Περιβάλλον: ένα παγκόσμιο κίνημα γεννιέται

Οι διεθνείς κινητοποιήσεις ενάντια στην κλιματική αλλαγή από τις 20 έως τις 27 Σεπτέμβρη στέλνουν ένα ισχυρό μήνυμα απέναντι στο πολιτικό και οικονομικό κατεστημένο του πλανήτη. Με μπροστάρηδες τους μαθητές, εκατομμύρια άνθρωποι βγήκαν στους δρόμους παγκόσμια, ενόψει της Συνόδου του ΟΗΕ στη Νέα Υόρκη στις 21 και 23 Σεπτέμβρη.
Παγκόσμιες διαδηλώσεις 
Το νέο ριζοσπαστικό οικολογικό κίνημα που γεννιέται, έχει παγκόσμια χαρακτηριστικά. Δεν αντιλαμβάνεται το περιβαλλοντικό ζήτημα ως κάτι τοπικό, αλλά ως κάτι οικουμενικό. Είναι ένα πολύμορφο και ζωντανό ρεύμα που, από τη μία άκρη του πλανήτη μέχρι την άλλη, κάνει αισθητή την παρουσία του. Σε ολόκληρο τον κόσμο, την Παρασκευή 20 Σεπτέμβρη, πραγματοποιήθηκαν πάνω από 5.000 κινητοποιήσεις με κορυφαία αυτή της Νέας Υόρκης, όπου μαθητές από 1.800 περίπου σχολεία είχαν πάρει άδεια να μην παρακολουθήσουν τα μαθήματά τους, για να βρίσκονται στη διαδήλωση. 

Στην Ευρώπη χιλιάδες μαθητές ξεχύθηκαν και πάλι στους δρόμους. Στις μητροπόλεις του ευρωπαϊκού καπιταλισμού υψώθηκαν πλακάτ που τα έβαζαν με το σύστημα, πανό που ζητούσαν τη διάσωση του πλανήτη και όχι των κερδών και σχολεία που για ακόμη μια φορά έκλεισαν λόγω των κινητοποιήσεων. Στο Λονδίνο, το Βερολίνο, το Παρίσι, τη Μαδρίτη και σε πάρα πολλές άλλες μικρότερες πόλεις στάλθηκε ένα ηχηρό μήνυμα ενόψει της Συνόδου του ΟΗΕ. 
Μια τεράστια συγκέντρωση έλαβε επίσης χώρα στο Σίδνεϊ, την οποία μάλιστα χαιρέτησε στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης η Γκρέτα Τούνμπεργκ, εκστασιασμένη από τη μαζικότητά της. Την ίδια στιγμή δεν έλειψαν και οι πρωτότυποι ακτιβισμοί, όπως στην Ταϊλάνδη, όπου πάνω από 200 νεολαίοι εισέβαλαν στο υπουργείο Περιβάλλοντος και ξάπλωσαν στο πάτωμα, παριστάνοντας τους νεκρούς και απαιτώντας τη λήψη μέτρων για την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής. Ακόμη και στην Κίνα και τη Ρωσία, όπου δεν δόθηκε άδεια για την πραγματοποίηση των κινητοποιήσεων, βρέθηκαν τρόποι να εκδηλωθεί η αντίθεση στο διαρκές περιβαλλοντικό έγκλημα που συντελείται.
Διάσκεψη ΟΗΕ
Η Διάσκεψη του ΟΗΕ για το κλίμα στη Νέα Υόρκη χωρίστηκε σε δύο ημέρες. Την πρώτη (Σάββατο 21/9), στην οποία μίλησαν εκπρόσωποι συλλογικών φορέων από όλο τον κόσμο, και τη δεύτερη (Δευτέρα 23/9), στην οποία παραβρέθηκαν πάνω από εξήντα ηγέτες κρατών. Αξίζει να σημειωθεί πως το Σάββατο στην έδρα του ΟΗΕ έδωσαν το «παρόν» εκατοντάδες νέοι εκπρόσωποι, προκειμένου να εκφράσουν τις ανησυχίες τους και να απαιτήσουν την αντιμετώπιση της περιβαλλοντικής κρίσης. Οι περίπου 500 συμμετέχοντες ήταν εκπρόσωποι ενώσεων, μέλη φοιτητικών συλλόγων, δημοσιογράφοι, ενεργοί πολίτες και ιδρυτές «πράσινων επιχειρήσεων». «Το κλίμα και η οικολογική κρίση είναι η πολιτική κρίση της εποχής μας. Συχνά ακούμε ότι η γενιά μας θα πρέπει να λύσει τα προβλήματα των ηγετών του σήμερα, αλλά δεν μπορούμε να περιμένουμε παθητικά για το μέλλον. Έχει έρθει η ώρα να είμαστε ηγέτες», τόνισε ο Μπρούνο Ροντρίγκες, φοιτητής από την Αργεντινή. Σε ανάλογο μοτίβο κινήθηκαν και πολλές άλλες ομιλίες που πλέον, πέρα από το ζήτημα του κλίματος, έθεσαν ξεκάθαρα και το ζήτημα της εξουσίας.
Τη δεύτερη ημέρα της Διάσκεψης πέρασε ο λόγος στους αρχηγούς των κρατών. Πέρα από ευχολόγια και αόριστες εκκλήσεις δεν υπήρξε καμία συγκεκριμένη πρόταση, προκειμένου να αντιμετωπιστεί το περιβαλλοντικό πρόβλημα σε παγκόσμια κλίμακα. Η φετινή Διάσκεψη, όπως και οι αντίστοιχες τα τελευταία 30 χρόνια, δεν έφερε κάποιο συγκεκριμένο αποτέλεσμα. Περισσότερο αξιοποιήθηκε από συγκεκριμένους ηγέτες, προκειμένου να προβάλουν ένα πιο οικολογικό προφίλ παρά να επιδιώξουν να τα βάλουν με αυτούς που μολύνουν συστηματικά και διαρκώς τον πλανήτη. Είναι χαρακτηριστικό ότι, για να συμμετάσχει ένα κράτος στο Διάσκεψη, θα έπρεπε να υποβάλει, έστω και τυπικά, ένα σχέδιο δράσης ενάντια στην κλιματική αλλαγή κατόπιν επιθυμίας του επικεφαλής του οργανισμού. Αυτός ήταν ο λόγος για τον οποίο δεν συμμετείχαν η Βραζιλία και η Σαουδική Αραβία. Την ίδια στιγμή ο Ντόναλντ Τραμπ, παρότι δεν ήταν προγραμματισμένο να μετάσχει, εμφανίσθηκε αιφνιδίως στην έδρα του ΟΗΕ μαζί με κορυφαίους αξιωματούχους της κυβέρνησής του, τονίζοντας για ακόμη μία φορά ότι δεν βλέπει την κλιματική αλλαγή σαν μια κατεπείγουσα κατάσταση.
Ελληνική υποκρισία
Μέρος στη Διάσκεψη έλαβε και η Ελλάδα, εκπροσωπούμενη από τον Κυριάκο Μητσοτάκη. Αν δεν γνώριζε κανείς τι συμβαίνει στη χώρα, θα έλεγε ότι ο πρωθυπουργός της έχει έντονες οικολογικές ευαισθησίες. Η πραγματικότητα όμως είναι τελείως διαφορετική. Μέσα σε μια περίοδο ανόδου των περιβαλλοντικών κινημάτων, ο Μητσοτάκης επεδίωξε να καρπωθεί τα επικοινωνιακά οφέλη της παρουσίας του στη Διάσκεψη. Αναφέρθηκε υποκριτικά στην περσινή τραγωδία στο Μάτι, καταλογίζοντάς την αποκλειστικά στην κλιματική αλλαγή, την ώρα που ο ίδιος έχει διορίσει τον τότε αρχηγό της αστυνομίας ως Γενικό Γραμματέα του Υπουργείου Προστασίας του Πολίτη. Παράλληλα, ο Κυριάκος Μητσοτάκης δεν έκανε καμία αναφορά για τις συμβάσεις έρευνας και εκμετάλλευσης που έχει υπογράψει η ελληνική πολιτεία με τεράστιες εξορυκτικές εταιρείες στη δυτική Ελλάδα και την Κρήτη. Ούτε προφανώς αναφέρθηκε στην τεράστια οικολογική καταστροφή των Σκουριών, με την αποψίλωση δασών τεραστίων εκτάσεων.
Οι οικολογικές ευαισθησίες του Κυριάκου Μητσοτάκη περιορίζονται στη μείωση των πλαστικών μιας χρήσης και στην αόριστη ανάγκη προστασίας της πολιτιστικής κληρονομιάς. Καμία κουβέντα δεν γίνεται για τα συμφέροντα των μεγάλων εξορυκτικών εταιρειών, για τους εργολάβους, για τα αμύθητα κέρδη σε βάρος του περιβάλλοντος. Μόνο εύκολες διαπιστώσεις και αόριστες προτροπές. Η υποκρισία έφτασε στο απόγειό της, όταν ο ίδιος δήλωσε την πρόθεσή του να συγκαλέσει το προσεχές έτος σύνοδο υψηλού επιπέδου στην Αθήνα, με στόχο την υιοθέτηση δήλωσης για την προστασία της πολιτιστικής και φυσικής κληρονομιάς από τις επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής. Αυτά τα λέει ο άνθρωπος που ισχυρίζεται ότι δεν μπορεί να γίνει μετρό στη Θεσσαλονίκη, αν δεν μεταφερθούν τα αρχαία που έχουν βρεθεί εκεί. Παρ’ όλα αυτά αξιοποιεί τα οικολογικά αιτήματα ως βιτρίνα της «εθνικής κληρονομιάς», αναφέροντας ότι το συνέδριο θα γίνει με αφορμή τη συμπλήρωση 2.500 χρόνων από τη ναυμαχία της Σαλαμίνας και την ύπαρξη της Ακρόπολης.
Είναι σαφές ότι ο πλανήτης βρίσκεται σε ένα πολύ οριακό σημείο. Η επιστημονική κοινότητα, οι περιβαλλοντικές οργανώσεις και διάφοροι συλλογικοί φορείς προειδοποιούν ότι πρέπει να παρθούν άμεσα μέτρα αντιμετώπισης της κατάστασης. Οι ισχυροί αυτού του πλανήτη φαίνεται πως συνεχίζουν προκλητικά να αδιαφορούν. Αυτός είναι και ο λόγος που αναδεικνύονται τα νέα κινήματα που γεννιούνται σε καταλύτη των εξελίξεων και ισχυρή ελπίδα για τη διεκδίκηση ενός καλύτερου μέλλοντος.