Η έξοδος από τον λαβύρινθο της Μαδρίτης

Στις εκλογές της 28ης Απρίλη στο Ισπανικό Κράτος θα μετρηθεί η ανασύνταξη της Δεξιάς, καθώς το Λαϊκό Κόμμα έχει σκληρύνει τη γραμμή του (με την ηγεσία Κασάδο να εκκαθαρίζει στα ψηφοδέλτια τους «Μαριανίστας», δηλαδή τους ανθρώπους του Μαριάνο Ραχόι, ως… πολύ μετριοπαθείς), οι Σιουδαδάνος κάνουν σημαία τον «αντικαταλανισμό» και ο φρανκισμός αποκτά αυτόνομη έκφραση μέσα από την ανάδυση του ακροδεξιού Vox.
Αυτές οι δυνάμεις λειτουργούν ως αντιδραστικό «ενιαίο μέτωπο» αλλά βρίσκονται και σε έναν άγριο ενδο-δεξιό ανταγωνισμό, τώρα που κατάρρευσε το μονοπώλιο του Λαϊκού Κόμματος ως «χρήσιμη ψήφος» στα δεξιά.
Την πρωτιά αναμένεται να κερδίσουν οι Σοσιαλιστές, που τα τελευταία 1-2 χρόνια κατάφεραν να «αναβαπτιστούν» ως βασική αντιδεξιά δύναμη, αλλά είναι εξαιρετικά δύσκολο να μπορέσουν να συγκροτήσουν κυβέρνηση.
Δυστυχώς σε αυτό το τοπίο οι Ποδέμος, η ελπίδα της ριζοσπαστικής Αριστεράς ένα προηγούμενο διάστημα, έχουν χάσει την πρωτοβουλία κινήσεων. Μαζί χάθηκε η δυνατότητα να λειτουργούν ως πόλος έλξης, όπως αποτυπώνεται στην κρίση, ή και διάλυση των παλιότερων πλουραλιστικών κατεβασμάτων σε διάφορες Αυτονομίες της χώρας, όταν διάφορες «τοπικές» ριζοσπαστικές δυνάμεις συνέκλιναν με το σχέδιο «Unidos Podemos». Η Καταλονία, η «πέτρα του σκανδάλου» τα τελευταία 2-3 χρόνια, επίσης αντιμετωπίζει σημαντικές ανακατατάξεις στα διάφορα εκλογικά κατεβάσματα. 
Στο κεντρικό σκηνικό, ο στόχος του Ποδέμος να εκτοπίσει τους Σοσιαλιστές, που την εποχή των μεγάλων κινηματικών αγώνων έδειχνε εφικτός, δείχνει να  χάθηκε –με ευθύνη και της ηγεσίας που επέλεξε το δρόμο της σύγκλισης μαζί τους. Η νέα πραγματικότητα έχει προκαλέσει μεγάλες αντιπαραθέσεις στο εσωτερικό τους. Παρακάτω δημοσιεύουμε εκτεταμένο απόσπασμα από άρθρο του Μανόλο Γκαρί για τις εξελίξεις που σημειώθηκαν στις τοπικές εκλογές στη Μαδρίτη. Εκεί εκδηλώθηκε πρώτα και πιο ανοιχτά η κρίση του Ποδέμος. 
Στην πρωτεύουσα της χώρας, ο Ινίγο Ερεχόν «αυτονομήθηκε» από το κόμμα, οργανώνοντας ο ίδιος το τοπικό κατέβασμα με την δήμαρχο Καρμένα, στη βάση μιας μετατόπισης προς κεντρώες πολιτικές. Αλλά ήταν σύμπτωμα μιας γενικότερης κατάστασης, καθώς και το «κεντρικό» Ποδέμος απέτυχε να παρουσιάσει ένα πραγματικά ριζοσπαστικό πρόγραμμα και να επιλέξει τις υποψήφιές/ους του μέσα από δημοκρατικές διαδικασίες. Απέναντι σε αυτά, η οργάνωση των Αντικαπιταλίστας προχώρησε στη δημιουργία ενός νέου πολιτικού σχηματισμού με την Ενωμένη Αριστερά (ΕΑ), ο οποίος θα συμμετέχει στις περιφερειακές εκλογές με δικό του ψηφοδέλτιο με πιθανότερη ονομασία «η Μαδρίτη όρθια» και συζητώντας το ενδεχόμενο συνεργασιών και σε δημοτικό επίπεδο.
Ο Γκαρί γράφει για αυτήν την επιλογή, αλλά τα όσα αναφέρει αποκτούν μια γενικότερη σημασία για να κατανοήσουμε πού βαδίζει η ριζοσπαστική Αριστερά στο Ισπανικό Κράτος. 
Τη μετάφραση έκανε η Κατερίνα Σεργίδου.

---------

Μπροστά στο σταυροδρόμι στο οποίο βρίσκεται η πολιτική αριστερά της Μαδρίτης, στις παραμονές των επικείμενων εκλογών σε πανισπανικό και τοπικό επίπεδο, αυτή (η αριστερά) θα πρέπει να εγκαταλείψει τις εγκεφαλικές ασκήσεις, τον οργανωτικό πατριωτισμό και τις παλιές συνταγές που μέχρι στιγμής δεν έχουν λειτουργήσει. Θα πρέπει να σταματήσει να ομφαλοσκοπεί. Εν κατακλείδι θα πρέπει να αφήσει στην άκρη τη συντηρητική της στάση, η οποία μπορεί να αποδειχτεί ανεύθυνη  και μοιραία για όσα θέλει να επιτύχει το επόμενο διάστημα. 
Αντιθέτως το λογικό θα ήταν η πολιτική αριστερά να αναδείκνυε νέες προτάσεις για την υπεράσπιση της κοινωνικής πλειοψηφίας, ικανές να ανανεώσουν την υποστήριξη και την ελπίδα του κόσμου των από κάτω, προτάσεις και δράσεις ενάντια στην επικίνδυνη μειοψηφία: ενάντια στις πολιτικές ιδιωτικοποιήσεων. (...) Το δίλημμα για την αριστερά είναι τόλμη ή αποτυχία. 
Αυτό προϋποθέτει ότι η αριστερά θα πρέπει να είναι ικανή να αναπτύξει νέες οργανωτικές φόρμουλες που θα της επιτρέψουν να συνδυάσει το δίπτυχο ενότητα/πλουραλισμός, μακριά από αλαζονικές προσπάθειες επιβολής της μιας δύναμης επί της άλλης, που θα τη διευκολύνουν να αναπτύξει μια συμφωνία πάνω σε συγκεκριμένα σημεία γύρω από μια δημοκρατική και κοινωνική πρόταση, με την οποία θα εμφανιστεί τόσο στις βουλευτικές όσο και στις δημοτικές εκλογές. Όμως αυτό προϋποθέτει να υπάρξει μια δημιουργική αυστηρότητα στην πολιτική, να αναλάβει η αριστερά την ευθύνη μαζί με το λαό να επιδείξει θάρρος και οργανωτική φαντασία. Αν συμβεί το αντίθετο, η αριστερά θα έχει ακολουθήσει μια θανάσιμη οδό.
Μια μακρά αγωνία
Αυτή η κατάσταση αποτελεί την έκφραση μιας απούσας συζήτησης, καθώς και της συλλογικής οικοδόμησης. Συνιστά επίσης το αποτέλεσμα μιας ολοφάνερης πολιτικής ολίσθησης, όπως έχει σημειωθεί σε πολλά σχετικά άρθρα ηγετικών στελεχών, που ανησυχούν γι’ αυτή την πορεία του Ποδέμος. To Ποδέμος φαίνεται να είναι παγιδευμένο από την ίδια κατάρα που υπέστη ο Σίσυφος και για να την ξεπεράσει θα πρέπει στο μέλλον να επιχειρήσει να σηκώσει την πέτρα με τη βοήθεια άλλων ανθρώπων, χωρίς να σκέφτεται ότι είναι ο βασιλιάς της Εφύρας. Θα πρέπει να σταματήσει να αντιλαμβάνεται και να αναζητά την εξουσία (όπως αναφέρει και ο Λουκρήτιος στην ερμηνεία που δίνει στο μύθο) σαν να είναι ένα «κενό πράγμα», η οποία στηρίζεται μόνο στο να ανεβάσει την πέτρα στη βουνοκορφή. Παρά την κρίση και την απώλεια αξιοπιστίας το Podemos οφείλει να συμπεριφερθεί υπεύθυνα έναντι του εκλογικού του ακροατηρίου και να δείξει ότι είναι πρόθυμο να λύσει τα προβλήματά του μαζί με τις υπόλοιπες πολιτικές δυνάμεις που επιθυμούν το ίδιο.
Νέοι παράγοντες
Η Ενωμένη Αριστερά στη Μαδρίτη πολύ λίγο μοιάζει με αυτήν που πριν από τέσσερα χρόνια συμμετείχε στις βουλευτικές εκλογές με ένα «μετριοπαθές» θεσμικό πρόγραμμα και με ένα ψηφοδέλτιο στο οποίο οι υποψήφιοι παρουσίαζαν ελάχιστο ενδιαφέρον. Η κατάσταση αυτή της ΕΑ δεν μας επέτρεπε να τη δούμε τότε σαν μια δύναμη αλλαγής. Πολύ λιγότερο μοιάζει με αυτήν που γνώρισα εγώ την περίοδο που συμμετείχα στην Ejecutiva της Ενωμένης Αριστεράς στη Μαδρίτη (…). Η πολιτική κατεύθυνση της Ενωμένης Αριστεράς εκείνη την εποχή και η υποταγή της στο κόμμα των Σοσιαλιστών (PSOE) οδήγησαν πολλούς από εμάς, που είδαμε στην Ενωμένη Αριστερά ένα νέο κοινωνικό πολιτικό κίνημα, να παραιτηθούμε από τις θέσεις μας και να εγκαταλείψουμε τον σχηματισμό. 
Αντιθέτως, στις παρούσες συνθήκες η ΕΑ της Μαδρίτης έχει αναγεννηθεί μέσα από τις στάχτες της, έχει ξεπεράσει σημαντικές κρίσεις, έχει πραγματοποιήσει μια πολύ σημαντική δουλειά οργάνωσης της αντίστασης σε γειτονιές και περιοχές και έχει κρατήσει μια στάση υπεράσπισης των δικαιωμάτων των πολιτών στο δήμο της Μαδρίτης απέναντι σε ζητήματα που αφορούσαν την παραχώρηση γης σε μεγάλες κατασκευαστικές εταιρίες και τράπεζες και τον περιορισμό των προϋπολογισμών, πολιτικές που στηρίχτηκαν από τη δήμαρχο Μανουέλα Καρμένα. 
Σήμερα έχουν εμφανιστεί τόσο στο δημοτικό σχηματισμό «Τώρα η Μαδρίτη», όσο και στο Ποδέμος, νέες δυνάμεις που αναζητούν λύσεις στις αρχικές διακηρύξεις αυτών των σχηματισμών. Δυνάμεις που επιθυμούν να υπερασπιστούν το αρχικό πρόγραμμα που ήταν εμπνευσμένο από το κίνημα της εποχής των Αγανακτισμένων της 15ης Μάη, δυνάμεις που διατηρούν τη διεκδικητική διάθεση να υπερασπιστούν τα συμφέροντα της εργατικής τάξης, των γυναικών και της νεολαίας, που στηρίζουν τις κινητοποιήσεις και προωθούν την οργάνωση του λαού και που αντιλαμβάνονται ότι όλα αυτά είναι απαραίτητες συνθήκες για να προχωρήσουμε. Αυτές οι δυνάμεις αντιλαμβάνονται επίσης ότι είναι απαραίτητο να μάθουμε από το φεμινιστικό κίνημα για την 8η Μάρτη και οραματίζονται έναν μετασχηματισμό στην υπηρεσία της μεγάλης κοινωνικής πλειοψηφίας, με διακηρυγμένο στόχο την οικοδόμηση ενός διαφορετικού μοντέλου κοινωνίας, περιφέρειας και πόλης, που δεν θα καθορίζεται από τις ανάγκες της αγοράς, αλλά από τις ανάγκες των ανθρώπων και της βιόσφαιρας. Σχηματίζονται νέοι πολιτικοί αγωνιστές, με τους οποίους η πολιτική αριστερά θα πρέπει να συμβαδίσει για να παίξει στη μεγάλη σκακιέρα της πολιτικής στη Μαδρίτη.
Η διέξοδος
Πριν τις επερχόμενες εκλογές φαίνεται να μην υπάρχει ούτε συνοχή ούτε κοινές αποσκευές έτσι ώστε να μπορέσουμε να φανταστούμε ότι η αναγκαία ενότητα θα επιτευχθεί μόνο στους κόλπους ενός κόμματος. Κανείς δεν μπορεί να ανεχτεί πλέον μια απαρχαιωμένη αντίληψη ενός κόμματος-ήλιου γύρω από τον οποίο κινούνται δορυφόροι που τους επισκιάζει το αστέρι του βασιλιά. Από την άλλη μεριά, είναι εφικτό να δημιουργηθεί ένα πολιτικό μέτωπο το οποίο θα αποτελείται από διαφορετικές τάσεις, πολιτικά κόμματα και συλλογικότητες διαφορετικής φύσης που εκφράζουν τις διεκδικήσεις των κοινωνικών κινημάτων, που υπερασπίζονται τις υποτελείς τάξεις, που προωθούν το διάλογο, τη συνεργασία και την αμοιβαία κατανόηση. Έναν διάλογο όχι κύρια ανάμεσα στις διαφορετικές τάσεις. Διάλογο και κοινή δράση με τις διαφορετικές δυνάμεις του κόσμου της αριστεράς. Οι πολιτικές δυνάμεις της αριστεράς θα έκαναν λάθος αν έχαναν πάλι την ευκαιρία να προωθήσουν τη συνεργασία ανάμεσα σε ίσους. 
Σε μια προηγούμενη φάση και πριν τις προηγούμενες ευρωεκλογές, όταν και πάλι υπήρχε ένα αδιέξοδο και μια αδυναμία να προχωρήσουμε με τις τότε οργανωτικές φόρμουλες, σε διαφορετικό πολιτικό σκηνικό και με διαφορετικές πολιτικές δυνάμεις, ο Πάμπλο Ιγλέσιας έπραξε σωστά και πρότεινε ανοιχτές διαδικασίες συγκρότησης ψηφοδελτίου στον Κάγιο Λάρα (τότε συντονιστή της ΕΑ). Αυτός έκανε τότε το λάθος (οδηγούμενος από μια λάθος εκτίμηση για το συσχετισμό δυνάμεων και τη διάθεση μιας πλειοψηφίας ακτιβιστών) να απορρίψει αυτή την πρόταση. Δόθηκαν τότε διαφορετικές απαντήσεις στο δίλημμα της στιγμής. Σήμερα η αριστερά θα πρέπει να βρει τον τρόπο να βγει από τον λαβύρινθο. Κατά τη γνώμη μου θα πρέπει να κάνει μια προσπάθεια να οργανώσει μια προγραμματική συζήτηση ανάμεσα στις διαφορετικές δυνάμεις μιας πλατιάς και πλουραλιστικής αριστεράς, που δεν έχει υποκύψει στον θεσμικό κυβερνητισμό, ούτε σε μια λογική φτωχού συγγενή απέναντι στο κόμμα των Σοσιαλιστών. Πολύ περισσότερο, αν θέλει να κατορθώσει να ξανα-κινητοποιήσει τον κοινωνικό και πολιτικό ακτιβισμό της αριστεράς, θα πρέπει να οργανώσει μια δημοκρατική διαδικασία συγκρότησης ψηφοδελτίων, με ισότιμη εκπροσώπηση όλων των δυνάμεων που θα συμμετέχουν σε μια τέτοια προσπάθεια. Θα πρέπει να το πράξει αυτό με έναν αδερφικό τρόπο, που να εμπνέει την εμπιστοσύνη, χωρίς επιβολές a priori, με διαφάνεια και καθαρό παιχνίδι.