Μ ε την ορκωμοσία της νέας συγκυβέρνησης του Κινήματος Πέντε Αστέρων (Κ5Α) με το Δημοκρατικό Κόμμα (PD) οριστικοποιήθηκε η πτώση της Λέγκας από την κυβέρνηση και η επιστροφή της στα έδρανα της αντιπολίτευσης για το άμεσο μέλλον.
Οι πολυήμερες διαπραγματεύσεις κατέληξαν σε συμφωνία, το 79% των μελών του Κ5Α την ενέκρινε σε ηλεκτρονικό δημοψήφισμα και ο Κόντε παραμένει πρωθυπουργός μιας διαφορετικής πλέον κυβέρνησης.
Οπισθοχώρηση για τον Σαλβίνι
Η κυβερνητική κρίση κόστισε δημοσκοπικά στη Λέγκα λίγες μονάδες (στο 31% από τις προηγούμενες υψηλές πτήσεις πάνω από 36%, με τα δύο κόμματα της νέας συγκυβέρνησης να «τσιμπάνε» μερικές μονάδες). Κόστισε περισσότερο στη δημοφιλία του Σαλβίνι, που έχασε 15 μονάδες από όταν «τράβηξε την πρίζα» της συγκυβέρνησης με το Κ5Α, επιδιώκοντας πρόωρες εκλογές, με στόχο «πλήρεις εξουσίες».
Ο ακροδεξιός ηγέτης και το κόμμα του φαίνεται ότι σ’ αυτή τη φάση πληρώνουν το τίμημα της πολιτικής κρίσης που προκάλεσαν και το γεγονός ότι καταγράφηκε ως κίνητρό τους η αλαζονεία και η «αδηφαγία». Το αντιλήφθηκε και ο ίδιος ο Σαλβίνι, όταν σε μια ύστατη προσπάθεια έκανε στροφή 180 μοιρών, προτείνοντας «νεκρανάσταση» της συγκυβέρνησης την οποία είχε μόλις τερματίσει.
Ήταν πολύ αργά. Ο ίδιος ο Κόντε και τα υπόλοιπα κόμματα της Βουλής είχαν πλέον αποφασίσει να μην διευκολύνουν τα σχέδια της Λέγκας. Η απόφαση, που λήφθηκε σε ένα κλειστό μάζεμα στελεχών στις 6 Αυγούστου, για «απεγκλωβισμό από μια αντιπαραγωγική συμμαχία», γύρισε μπούμερανγκ. Ο Σαλβίνι υπολόγιζε σε ένα «μπλίτζκριγκ» που θα αιφνιδίαζε τους ανταγωνιστές του και θα τον οδηγούσε σε έναν άμεσο εκλογικό θρίαμβο και βρέθηκε καθηλωμένος σε έναν «πόλεμο χαρακωμάτων».
Τα καλά νέα σταματούν εκεί. Η νέα κυβέρνηση Κόντε δεν προϊδεάζει για κάποια θετική αλλαγή κατεύθυνσης.
Η νέα κυβέρνηση
Τα υπουργεία μοιράστηκαν 9 «βετεράνοι» της προηγούμενης αντιλαϊκής και μισητής κυβέρνησης Ρέντσι, 10 στελέχη του Κ5Α που πρόθυμα συγκυβέρνησαν με την ακροδεξιά το προηγούμενο διάστημα, μια τεχνοκράτισσα και ως κομπάρσος ένα μέλος του μετριοπαθούς αριστερού(;) «Ελεύθεροι και Ίσοι» που έσπευσε να στηρίξει ολόθερμα την τάχα «προοδευτική» συγκυβέρνηση.
Προγραμματικά, η εικόνα είναι αντίστοιχη. Υποτίθεται ότι η νέα κυβέρνηση θα ζητήσει από τις Βρυξέλλες να αναθεωρήσει την «υπερβολική ακαμψία» στους δημοσιονομικούς κανόνες, ενώ θα πετύχει το θαύμα ενός «επεκτατικού προϋπολογισμού», ο οποίος ταυτόχρονα δεν θα παραβιάζει τη δημοσιονομική πειθαρχία.
Το Bloomberg, μια σοβαρή φωνή της αστικής τάξης, ανακοινώνοντας την προγραμματική συμφωνία «26 σημείων» της νέας κυβέρνησης, μιλά εύστοχα για «γενικόλογο ευχολόγιο 26 σημείων». Το ίδιο σάιτ υπενθυμίζει την παρουσία του Ρέντσι και των ομοϊδεατών βουλευτών του ως πιθανό εμπόδιο σε κάθε σκέψη για «αναδιανεμητική ατζέντα».
Όσον αφορά το μεταναστευτικό, η προϊστορία του Ρέντσι και του τότε υπ. Εσωτερικών Μινίτι (που είχα πάρει τα πρώτα αντιμεταναστευτικά μέτρα), αλλά και των Κ5Α κατά τη συγκυβέρνηση με τη Λέγκα προειδοποιεί. Ίσως περιοριστούν οι απάνθρωπες ακρότητες του Σαλβίνι (και δεν υποτιμούμε τη σημασία για τα θύματά του), αλλά η βάρβαρη πολιτική αποτροπής δεν θα αλλάξει. Δίνει ήδη τον τόνο και σε αυτό ο Ρέντσι, δηλώνοντας ότι «ασφαλώς ο καθένας πρέπει να διασώζεται στη θάλασσα, αλλά είναι ηλίθιο να πιστεύετε ότι θα καλωσορίζουμε τον καθένα».
Ένας αστός αναλυτής, ο Φερντινάντο Τζιουλιάνο, έκανε μια ιστορική αναλογία: «Με μια έννοια μου θυμίζει την κυβέρνηση του Ρομάνο Πρόντι. Μια κυβέρνηση που ξεκίνησε ως αριστερή, πήγε προς το κέντρο και τελικά δεν κατάφερε τίποτα, στρώνοντας τελικά το δρόμο για την επιστροφή του Μπερλουσκόνι».
Οι προοπτικές της ακροδεξιάς
Και αυτά τα ζητήματα είναι που κάνουν την ήττα του Σαλβίνι βραχυπρόθεσμη. Οι πιο προσεκτικοί αναλυτές, που δεν σπεύδουν να προπαγανδίζουν το «θρίαμβο της φιλελεύθερης δημοκρατίας και του ευρωπαϊσμού», επισημαίνουν όλοι ότι μεσοπρόθεσμα ο Σαλβίνι θα έχει όλες τις ευκαιρίες για να αντεπιτεθεί δριμύτερος.
Επιχειρεί ήδη να θάψει τη ρετσινιά του αλαζόνα αδηφάγου που προκάλεσε μόνος το τέλος του, προσπαθώντας να εμφανιστεί ως το θύμα μιας πλεκτάνης «ισχυρών δυνάμεων στην Ευρώπη». Το ζήτημα είναι ότι οι πολιτικές της νέας συγκυβέρνησης μπορούν εύκολα να «θεριέψουν» αυτό το παραμύθι. Ο ακροδεξιός ηγέτης δηλώνει ήδη ότι η νέα κυβέρνηση «δεν θα κρατήσει πολύ» και προϊδεάζει για «αντιπολίτευση στη βουλή, στα δημοτικά συμβούλια και στις πλατείες, μέχρι τελικά να ψηφίσουμε και να νικήσουμε». Οι μουσολινικοί Αδελφοί της Ιταλίας (επίδοξος κυβερνητικός εταίρος της Λέγκα σε μια καθαρή ακροδεξιά κυβέρνηση στο μέλλον) ήδη καλούν στις πρώτες διαδηλώσεις. Ο Σαλβίνι αρχικά έδειξε πιο θεσμικός («δεν μου αρέσουν οι εξεγέρσεις –ανήκουν στο 1848»), γνωρίζοντας ότι η Λέγκα δεν έχει παραδόσεις «δρόμου». Αλλά ίσως επιχειρήσει να χτίσει δύναμη και σε αυτό το πεδίο, καθώς πλέον ανοίγει κι αυτός το ζήτημα των διαδηλώσεων κι έφτασε να προαναγγείλει μια πιθανή πανιταλική «πορεία στη Ρώμη» (με τους ανατριχιαστικούς συνειρμούς που προκαλεί) τον Οκτώβρη.
Σε αντίθεση με όσα πιστεύει μια κάποια «Αριστερά» που έσπευσε να στηρίξει τη νέα συγκυβέρνηση, αυτή δεν θα φράξει το δρόμο στην ακροδεξιά –το αντίθετο είναι πιο πιθανό να συμβεί.
Αριστερά
Παραθέτουμε αποσπάσματα όσων είπε ο Φράνκο Τουριλιάτο, ηγετικό στέλεχος της Sinistra Anticapitalista σε πρόσφατη συνέντευξή του:
«Η ήττα του Σαλβίνι προς το παρόν είναι θετική εξέλιξη, αλλά θα ήταν καταστροφικό να πιστέψουμε ότι ηττήθηκε οριστικά…
Φυσικά διακρίνουμε μια αστική, δεξιά, αυταρχική, αντιδραστική κυβέρνηση από μια αστική φιλελεύθερη κυβέρνηση, δεν είναι το ίδιο πράγμα. Αλλά λέμε με σαφήνεια –και αυτό είναι το κρίσιμο– ότι η σωτηρία δεν θα έρθει από αυτή την κυβέρνηση.
Θα ήταν πραγματικά πολιτική αυτοκτονία και καταστροφή για τις εργάτριες και τους εργάτες, αν η ταξική Αριστερά υποτασσόταν σ’ αυτή την νέα εξέλιξη κι άφηνε το μονοπώλιο της πολιτικής και κοινωνικής αντιπολίτευσης στον Σαλβίνι.
Η περιθωριοποίηση του Σαλβίνι σε αυτή τη φάση μας δίνει λίγο παραπάνω χρόνο να χτίσουμε τις κινητοποιήσεις και την κοινωνική αντιπολίτευση. Αλλά για να το κάνουμε αυτό, πρέπει να προωθήσουμε τα αιτήματά μας για κοινωνικά και δημοκρατικά δικαιώματα, χωρίς καμιά εμπιστοσύνη σε αυτή την κυβέρνηση, αλλά χτίζοντας την αντιπολίτευση σε αυτήν, καθώς από τη φύση της δεν θα ικανοποιήσει αυτά τα αιτήματα.
Γι’ αυτό το λόγο προτείνουμε στα κοινωνικά κινήματα και τις πολιτικές δυνάμεις να συναντηθούμε σε μια μεγάλη συνέλευση, να διαμορφώσουμε μια κοινή πλατφόρμα και να βρούμε την ικανότητα να αντισταθούμε στις πολιτικές αυτής της κυβέρνησης, που δεν θα είναι καθόλου “φιλική”, ενώ ταυτόχρονα θα εμποδίζουμε να εκφράζει ο Σαλβίνι την κοινωνική αντιπολίτευση και όχι η ταξική Αριστερά. Το φθινόπωρο πρέπει να φέρει την ενότητα δράσης αυτής της κοινωνικής και πολιτικής αντιπολίτευσης και πρέπει να χρησιμοποιήσουμε τον χρόνο που κερδίσαμε για να το καταφέρουμε αυτό».