Οι κοινωνικές πολυκατοικίες είναι το αποτέλεσμα μιας πρωτοβουλίας του προγράμματος κοινωνικής στέγης του Δήμου Αθηναίων.
Στόχος των πολυκατοικιών αυτών είναι να φιλοξενηθούν κυρίως άπορες οικογένειες, που στερούνται της δυνατότητας ανεύρεσης εργασίας κι έχουν βρεθεί χωρίς στέγη, χωρίς πόρους και χωρίς βοήθεια από το κράτος. Γι’ αυτό και σε διάστημα εννιά μηνών, ο Δήμος θα αναλάμβανε, όπως είχε ανακοινώσει στην αρχή του προγράμματος αυτού, πρωτοβουλίες για την ανεύρεση εργασίας για τους ενοίκους των κοινωνικών πολυκατοικιών.
Ωραίο και φιλόδοξο ακούγεται αυτό για αρχή. Ποια είναι η κατάσταση όμως σήμερα, 4 χρόνια μετά την έναρξη του προγράμματος; Μετά από επισκέψεις και συζητήσεις με τους ενοίκους των κοινωνικών πολυκατοικιών στα Κάτω Πατήσια και στο Νέο Κόσμο η κατάσταση έχει ως εξής: Μετά από την εννιάμηνη παραμονή τους στα διαμερίσματα και μια παράταση πέντε έως εννιά μηνών ακόμη, οι οικογένειες καλούνται να εγκαταλείψουν τώρα τις κατοικίες τους. Σε συντριπτική πλειοψηφία αυτοί οι ένοικοι είναι ακόμη άνεργοι. Ελάχιστες ήταν, σύμφωνα με τις μαρτυρίες τους, οι πρωτοβουλίες του Δήμου για την ανεύρεση νέας εργασίας και μηδαμινή η μέριμνά του για την εκπαίδευσή τους, ώστε να απορροφηθούν σε νέες θέσεις εργασίας. «Σαφώς και το γνωρίζαμε ότι κάποτε θα φεύγαμε από εδώ», μας είπε μια ένοικος, μάνα ενός αυτιστικού παιδιού. «Όμως ήλπιζα ότι μέχρι τότε κάτι θα είχε αλλάξει. Τουλάχιστον θα είχα βρει μια δουλειά... Ειδικά για το καλοκαίρι θα έπρεπε να βγάζω 150 ευρώ εξτρά, για το καλοκαιρινό ειδικό σχολείο του παιδιού μου. Τώρα όμως…».
Και τώρα;
Οι περιπτώσεις των ενοίκων είναι πολλές. Κάθε μία ξεχωριστή, κάποιες θα μπορούσαν να είναι και δικές μας ιστορίες. Και τώρα;
Ο Δήμος επιμένει ότι θα υπάρξει μέριμνα για ένταξη σε ένα νέο πρόγραμμα, που ξεκινά από Αύγουστο- Σεπτέμβριο. Πώς όμως να έχεις εμπιστοσύνη σε αναγγελίες τέτοιου είδους, όταν βλέπεις ξεκάθαρα ότι αυτό το πρόγραμμα απέτυχε στην ουσία του; Όταν καμία μέριμνα δεν υπήρχε για την εκπαίδευση κι ένταξη των ανέργων στην αγορά εργασίας; Όταν κάποιοι βρήκαν στέγη για λίγους μήνες και τώρα καλούνται να ξαναζήσουν στα πάρκα; Και τα παιδιά τους; Τι θα γίνουν τα παιδιά τους, αν συμβεί αυτό; Θα επωφεληθούν άλλες οικογένειες από αυτό το πρόγραμμα, θα πει κάποιος. Θα πάρουν μια ανάσα. Μέχρι κι αυτές να βρεθούν στο δρόμο, για να έρθουν κάποιες άλλες στη θέση τους, μέχρι να φύγουν και αυτές… Ανακύκλωση της αθλιότητας…
Οι άθλιοι των Αθηνών επαιτούν αυτά που έπρεπε να είναι δύο από τα εξασφαλισμένα δικαιώματά τους: την εργασία και την κατοικία. Και ο Δήμος Αθηναίων θριαμβολογεί με κινήσεις εντυπωσιασμού, δείχνοντας το «φιλάνθρωπο πρόσωπό» του, κινήσεις που όμως στερούνται σοβαρότητας, γιατί ούτε συνέχεια έχουν, ούτε συνέπεια, ούτε αποτελεσματικότητα.
Βαθύτερες αιτίες
Επίσης στερούνται ουσίας. Όσο ο κύριος Καμίνης και οι παρατρεχάμενοί του στο Δήμο Αθηνών θεωρούν ότι το πρόβλημα των αστέγων θα λυθεί με εννιάμηνα διαλείμματα της απελπισίας και της απόγνωσης, όσο θα ψάχνουν να εξωραΐσουν τη φτώχεια και την αθλιότητα, τόσο αυτή θα γιγαντώνεται. Γιατί τα σχέδια για τις κοινωνικές πολυκατοικίες, με τη μορφή και τη δομή που έχουν σήμερα, προσπαθούν να θεραπεύσουν το σύμπτωμα κι όχι την αιτία της εξαθλίωσης. Γιατί η αιτία της εξαθλίωσης αυτών των ενοίκων δεν είναι ούτε η τεμπελιά τους, ούτε η έλλειψη προνοητικότητάς τους, ούτε καν η κρίση της εποχής.
Η βαθύτερη αιτία είναι αυτή που ο κύριος Καμίνης επιλέγει να αποσιωπά. Πρόκειται για τη δομή του ίδιου του συστήματος στο οποίο ζούμε και που επιτρέπει ακόμα και μέσα στην κρίση να ευημερούν οι λίγοι σε βάρος των πολλών. Μας παραπέμπει ο Δήμος στον ΟΑΕΔ, στο υπουργείο Οικονομικών, στο υπουργείο Παιδείας, στην κεντρική διοίκηση του κράτους. Σαν να παραδέχεται δηλαδή εμμέσως αυτό που έπρεπε να κραυγάζει κι όχι να αποσιωπά. Ότι το πρόβλημα είναι κεντρικότερο και βαθιά πολιτικό. Δεν ταΐζονται οι φτωχοί με αγαθές προθέσεις. Όχι, όταν τα χρήματα του κράτους, των πολιτών, προορίζονται για να σώσουν τις Τράπεζες και το Οικονομικό Σύστημα πάνω απ’ όλα! Πώς να ταΐσεις τον κόσμο, πώς να στεγάσεις, πώς να βρεις δουλειά, αν πρέπει να ικανοποιήσεις πρώτα όρους μνημονίων;
Κι αν επιτέλους ήθελαν, υπάρχουν τόσα ακίνητα προς αξιοποίηση, ώστε να δημιουργηθούν περισσότερες κοινωνικές πολυκατοικίες. Ακίνητα της εποχής των Ολυμπιακών αγώνων, ακίνητα αναξιοποίητα των Δήμων και άλλα που έχουν περιέλθει στην ιδιοκτησία του κράτους. Αλλά είπαμε… αυτά τώρα πια ανήκουν στο υπερταμείο του ΤΑΥΠΕΔ. Και πώς να τα πάρεις αυτά; Οι θεσμοί δεν θα σ’ το επιτρέψουν. Και τι θα πούμε στους δανειστές μας; Ότι τα πήραμε για να ζήσουμε και να βάλουμε μέσα οικογένειες; Ε, όχι. Δεν θα το ήθελαν οι θεσμοί. Ούτε και η κυβέρνηση!
Για άλλη μια φορά η κυβέρνηση και ο Δήμος δείχνουν ξεκάθαρα ποιους επιλέγουν να εξυπηρετούν. Τους θεσμούς, τους τραπεζίτες και τα μεγάλα οικονομικά συμφέροντα τόσο πριν όσο και τώρα μέσα στην κρίση. Το υπερταμείο και η αθλιότητα των κοινωνικών πολυκατοικιών το δείχνουν ξεκάθαρα. Η λύση λοιπόν δεν μπορεί να έρθει, αν δεν αλλάξει η γενικότερη πολιτική και το σύστημα. Αν δεν διεκδικήσουν τα δικαιώματά τους στην εργασία, τη στέγαση και την αξιοπρεπή διαβίωση οι ίδιοι οι πολίτες, με αλληλεγγύη και αυτοοργάνωση.
*μέλος της δημοτικής κίνησης «Ανυπότακτη Αθήνα», γραμματέας της Λέσχης Αλληλεγγύης-Κοινωνικό Φαρμακείο Νέου Κόσμου