Για ένα σχολείο των αναγκών μας, ανοιχτό στις τοπικές κοινωνίες

Π ριν από λίγες μέρες, μια φίλη έγραψε στον τοίχο μου ότι υπάρχουν εκεί έξω δύο εκ διαμέτρου αντίθετοι ιδεολογικοί πόλοι που συγκρούονται με φόντο αυτές τις  εκλογές και ειδικά σε αυτές τις δημοτικές εκλογές. 
Στον ένα πόλο, η πόλη λογαριάζεται ως κοινότητα που με κάθε ευκαιρία συναντιέται, επικοινωνεί, ανταλλάσσει ιδέες, αποφασίζει ή και αλλάζει γνώμη για καθετί που την αφορά, μεγάλο ή μικρό. Τα δημόσια κτίρια, τα σχολεία, τα γήπεδα, οι πλατείες και τα πάρκα είναι καθολικά προσβάσιμα –χωρίς αποκλεισμούς– και ο τρόπος λειτουργίας τους είναι προϊόν συλλογικής επεξεργασίας και κοινής δέσμευσης της κοινότητας… 
Στον άλλο πόλο, η πόλη αντιμετωπίζεται ως μπλοκ οικοδομημάτων, οικοπέδων και χρήσεων γης με διαβαθμισμένη προσβασιμότητα, σε ένα πλαίσιο επιλεκτικής επικοινωνίας μηνυμάτων και με απόλυτο έλεγχο της εξουσίας στη διακίνηση ιδεών (όσο βέβαια αυτό μπορεί ποτέ να είναι εφικτό σε ένα ζωντανό σύστημα). Οι αποφάσεις και οι κανόνες είναι υπόθεση μιας μικρής ομάδας και η αίσθηση της κοινότητας συγκροτείται γύρω από δευτερεύοντα, επιφανειακά κι επετειακά ζητήματα, στη βάση πάντα μιας άκριτης αποδοχής της εξουσίας, αλλά και συνολικότερα της καθεστηκυίας τάξης, το γνωστό: « Έτσι είναι».
Μνημόνιο στην εκπαίδευση
Για την πρωτοβάθμια εκπαίδευση αυτή είναι μια χρονιά γεμάτη από επιθέσεις από την κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛ με κύριο όπλο το εκπαιδευτικό μνημόνιο, που υλοποιείται με την καθοδήγηση του Οργανισμού Οικονομικής Συνεργασίας και Ανάπτυξης (ενός παγκόσμιου οργανισμού για την ανάπτυξη ενός φιλελεύθερου μοντέλου εκπαιδευτικής πολιτικής) και καθορίζει την εξέλιξη και των τριών βαθμίδων της εκπαίδευσης, με στόχο την ολική ανατροπή του δημόσιου και δωρεάν χαρακτήρα της, την ιδιωτικοποίηση και την εμπορευματοποίησή της.
Με την εποπτεία που ασκεί ο ΟΟΣΑ στα εκπαιδευτικά συστήματα των χωρών-μελών του, απαιτεί την προσαρμογή της λειτουργίας τους στις απαιτήσεις της αγοράς και τη λογική της επιχειρηματικότητας. Το πρόγραμμα PISA (Διεθνές Πρόγραμμα για την Αξιολόγηση των Μαθητών), που χρησιμοποιεί για τη δήθεν αντικειμενική μέτρηση των μαθητικών επιδόσεων, είναι διαμορφωμένο στα πλαίσια της λειτουργίας των εκπαιδευτικών συστημάτων των μεγάλων (καπιταλιστικών) ευρωπαϊκών χωρών και όσων χωρών έχουν απαξιώσει τη γνώση, αντικαθιστώντας την με τις πληροφορίες και δεξιότητες, ως πεδία μάθησης στο σχολείο.
Τα τελευταία χρόνια, λόγω της οικονομικής δυσπραγίας, παρατηρείται μια ολοένα διογκούμενη ανεπάρκεια κάλυψης των εκπαιδευτικών αναγκών της χώρας, ενώ ο ρεαλισμός των αριθμών δεν αφήνει περιθώρια για αντιστροφή της τάσης.
Όπως καθίσταται απόλυτα σαφές από την έκθεση της ΓΣΕΕ (ΚΑΝΕΠ ΓΣΕΕ), η υποχρηματοδότηση των σχολείων, που αναμένεται να επιδεινωθεί τα επόμενα χρόνια λόγω της συνεχιζόμενης εφαρμογής πολιτικών λιτότητας, έχει ήδη επηρεάσει σημαντικά την ομαλότητα της μαθησιακής διαδικασίας και τα παραγόμενα αποτελέσματα:
• Ελλείψεις και ανεπαρκής συντήρηση σχολικών κτιρίων με προβλήματα θέρμανσης, φωτισμού, καθαριότητας. 
• Ανεπάρκεια εκπαιδευτικών πόρων (Η/Υ, βιβλιοθήκες, εργαστηριακός εξοπλισμός κ.ά.). 
• Ραγδαία αύξηση των νέων ηλικίας 15-24 ετών που δεν εργάζονται και δεν εμπλέκονται σε καμία δραστηριότητα εκπαίδευσης ή κατάρτισης.
• Υψηλό εύρος ανισομερούς κατανομής των εκπαιδευτικών πόρων μεταξύ προνομιούχων (κοινωνικο-οικονομικά και πολιτιστικά) σχολείων και μη-προνομιούχων σχολείων (ορεινά, απομακρυσμένα, νησιωτικών περιοχών, υποβαθμισμένων περιοχών και εντός του λεκανοπεδίου) είναι μερικοί μόνο από τους δείκτες που πρέπει να σημάνουν συναγερμό στους ιθύνοντες.
Το σχολείο πλέον, σύμφωνα με την κυβέρνηση του ΣΥΡΙΖΑ και τα «πορίσματα» του στημένου «διαλόγου» που διεξήγαγε, τον ΟΟΣΑ, τον Σύνδεσμο Ελλήνων Βιομηχάνων, αλλά και τον αποκαλυπτικά λαλίστατο Κυριάκο Μητσοτάκη από το βήμα της ΔΕΘ, πρέπει να λειτουργεί ως επιχείρηση, με ανταποδοτικότητα και ιδιωτική χρηματοδότηση. 
• Με αποκέντρωση, δηλαδή με υπαγωγή των σχολείων και των νηπιαγωγείων στην τοπική αυτοδιοίκηση, για να εγκαταλειφθεί η χρηματοδότησή τους από τον κρατικό προϋπολογισμό και να γίνει η εκπαίδευση μια τοπική και ατομική υπόθεση (ήδη από το 2010 απαιτεί η ΚΕΔΕ να δοθούν τα σχολεία στους δήμους και όχι μόνον οι παιδικοί σταθμοί). Έχοντας δει από κοντά τα αποτελέσματα της παράδοσης των κτιριακών υποδομών των σχολείων στους δήμους (ανύπαρκτες μελέτες για αντισεισμική προστασία και συντήρηση σχολείων, ελάχιστοι πόροι ανά μαθητή, σχολεία κλειστά λόγω βλαβών στη θέρμανση, σχολεία μέσα σε  κοντέινερ λόγω ανυπαρξίας κτηρίων), μπορούμε να φανταστούμε τι θα συμβεί, όταν η ολική χρηματοδότηση για τα σχολεία και το εκπαιδευτικό προσωπικό πάει στους δήμους, οι οποίοι υποχρηματοδοτούνται από την κεντρική Περιφέρεια. Για τους νεοφιλελεύθερους είναι απαρχαιωμένος και παρωχημένος ο ενιαίος χαρακτήρας της εκπαίδευσης σε υπερτοπικό επίπεδο. Αδιαφορούν κυνικά, αν θα δυναμώσουν οι μορφωτικές ανισότητες, οι κοινωνικές και ταξικές διακρίσεις από περιοχή σε περιοχή, αρκεί γι’ αυτούς να αποσυρθεί το κράτος από τις υποχρεώσεις του στην υποστήριξη του καθολικού μορφωτικού αγαθού.
• Με σχολική αυτονομία και κρατική χρηματοδότηση στο μίνιμουμ, με λιγότερους εκπαιδευτικούς, λιγότερα τμήματα και δομές αντισταθμιστικής εκπαίδευσης σε κάθε σχολική μονάδα. Με εξεύρεση χορηγών που αδημονούν να εισβάλουν και να ελέγξουν πολύπλευρα και αποφασιστικά το σχολείο, με οικονομική επιβάρυνση των γονέων, με εμπλοκή της τοπικής αυτοδιοίκησης, με εμπορική εκμετάλλευση των αιθουσών και σχολικών χώρων –μέχρι και για πάρκινγκ για τις ανάγκες της τοπικής αγοράς θα τους διαθέτουν.
Μέτωπο όλων των εμπλεκόμενων
Απέναντι σε αυτήν την επίθεση στη Δημόσια Παιδεία και τους εκπαιδευτικούς, που ξετυλίγεται ταχύτατα από την κυβέρνηση, τους εγχώριους συμμάχους της και τους επιτηρητές από την Εσπερία, ο δρόμος της μαχόμενης εκπαίδευσης δεν μπορεί να είναι ο ρεαλισμός της προσαρμογής, ούτε η συνδιαλλαγή της συνδικαλιστικής γραφειοκρατίας, αλλά η Αντίσταση και η Αντεπίθεση.
Χρειαζόμαστε μια κοινωνία που θα είναι μαζί μας στους κοινωνικούς αγώνες για ένα σχολείο ανοιχτό, δημοκρατικό. Για ένα οραματικό σχολείο που θα λειτουργεί ως κοινότητα. Που θα βασίζεται στην επικοινωνία και τη συνεργασία όλων των μελών της σχολικής κοινότητας και στην καθημερινή σχολική ζωή και θα δίνει ευκαιρίες να ασχοληθούν όλοι (μαθητές, εκπαιδευτικοί, διοίκηση, γονείς, τοπική κοινότητα) με τα κοινά, ανεξαρτήτως φύλου, θρησκεύματος, εθνικότητας, σεξουαλικής συμπεριφοράς, μέσα σε πνεύμα ομαδικό και συμμετοχικό.
Ένα οραματικό σχολείο που να υπηρετεί τη δημοκρατία και τα ανθρώπινα δικαιώματα, τη διαφορετικότητα, που να προάγει τον πολιτισμό και το περιβάλλον, τη συμμετοχή και τελικά να διαμορφώνει ενεργούς και δημιουργικούς πολίτες με κριτικό πνεύμα και παιδεία. 
Ένα τέτοιο σχολείο μπορεί να στηριχθεί μόνο με αντίστοιχες πολιτικές προτάσεις. Γι’ αυτό άλλωστε θα στηριχθεί στη συλλογική και προσωπική ευθύνη όλων των κοινωνικών δυνάμεων που εμπλέκονται στη λειτουργία του. Οι εκπαιδευτικοί, οι εκπαιδευόμενοι, οι γονείς έχουν τον πρώτο λόγο. Αλλά και η τοπική αυτοδιοίκηση, οι τοπικές παραγωγικές δυνάμεις, ευρύτερα η κοινωνία πρέπει να ενδιαφέρονται και να μετέχουν. Γι’ αυτό ακριβώς χρειαζόμαστε ένα ενιαίο, ενωτικό μέτωπο εργαζομένων στην εκπαίδευση, γονιών και μαθητών, που θα οργανώσει τους επόμενους αγώνες για ένα σχολείο που θα ανταποκρίνεται στις μορφωτικές ανάγκες των μαθητών μας και θα υπερασπίζεται τα μορφωτικά δικαιώματα των μαθητών και τα εργασιακά δικαιώματα των εκπαιδευτικών.
Οι περικοπές των πόρων στους δήμους, εκτός από την αύξηση των ανταποδοτικών τελών για τους δημότες, έχει οδηγήσει και σε δραματική επιδείνωση των παρεχόμενων υπηρεσιών, καθώς οι δήμοι είναι υποχρεωμένοι να προσφεύγουν για να καλύψουν τις ανάγκες τους σε προσωπικό με συμβάσεις, το οποίο, πριν προλάβει να εκπαιδευτεί καλά καλά στα καθήκοντά του, απολύεται (σχολικοί ψυχολόγοι). Η τακτική αυτή πέρα από ότι ανοίγει τον δρόμο (σε συνδυασμό με όσα προβλέπονται από τον Κλεισθένη) στις ιδιωτικοποιήσεις καίριων υπηρεσιών για το βιοτικό επίπεδο των δημοτών όπως είναι η καθαριότητα των δήμων, ανοίγει το δρόμο και για επιδείνωση των συνθηκών εργασίας των εργαζομένων σε αυτούς. 
Για να μπορούν οι εκπαιδευτικές διεργασίες να είναι ανοιχτές στην τοπική κοινωνία, το  αίτημα μαζικών διορισμών, ώστε να καλυφθούν όλα τα κενά στα σχολεία, στους δημοτικούς σταθμούς, στου δήμους, μαζί με το αίτημα για εδώ και τώρα μονιμοποίηση όλων των συμβασιούχων, είναι ζήτημα κομβικό για όλη την κοινωνία και πρέπει να είναι το λάβαρο αντίστασης για κάθε δημοτικό συνδυασμό που θέλει να έχει μια ελπίδα για το μέλλον.