή αντιπαράθεση Αριστεράς εναντίον Δεξιάς. Το γεγονός ότι αυτή η σύγκρουση δείχνει σήμερα απαρχαιωμένη δεν οφείλεται στο ότι ξεπεράστηκε αλλά στο απλό γεγονός ότι η απουσιάζει πλήρως η μία πλευρά της –η Αριστερά». Αυτό το τελευταίο σημείο -η απουσία Αριστεράς- θα είναι απολύτως κρίσιμο να ξεπεραστεί μέσα στους αγώνες ενάντια στην νέα κυβέρνηση. Μιας πραγματικής Αριστεράς, κι όχι ενός ακόμα κακέκτυπου των κεντροαριστερών πειραμάτων που τόση ζημιά έκαναν στην ιταλική Αριστερά τα τελευταία 12 χρόνια…