Φεμινιστικό Φεστιβάλ 2022

Μια μοναδική γιορτή διεκδίκησης και ορατότητας

Της Ναντίνας Παπαϊωάννου

Στις 11 και 12 Ιούνη πραγματοποιήθηκε το πρώτο Φεμινιστικό Φεστιβάλ που διοργανώθηκε από την Συνέλευση 8 Μάρτη, στον κήπο του Συλλόγου Αρχαιολόγων (ΣΕΑ) στο Θησείο. Αυτή η πρώτη προσπάθεια, στέφθηκε με επιτυχία, καθώς αγκαλιάστηκε με ενθουσιασμό από πλήθος αγωνιστριών και αγωνιστών. Στην διάρκεια του διημέρου, παρά τις αρχικά δυσμενείς καιρικές προγνώσεις, από τον κήπο του ΣΕΑ πέρασαν εκατοντάδες αγωνιστριών/στών και φίλων του φεμινιστικού κινήματος, τόσο για να συμμετάσχουν στις εκδηλώσεις και τις συζητήσεις, όσο και για να βρεθούν σε έναν ασφαλή χώρο φεμινιστικής συζήτησης, ανταλλαγής ιδεών, ψυχαγωγίας αλλά και οργάνωσης των αγώνων του επόμενου διαστήματος. 
Στην είσοδο του Κήπου, το τραπεζάκι της Συνέλευσης 8 Μάρτη υποδεχόταν κάθε επισκέπτρια/η με μία ποικιλία από πρωτότυπα υλικά: φεμινιστικά μπλουζάκια, τσάντες, κονκάρδες και αυτοκόλλητα, καθώς και κείμενα και μπροσούρες που προέκυψαν από τις επεξεργασίες της συλλογικότητας το προηγούμενο διάστημα. Ακριβώς δίπλα, το Φεμινιστικό βιβλιοπωλείο συγκέντρωσε το ενδιαφέρον, με προτάσεις τόσο σε έργα νέας φεμινιστικής θεωρίας, όσο και σε κλασικά φεμινιστικά αναγνώσματα. Ο χώρος αυτός αποτέλεσε καθ’ όλη τη διάρκεια του διημέρου το επίκεντρο ζωηρών συζητήσεων, νέων γνωριμιών και πολιτικοποιήσεων. Ιδιαίτερα εμπνευστική ήταν η αυθόρμητη διάθεση οικονομικής συνεισφοράς  για τις ανάγκες της διοργάνωσης. Στο χώρο φιλοξενούνταν και τα βιβλιοπωλεία των εκδόσεων Redmarks, Εκτός Γραμμής, Πρωτοποριακή Βιβλιοθήκη και Καινά Δαιμόνια που εμπλούτισαν με τους τίτλους τους τις αναγνωστικές επιλογές του κόσμου. 
Η επιλογή της θεματολογίας των εκδηλώσεων έγινε με αφορμή την επικαιρότητα, για ζητήματα που απασχόλησαν την κοινωνία και το κίνημα το τελευταίο διάστημα, ενώ στα πάνελ των εκδηλώσεων συμμετείχαν φεμινίστριες και αγωνίστριες από την Ελλάδα και το εξωτερικό. Το φεστιβάλ ξεκίνησε με μια πολύ μαζική εκδήλωση για την έμφυλη βία και τις γυναικοκτονίες, ενώ ακολούθησε η συζήτηση για την φεμινιστική αντιπολεμική αντίσταση, με διεθνείς παρεμβάσεις. Εξίσου επιτυχημένη ήταν και η εκδήλωση για τα δικαιώματα της ΛΟΑΤΚΙ+ κοινότητας, με μεγάλη συμμετοχή από μέλη της κοινότητας και άτομα αλληλέγγυα στις διεκδικήσεις της. Η τελευταία συζήτηση στο φεστιβάλ, αφορούσε την έμφυλη βία και παρενόχληση στον κόσμο της δουλειάς. Η  εντυπωσιακή συμμετοχή σε αυτήν την εκδήλωση, απέδειξε ότι πρόκειται για ένα θέμα που αφορά την πλειονότητα των εργαζόμενων, ιδιαίτερα σε επισφαλείς χώρους, καθώς και ότι η συζήτηση που άνοιξε πριν ένα χρόνο με το ελληνικό #metoo στην εργασία παραμένει ζωντανή. 
Πέρα από τις κεντρικές εκδηλώσεις, στο φεστιβάλ έλαβαν χώρα και δύο εξαιρετικά επιτυχημένα workshops. Το πρώτο είχε ως κέντρο το δικαίωμα στην ασφαλή δημόσια και δωρεάν άμβλωση και την αμφισβήτηση αυτού στις ΗΠΑ, θέμα που αποδείχτηκε εξαιρετικά επίκαιρο λίγες μέρες αργότερα. Το δεύτερο workshop αφορούσε την φεμινιστική ποίηση και το πόσο μεγάλη ανάγκη υπάρχει για ποήματα που μας εκφράζουν, μας ενδυναμώνουν και μας ενώνουν.  
Το πολιτιστικό πρόγραμμα του φεστιβάλ ήταν εξίσου πλούσιο, με λάιβ και τις δύο μέρες που κάλυπταν όλες τις προτιμήσεις, αλλά και παράσταση stand up comedy από γυναίκες κωμικούς. Συγκινητικός ήταν ο ενθουσιασμός με τον οποίο οι καλλιτέχνιδες/ες περιέβαλαν το εγχείρημα, τόσο κατά την περίοδο της προετοιμασίας, με την αυθόρμητη συμβολή τους στο να διακινηθεί πλατιά το γεγονός, όσο και στο ίδιο το Φεστιβάλ. Όχι μόνο με την αφιλοκερδή συμμετοχή τους στο πολιτιστικό πρόγραμμα, αλλά και με την παρουσία τους σε όλο το διήμερο έγιναν κομμάτι της συλλογικής προσπάθειας, ενώ με το έργο τους κατέρριψαν την ανάγκη σεξιστικών  στεροτύπων στην τέχνη, προτείνοντας έναν εναλλακτικό τρόπο διασκέδασης που το κοινό θα νιώθει ασφάλεια και οικειότητα. 
Στο χώρο υπήρχε και τις δύο μέρες έκθεση φωτογραφίας της φωτογράφου Chloe Kritharas που απεικόνιζε στιγμιότυπα από την πορεία γυναικών στις 8 Μάρτη 2022 στο Μεξικό. Παράλληλα, τις περισσότερες ώρες λειτουργούσε παιδότοπος για την δημιουργική απασχόληση των παιδιών, δίνοντας τη δυνατότητα στους γονείς που ήρθαν, να απολαύσουν το πρόγραμμα του φεστιβάλ. Σε όλη την διάρκεια του διημέρου, υπήρχε και κουζίνα με πρωτότυπες προτάσεις στον τομέα του φαγητού για όλες τις διατροφικές επιλογές.
 Είναι σημαντικό ότι η υλοποίηση του φεστιβάλ προέκυψε μέσα από την αυτοοργανωμένη, συλλογική προσπάθεια συντροφισσών/ συντρόφων και φίλων της Συνέλευσης 8 Μάρτη. Αυτός ο τρόπος διοργάνωσης, από τα κάτω, αποδεικνύει ότι οι συλλογικότητες και οι άνθρωποι του κινήματος μπορούμε να δημιουργούμε επιτυχημένα γεγονότα – αντιπαραδείγματα συλλογικότητας, 
Συνολικά, στον κόσμο που συμμετείχε στο Φεστιβάλ δόθηκε η ευκαιρία να γνωρίσει τη Συνέλευση 8 Μάρτη και να έρθει σε επαφή με την ιδιαίτερη ταυτότητά της, τη φυσιογνωμία και τους στόχους που φέρνει στο φεμινιστικό κίνημα. Μέσα από την καταγραφή σκέψεων και εμπειριών, καθώς και τη συζήτηση για τους επόμενους αγωνιστικούς “σταθμούς” μας, το Φεμινιστικό Φεστιβάλ πέτυχε να αποτελέσει ένα μεγάλο γεγονός, μία γιορτή ορατότητας και διεκδίκησης, που ευελπιστούμε να καθιερωθεί και να γίνει θεσμός. 
Το φεστιβάλ ήταν μόνο η αφετηρία για τις επόμενες δράσεις μας. Ήδη πραγματοποιήθηκε με μεγάλη συμμετοχή η πρώτη απολογιστική Συνέλευσή μας, όπου μεταφέρθηκαν η έμπνευση και ο ενθουσιασμός που τροφοδότησε το Φεστιβάλ και τέθηκαν κάποιοι πρώτοι στόχοι για το επόμενο διάστημα. Η Συνέλευση 8 Μάρτη βρέθηκε στο δρόμο και στην αντιπολεμική κινητοποίηση ενάντια στη σύνοδο του ΝΑΤΟ στις 29 Ιουνίου, ενώ στο Αντιρατσιστικό Φεστιβάλ από το φεμινιστικό τραπεζάκι μας πέρασαν πολλές συντρόφισσες και φίλες, με τις οποίες δώσαμε το επόμενό μας ραντεβού στην τελευταία μας συνέλευση για το καλοκαίρι, στις 6 Ιουλίου, στο ΣΕΑ.
 

Επίθεση στο δικαίωμα στην άμβλωση στις ΗΠΑ
Μια επικίνδυνη, φονική για τις γυναίκες υγειονομική κρίση βρίσκεται σε εξέλιξη 

Της Πόπης Καλογεροπούλου

Μ ε την ανατροπή της απόφασης «Ρόου εναντίον Γουέιντ» (που κατοχύρωνε το δικαίωμα στην άμβλωση), η φονταμενταλιστική χριστιανική Δεξιά, η ακροδεξιά και η Alt-Right, κατέγραψαν μία επικίνδυνη και οδυνηρή για εμάς νίκη. Πρόκειται για μια βαθιά ταξική επίθεση προνομιούχων δεξιών πολιτικών, δικαστών και πολιτικο-θρησκευτικών ηγεσιών που ύφαιναν το γαϊτανάκι της νίκης τους επί 50 ολόκληρα χρόνια, και τώρα, κυριολεκτικά στήνουν πάρτι για τα επινίκια. 
Στο Φεμινιστικό Φεστιβάλ της Συνέλευσης 8 Μάρτη παρακολουθήσαμε την εκδήλωση με θέμα το δικαίωμα στην άμβλωση στις ΗΠΑ και την ιδιαιτέρως αποκαλυπτική συνέντευξη της αμερικανίδας ακτιβίστριας-φεμινίστριας Σάρον Σμιθ.
Η Σάρον Σμιθ ξεκίνησε την παρέμβασή της αναδεικνύοντας το συνολικότερο ζήτημα του αμερικανικού πολιτικού συστήματος: 
«Η σπουδαιότερη δημοκρατία, όπως αυτοαποκαλείται, διορίζει ισόβια δικαστές που δεν λογοδοτούν πουθενά για τις συνέπειες των αποφάσεών τους… Την πολιτική σκηνή… μοιράζονται μεταξύ τους οι Ρεπουμπλικάνοι με τους Δημοκρατικούς, και καμία πιθανότητα δεν υπάρχει για τρίτο κόμμα… Το Σώμα των Εκλεκτόρων τοποθέτησε στην εξουσία τον Τζορτζ Γ. Μπους και τον Ντόναλντ Τραμπ, παρά το γεγονός ότι δεν είχαν την πλειοψηφία των ψήφων του Αμερικανικού λαού. Αυτό είχε σαν αποτέλεσμα: α) να τους φορτωθούμε για τέσσερα χρόνια, β) να ευθύνονται με τους διορισμούς τους για την ανατροπή των ισορροπιών στο Ανώτατο Δικαστήριο».
Υπενθύμισε ότι οι περιορισμοί στο δικαίωμα στην άμβλωση ήταν σε εξέλιξη για δεκαετίες, αλλά και ότι αυτοί είχαν διακομματική στήριξη: 
«Η πρώτη επίθεση που δέχθηκε το δικαίωμα στην άμβλωση, ήταν η αποκαλούμενη τροπολογία Χάιντ, του 1976, η οποία απαγόρευε κάθε ομοσπονδιακή χρηματοδότηση των αμβλώσεων για τις φτωχές γυναίκες. Είναι σημαντικό να σημειώσουμε ότι αυτή η τροπολογία πέρασε από το Κογκρέσο όταν οι Δημοκρατικοί κατείχαν την πλειοψηφία και στα δύο σώματα του Κογκρέσου και επομένως εύκολα θα μπορούσαν να είχαν αποτρέψει αυτήν την επίθεση στα δικαιώματα των φτωχών γυναικών. Παρόλα αυτά, αυτή η τροπολογία επικυρώνεται κάθε χρόνο από το 1976 μέχρι και σήμερα, συμπεριλαμβανομένου και του τρέχοντος έτους». 
Μετά την απόφαση του Ανώτατου Δικαστηρίου, τα επιτελεία Δημοκρατικών υποψηφίων για το Κογκρέσο άρχισαν να στέλνουν μαζικά επιστολές που ζητούν οικονομική προεκλογική ενίσχυση, δηλώνοντας ότι «Η απόφαση Ρόου κρίνεται στην κάλπη». Δυστυχώς, αντίστοιχα στέκονται και οι mainstream οργανώσεις υπέρ του δικαιώματος της επιλογής. Μία από αυτές έγραψε χαρακτηριστικά: «Η απόφαση ήταν η χειρότερη δυνατή, αλλά δεν είναι το τέλος του αγώνα… Έχουμε εκλογές το Νοέμβρη και οι εξτρεμιστές πολιτικοί θα πάρουν το μάθημά τους: όταν έρχεστε να πάρετε τα δικαιώματά μας, ερχόμαστε να πάρουμε τις έδρες σας». 
Η Σάρον Σμιθ υπενθύμισε την υποκρισία των Δημοκρατικών και το αδιέξοδο αυτής της στρατηγικής εκ μέρους των οργανώσεων: 
«Δημοκρατικοί υποψήφιοι πρόεδροι, συμπεριλαμβανομένων του Μπιλ Κλίντον, του Μπαράκ Ομπάμα και του Τζον Μπάιντεν, είχαν υποσχεθεί να κατοχυρώσουν το δικαίωμα επιλογής στην άμβλωση υπό τη μορφή ενός Νόμου για την Ελευθερία Επιλογής, αλλά καμία τέτοια νομοθεσία δεν έχει ακόμη υλοποιηθεί… Οι μεγαλύτερες, mainstream  γυναικείες οργανώσεις, στηρίζονται αταλάντευτα στους πολιτικούς του Δημοκρατικού Κόμματος, οι οποίοι απέτυχαν να υποστηρίξουν ενεργά το δικαίωμα στην άμβλωση για μια περίοδο δεκαετιών. Προφανώς μια αποτυχημένη στρατηγική, που βοήθησε να φτάσουμε σε αυτό το απελπιστικό σημείο».
Οι δημοσκοπήσεις δείχνουν ότι οι Αμερικανοί είναι εξοικειωμένοι με την απόφαση της υπόθεσης Ρόου, περισσότερο από οποιαδήποτε άλλη απόφαση του Ανωτάτου Δικαστηρίου. Η πλειοψηφία του πληθυσμού αντιτίθεται σ’ αυτήν την ανατροπή και το Ανώτατο Δικαστήριο έχει χάσει την νομιμοποίησή του στα μάτια του κόσμου. Αυτός ο κόσμος χρειάζεται να κινητοποιηθεί μαζικά κι όχι να αρκεστεί στα ημίμετρα «περιορισμού της βλάβης» που αναζητά (;) η κυβέρνηση Μπάιντεν.  
Την ώρα που έξω από δικαστήρια και κλινικές άμβλωσης διαδηλώνουν φονταμενταλιστές/στριες της θεωρίας του Αγέννητου Παιδιού, απειλώντας, βρίζοντας και κάποιες φορές προπηλακίζοντας τις ασθενείς, η απάντηση οφείλει να είναι η δική μας μαζική κινητοποίηση. Δια στόματος Σάρον Σμιθ και πάλι:
«Σε μια χρονική περίοδο που το παγκόσμιο φεμινιστικό κίνημα βρίσκεται σε άνοδο, που το δικαίωμα στη νόμιμη άμβλωση έχει ανοδική πορεία στη Λατινική Αμερική, γιατί τα αναπαραγωγικά δικαιώματα στις Ηνωμένες Πολιτείες βρίσκονται υπό επίθεση; Ακριβώς όπως το δικαίωμα στην άμβλωση κατακτήθηκε στη Λατινική Αμερική μέσα από μαζικά γυναικεία κινήματα, έτσι και στις ΗΠΑ είχε κατακτηθεί επειδή το κίνημα για την απελευθέρωση των γυναικών στα τέλη της δεκαετίας του 1960 και στις αρχές της δεκαετίας του 1970 το ανήγαγε σε ένα από τα βασικά του αιτήματα -μαζί με την ίση αμοιβή και τους επιδοτούμενους παιδικούς σταθμούς- στα πλαίσια ενός κινήματος των γυναικών της εργατικής τάξης».
Χρειάζονται καμπάνιες υπέρ των αμβλώσεων, πολύμορφες δράσεις, διεθνής αλληλεγγύη. Το δικαίωμα στην νόμιμη άμβλωση δεν μας παραχωρήθηκε. Το κερδίσαμε με μαζικούς φεμινιστικούς αγώνες. Οι διαδηλώσεις σε πολλές μεγάλες και μικρές πόλεις των ΗΠΑ, από νέους ανθρώπους κάθε φυλής και φύλου δείχνουν το δρόμο. 
Απέναντι στον έξαλλο σεξισμό της Δεξιάς και μια «απολογητική» υπεράσπιση (;) του δικαιώματος στην άμβλωση που εξακολουθεί να διστάζει να πει έστω τη λέξη (!) και συμμετέχει στο στιγματισμό της επιλογής, χρειάζεται ένα μαζικό, ριζοσπαστικό φεμινιστικό κίνημα που θα βάζει στην κουβέντα τον ρόλο της «αγίας οικογένειας» και της γυναίκας στο καπιταλισμό ως αναπαραγωγικής και φροντιστικής μονάδας στην κοινωνία. Που θα αναδεικνύει τον ταξικό χαρακτήρα του δικαιώματος, μιας και αμβλώσεις θα συνεχίσουν να γίνονται, αλλά αυτές θα είναι πολύ πιο επικίνδυνες για τις φτωχότερες που είναι πολύ πιο πιθανό να υποχρεώνονται να καταφύγουν σε «σκοτεινά σοκάκια». Η Χίλαρι Κλίντον έχει δηλώσει ότι θέλει τις αμβλώσεις «νόμιμες, ασφαλείς… και σπάνιες». Εμείς τις θέλουμε «δημόσιες, ασφαλείς και δωρεάν».  

Σωματεία ενάντια στο σεξισμό

Της Κατερίνας Γιαννούλια

Μ ε ένα πάνελ αμιγώς γυναικείο από μαχητικές συνδικαλίστριες από διαφορετικούς χώρους δουλειάς, με ταξικούς αγώνες χρόνων στο βιογραφικό τους και με περισσότερα από 100 άτομα, όλων των φύλων, να παρακολουθούν με μεγάλη προσοχή, η συζήτηση για το ρόλο των Σωματείων απέναντι στην έμφυλη βία και το σεξισμό μας έδειξε ότι την αγωνία για το συνδυασμό φεμινιστικού και εργατικού κινήματος τη μοιράζεται μαζί μας ένα σημαντικό τμήμα της κοινωνίας μας, που μας τίμησε με την παρουσία και τη συμμετοχή του στο φεμινιστικό φεστιβάλ μας, αλλά και στο συγκεκριμένο θέμα. Και αυτό μας γεμίζει όχι μόνο συγκίνηση, αλλά και ευθύνη για τη συλλογική συνέχεια, μεταφέροντας εδώ μία φράση της Αντριάνας Ανδρέοβιτς, που ήταν στο πάνελ ως μέλος του Σωματείου Ελλήνων Ηθοποιών (ΣΕΗ). 
Η αλήθεια είναι ότι το θέμα της ενεργούς δράσης των Σωματείων ενάντια στο σεξισμό και της εισαγωγής των φεμινιστικών αιτημάτων στην ατζέντα των διεκδικήσεων του εργατικού κινήματος, μας απασχολεί εδώ και πολύ καιρό. Για αυτό και δεν θεωρούμε τυχαία την επιτυχία της συζήτησης αυτής, καθώς ήρθε σε συνέχεια μιας προσπάθειας συνδικαλιστριών του προηγούμενου διαστήματος, κατά την οποία θελήσαμε να συζητήσουμε την έμφυλη διάσταση των ανισοτήτων και της έμφυλης βίας στους χώρους δουλειάς μας, όπως ανέφερε η Ράνια Παπαγεωργίου, μέλος της Συνέλευσης 8 Μάρτη και του σωματείου εργαζομένων της Γενικής Γραμματείας Εμπορίου του Υπουργείου Ανάπτυξης. 
Η συντονίστρια της συζήτησης, Καλλιρρόη Γεντιλίνι (μέλος του ΣΕΜΙΣΕΑ-Σωματείο Εργαζομένων σε Μονάδες - Ιδρύματα - Σχολεία Ειδικής Αγωγής και της Σ8Μ), πολύ εύστοχα συνόψισε εξαρχής ότι για εμάς οι φεμινιστικές διεκδικήσεις είναι αναπόσπαστο κομμάτι του εργατικού κινήματος και απαραίτητες για την κοινωνική απελευθέρωση. Είναι πραγματικός και δηλωμένος στόχος μας να συμβάλλουμε στη δημιουργία συλλογικών εργατικών οργάνων αντιμετώπισης της σεξουαλικής κακοποίησης και παρενόχλησης.
Η Μάνια Σωτηροπούλου, μέλος του ΔΣ του ΣΕΡΕΤΕ, εξέφρασε με τον δικό της πολύ εύστοχο τρόπο τη σημασία της διοργάνωσης μιας τέτοιας συζήτησης και ιδιαίτερα σε ένα φεμινιστικό φεστιβάλ, επειδή δεν συνηθίζεται να συζητάμε για το συνδικαλισμό με βάση τις κοινωνικές μας εκπροσωπήσεις.
Η ανάγκη της αλληλεπίδρασης φεμινιστικού και εργατικού κινήματος δυστυχώς δεν είναι ακόμα προφανής και ορατή σε μεγάλα τμήματα και των δύο κινημάτων. 
Η μεταφορά των εμπειριών των γυναικών και ΛΟΑΤΚΙ+ εργαζομένων από το χώρο των μουσικών, που έγινε από τη Φύλλη Γεωργιάδου (μέλος ΔΣ του σωματείου λυρικών τραγουδιστών-στριών της Εθνικής Λυρικής Σκηνής & μέλος του Πανελλήνιου Μουσικού Συλλόγου) είναι χαρακτηριστική. Σε έναν «γειτονικό» χώρο με αυτών των ηθοποιών, στα νυχτερινά μαγαζιά, όπου η διασκέδαση είναι γεμάτη με έμφυλα στερεότυπα, καθώς οι γυναίκες πρέπει να είναι όμορφες περιποιημένες «διαθέσιμες», αποτελεί παράδοξο που δεν υπάρχουν στα σωματεία αντίστοιχες καταγγελίες με αυτές που έγιναν στο ΣΕΗ. Και αυτό συμβαίνει γιατί οι γυναίκες αισθάνονται «μόνες τους» και τα συγκεκριμένα σωματεία θα έπρεπε να ασχοληθούν με αυτά τα θέματα, μιας και διανύουμε μία πιο ευνοϊκή συγκυρία αυτό το διάστημα. 
Εμπειρίες σεξουαλικής παρενόχλησης και εργασιακού/συνδικαλιστικού εκφοβισμού, μαζί με εμπειρίες αντιμετώπισής τους, με την προσπάθεια κινητοποίησης σωματείων και συλλογικοτήτων μεταφέρθηκαν και από τη Χαρά Νίκα, προέδρου της ΕΛΜΕ Ευβοίας. Γιατί οι εκπαιδευτικοί οφείλουν να διδάσκουν και μαθήματα συλλογικής αντίστασης και διεκδίκησης, ώστε οι μαθήτριες και οι μαθητές τους, να μπορούν να αντιμετωπίσουν στη δική τους ζωή στο μέλλον, αντίστοιχα περιστατικά με το ίδιο θάρρος και συλλογική βοήθεια.
Η επιστημονική προσέγγιση των θεμάτων έμφυλης βίας είναι περισσότερο από αναγκαία, γι’ αυτό στο πάνελ προσκλήθηκε η Γεωργία Πετράκη (Καθηγήτρια Κοινωνικών και Πολιτικών Επιστημών, στο Πάντειο Πανεπιστήμιο), η οποία ασχολείται με προσήλωση και με αγωνία να συνεργάζεται με τον κόσμο της δουλειάς, αλληλεπιδρώντας η επιστημονική και η εργασιακή κοινότητες, για τα φεμινιστικά ζητήματα.
Δεσμευόμαστε ότι θα συνεχίσουμε τη συζήτηση που ανοίξαμε στο Φεμινιστικό Φεστιβάλ της Σ8Μ για την κινητοποίηση των σωματείων ενάντια στο σεξισμό και την έμφυλη βία. Οι φεμινιστικές αντιστάσεις θα μπουν στα σωματεία και θα γίνουν διεκδικήσεις και κατακτήσεις.  

Φεμινιστική αντιπολεμική αντίσταση

Η  επιλογή μιας συζήτησης για τον πόλεμο στην Ουκρανία, στο Φεμινιστικό Φεστιβάλ, από τη Συνέλευση 8 Μάρτη (Σ8Μ), ήταν ένα ξεκάθαρο αντιπολεμικό μήνυμα. 
Γιατί συμμεριζόμαστε αυτό που διατυπώνει στο βίντεο που μας έστειλε η Τζούντιθ Καρρέρας (Ισπανία): «Στεκόμαστε στην ιδέα ότι ο φεμινισμός μας βοηθά να κατανοήσουμε και να καταγγείλουμε τα νήματα που κινούν αυτόν τον πόλεμο και συνδέονται μεταξύ τους, έναν πόλεμο καπιταλιστικό, μιλιταριστικό και πατριαρχικό και ο φεμινισμός στον οποίο πιστεύουμε, μας δίνει εργαλεία για να δημιουργήσουμε ένα κίνημα αλληλεγγύης.»
Με ένα ευρύ πάνελ, προσπαθήσαμε να καλύψουμε αρκετές από τις απόψεις που υπάρχουν και εντός του φεμινιστικού κινήματος για τον πόλεμο στην Ουκρανία, προκρίνοντας την ουσιαστική συζήτηση και όχι μια επιθετική αντιπαράθεση, με δεδομένο ότι πιστεύουμε σε ένα συμπεριληπτικό φεμινισμό, στον οποίο χωράμε όλες, με προτάσεις που βάζουν στο στόχαστρο τις δομικές αιτίες των συνθηκών μέσα στις οποίες  ζουν οι γυναίκες.
Το πάνελ, κατά σειρά ομιλίας, συμπεριελάμβανε τις: Άντζελα Δημητρακάκη (Ελλάδα/Βρετανία, συγγραφέας, θεωρητικός και  ιστορικός τέχνης), Τζούντιθ Καρρέρας (Ισπανία, υπογράφουσα του Φεμινιστικού αντιπολεμικού μανιφέστου, περιοδικό Viento Sur), Σίσσυ Βωβού (μέλος του σωματείου για τα γυναικεία δικαιώματα «Το ΜΩΒ»), Ματίνα Παπαχριστούδη (δημοσιογράφος) με Συντονισμό από την Κατερίνα Γιαννούλια (Συνέλευση 8 Μάρτη και Γραμματεία  Ισότητας ΑΔΕΔΥ).
Η αντιπολεμική συζήτηση αποτέλεσε μια ευκαιρία να παρουσιαστεί το Φεμινιστικό Φεστιβάλ της Σ8Μ, το Μανιφέστο φεμινιστικής αντίστασης ενάντια στον πόλεμο. Πρόκειται για ένα πολύ σύντομο κείμενο, όπου λείπουν πολλές αποχρώσεις, αλλά ο στόχος ήταν να κυκλοφορήσει γρήγορα, διότι οι συγγραφείς του το αντιλαμβάνονται ως σημείο εκκίνησης και όχι ως σημείο άφιξης, κάτι που, επίσης μας βρίσκει σύμφωνες. Τις πρώτες ημέρες υπεγράφη από περισσότερα από 2.500 άτομα από 21 χώρες και εξακολουθεί να είναι ανοικτό για υπογραφές και στην Ελλάδα. Πολλά μέλη της Σ8Μ, αλλά και άλλων φεμινιστικών συλλογικοτήτων και δομών, έχουμε βάλει την υπογραφή μας σε αυτήν την προσπάθεια δημιουργίας μαζικής αντιπολεμικής δράσης και διεθνιστικής αλληλεγγύης.
Με τη συμβολή της Άντζελας Δημητρακάκη, που είναι και μέλος της Σ8Μ, κάναμε μια αναδρομή στην αντιπολεμική παράδοση του φεμινισμού, με τις αντιφάσεις και τις διαφοροποιήσεις της. 
Όπως και στις υπόλοιπες συζητήσεις του Φεμινιστικού Φεστιβάλ, αλλά και σε όλη τη «ζωή» της Σ8Μ, επιχειρήσαμε να διατυπώσουμε αιτήματα και στόχους για να μπει τέλος σε αυτόν το βάρβαρο, ιμπεριαλιστικό πόλεμο, που ήδη έχει δημιουργήσει 14.000.000 εκτοπισμένων (στην πλειοψηφία τους γυναίκες και παιδιά), με άγνωστο αριθμό βιασμών, με βίαιη παραγωγή αυταρχισμού και φτώχιας στους πληθυσμούς των άμεσα εμπλεκομένων χωρών, σε Ουκρανία και Ρωσία, αλλά και στους πληθυσμούς των χωρών της ΕΕ, των ΗΠΑ και του ΝΑΤΟ, των οποίων οι ηγεσίες έχουν επιλέξει την ενεργή εμπλοκή, με κόστος την ακόμα μεγαλύτερη φτωχοποίηση των λαών, με άκρατο μιλιταρισμό, άφθονους εξοπλισμούς, πατριωτισμό, ως απαραίτητη κυρίαρχη ιδεολογία και θυσία τα δικαιώματα, την ελευθερία, την οικονομία της πρόνοιας και της ανθρώπινης φροντίδας.
Στην εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία στις 24 Φεβρουαρίου, που η Συνέλευσή μας έχει καταγγείλει ως παράνομη και ολέθρια, αρνούμενη να συμμετέχει στο στρατοπεδισμό και στην επιλογή ανάμεσα στο δίπολο της υποστήριξης του ενός ή του άλλου ολιγαρχικού ιμπεριαλισμού, θέτουμε ως στόχο ένα ευρωπαϊκό κίνημα αλληλεγγύης κατά της στρατιωτικοποίησης για την ειρήνη, τη δημοκρατία και την κοινωνική ευημερία και ο φεμινισμός είναι ένα εργαλείο για αυτό.

Ζωντανές μας θέλουμε

Της Ράνιας Παπαγεωργίου

Με μια συμβολική, αλλά και ουσιαστικής σημασίας επιλογή, η πρώτη χρονικά συζήτηση στο Φεμινιστικό Φεστιβάλ είχε θέμα την έμφυλη βία και τις γυναικοκτονίες. Θέμα τραγικής επικαιρότητας που συγκλόνισε και κινητοποίησε το φεμινιστικό κίνημα όσο τίποτε άλλο τα τελευταία χρόνια. Στο χώρο της εκδήλωσης δέσποζε το μωβ πανό με το σύνθημα: πες τη με το όνομά της: γυναικοκτονία νομική αναγνώριση του όρου.
Η απαγγελία από την ηθοποιό Κόννη Σοφιάδου του ποιήματος της Αναστασίας Μιχοπούλου «Μωβ μαρκαδόρος» για γραφούν με αυτόν παντού τα ονόματα των δολοφονημένων αποτέλεσε την ιδανική αφετηρία της εκδήλωσης. 
Εισαγωγικά/εισηγητικά, η Χρύσα Τσικαλουδάκη, εκ μέρους της Σ8Μ, έθεσε τα βασικά ερωτήματα για την ποσοτική διάσταση του κοινωνικού φαινομένου της βίας κατά των γυναικών με εύστοχες επισημάνσεις για τη συνθήκη της πανδημίας, το κίνημα metoo, την άνοδο του φεμινιστικού κινήματος, την κατάκτηση της ορατότητας  του κοινωνικού φαινομένου της κλιμακούμενης έμφυλης βία που οδηγεί στη γυναικοκτονία και τους νέους στόχους του φεμινιστικού κινήματος.
Στο πλαίσιο αυτό η επιλογή των ομιλητριών από τη Σ8Μ και η ανταπόκρισή τους – με μόνο μια απουσία της τελευταίας στιγμής από την εκπρόσωπο της Διοτίμας - είχε ως αποτέλεσμα μια μεστή εκδήλωση όπου παρουσιάστηκαν οι διαφορετικές πτυχές του κοινωνικού φαινομένου. Συγκεκριμένα η ιστορική από τη Δήμητρα Τζανάκη, (ιστορικός- πολιτική επιστημόνισσα), η κοινωνιολογική από την Αναστασία Χαλκιά, (Δρ. Κοινωνιολογίας), η νομική από την Αγγελική Σεραφείμ, (δικηγορίνα) και η δημοσιογραφική από τη Μαρία Λούκα, (δημοσιογράφο-σεναριογράφο).
Από την οπτική της ιστορικότητας της γυναικοκτονίας εμπλουτίστηκε η γνώση μας και κατανόηση των κακοποιητικών συμπεριφορών που θυματοποιούν μέχρι βασανιστικού θανάτου γυναίκες και θηλυκότητες. Αναγνωρίζοντας τις ισχυρές ιδεολογικές επιβιώσεις και στερεότυπα ( φλύαρη γυναίκα, ανήθικη μάνα) της πατριαρχίας από το μακρινό παρελθόν απομυθοποιήσαμε την έννοια της προόδου στον καπιταλιστικό κόσμο συνειδητοποιώντας τη δύσκολη μάχη που έχουμε μπροστά μας.
Η κοινωνιολογική θεώρηση ξεκαθάρισε τις κοινωνικές αιτίες των έμφυλων κακοποιητικών διαπροσωπικών σχέσεων καταρρίπτοντας το μύθο των ατομικών ευθυνών λόγω προσωπικών επιλογών και μας έδειξε τα όρια αποτελεσματικότητας των θεσμικών παρεμβάσεων με εκπαιδευτικά προγράμματα πρόληψης και ατομικής ψυχολογικής ενδυνάμωσης των γυναικών.
Η επιχειρηματολογία για την νομική κατοχύρωση του όρου γυναικοκτονία επικεντρώθηκε τόσο στη διεθνή εμπειρία όσο και στην ελληνική περίπτωση με μια περιεκτική διεπιστημονική ανάλυση του νομικού συστήματος και των θετικών περιορισμένων, αλλά με δυναμική, επιπτώσεων που αυτή θα έχει στην πραγματική ζωή των γυναικών.
Η δημοσιογραφική παρουσίαση του metoo, των κακοποιήσεων, βιασμών και δολοφονιών αναλύθηκε τόσο από τη σκοπιά της διαφοροποίησης που επήλθε τα τελευταία χρόνο στον τρόπο παρουσίασης των γεγονότων όσο και της κρίσιμης ανάγκης να ξεπεράσουμε τις πάντα παρούσες συντηρητικές αντιλήψεις και την ιδεολογική κυριαρχία της πατριαρχίας.
Η επιτυχία της εκδήλωσης φάνηκε από τις παρεμβάσεις όσων παρακολούθησαν με αμείωτο ενδιαφέρον και τις δευτερολογίες των εισηγητριών όπου παρουσιάστηκαν συμπεράσματα τόσο για τον αγώνα νομικής κατοχύρωση του όρου όσο και συγκεκριμένες προτάσεις διεκδικήσεων για πραγματική λειτουργία δομών πρόληψης, φροντίδας, προστασίας και υποστήριξης των κακοποιημένων και κινηματικές πρακτικές στ-οργής που δεν θα αφήνουν καμία μόνη, γιατί «Ζωντανές μας θέλουμε».
Ομόφωνη κατάληξη η δέσμευση μετατροπής του πόνου και της οργή μας σε φεμινιστική δράση.

Δεν είναι ισότητα αν δεν είναι για όλες-α

Τη δεύτερη μέρα του Φεστιβάλ, ένα μαζικό κοινό κάθε ηλικίας, ταυτότητας φύλου και σεξουαλικού προσανατολισμού παρακολούθησε με αμείωτο ενδιαφέρον τη συζήτηση με τίτλο «Δεν είναι ισότητα αν δεν είναι για όλες/α: Ίσα δικαιώματα στο γάμο, στη γονεϊκότητα, στην εργασία για τα ΛΟΑΤΚΙ+ άτομα» και συμμετείχε με τις παρεμβάσεις του σε ένα πολύ ζωντανό διάλογο. 
Η δημοσιογράφος Ελευθερία Κουμάντου, παρουσίασε τη συστηματική και πλατιά αναπαραγωγή του αντιδραστικού-σεξιστικού λόγου, της ομοφοβίας και της τρανσφοβίας στα έντυπα Μέσα. 
Η εκπρόσωπος της συλλογικότητας «Orlando», έχοντας εμπειρία από την ενασχόληση με τα θέματα των διακρίσεων ως βασικό παράγοντα επικινδυνότητας για τη ψυχική υγεία των ΛΟΑΤΚΙ+ ατόμων, ανέδειξε να την σκληρή πραγματικότητα πίσω από την τυπική «κατάργηση» των διακρίσεων στην εργασία. Ασφαλώς, κανένας εργοδότης δεν δικαιούται να μην προσλάβει, να απολύσει κλπ κάποιο άτομο επειδή είναι ΛΟΑΤΚΙ+. Αλλά πίσω από την τυπική «ισότητα», υπάρχει ένα ολόκληρο πλέγμα ανισοτήτων για τα ΛΟΑΤΚΙ+ άτομα, ένας καθημερινός «Γολγοθάς» από το σχολείο μέχρι την πόρτα του εργοδότη που καθιστούν την τυπική «ισότητα» στην εργασία, κενό γράμμα. 
Η Βανέσα Βενέτη έριξε φως στην ιδιαίτερη καταπίεση που βιώνουν ειδικά τα τρανς άτομα σε σύγκριση με την υπόλοιπη ΛΟΑΤΚΙ+ κοινότητα. Έθεσε με υποδειγματικό τρόπο την ύπαρξη διαφορών αλλά και την στάση απέναντί τους: «Δεν πρόκειται για προνόμια, αλλά για κατακτήσεις. Όμως κάποιες από αυτές τις κατακτήσεις ένα τμήμα της κοινότητας δεν τις έχει κερδίσει ακόμα». Αν και εύγλωττη στην (καθόλου… κολακευτική) περιγραφή της για το γάμο «ως θεσμό», συμπλήρωσε με έμφαση ότι «ως δικαίωμα» θα έπρεπε να είναι αυτονόητο για όλους τους ανθρώπους. Σε μια πάντα χρήσιμη υπενθύμιση της σημαντικής διάκρισης μεταξύ ταυτότητας φύλου και σεξουαλικού προσανατολισμού, αναφέρθηκε και στη σημασία του ομόφυλου γάμου για τα τρανς ομοφυλόφιλα άτομα. Που με την υπάρχουσα κατάσταση,  υποχρεούνται να «διαλέξουν» ανάμεσα στην ταυτότητά τους και τη δυνατότητα να παντρευτούν το αγαπημένο τους πρόσωπο. 
Ο Αντώνης Σιγάλας μίλησε πιο αναλυτικά για το δικαίωμα στο γάμο που βρίσκεται στην επικαιρότητα. Όσον αφορά την πρόθεση της ΝΔ να νομοθετήσει, υπενθύμισε την πρακτική αντιδραστικών κυβερνήσεων να επιχειρούν να «ξεπλυθούν» με κάποιες παραχωρήσεις, αναφέροντας ένα κραυγαλέο παράδειγμα: Την κυβέρνηση Πινιέρα στη Χιλή, που απέναντι στην μεγάλη εξέγερση του 2019 κατέβασε στρατό στο δρόμο, δολοφόνησε και βασάνισε διαδηλωτές και λίγο πριν καταρρεύσει στις εκλογές… νομοθέτησε το γάμο για όλους! Αναφέρθηκε επίσης στο Ισπανικό Κράτος, όπου 7 χρόνια μετά τη νομιμοποίησή του ομόφυλου γάμου, η γενίκευση της πρακτικής και η κοινωνική αποδοχή που κατέκτησε, εμπόδισε το Συνταγματικό Δικαστήριο να ικανοποιήσει το αίτημα της ισπανικής Δεξιάς για ακύρωσή του, παρά την επίκλησή της στη ρητή συνταγματική αναφορά ότι «ο γάμος γίνεται ανάμεσα σε έναν άντρα και μία γυναίκα». Ήταν μια υπενθύμιση της σημασίας που έχει η πρόοδος στο επίπεδο των ιδεών και της κοινωνικής αποδοχής. Στον αντίποδα βρίσκεται μια άλλη απόφαση Συνταγματικού Δικαστηρίου -στις ΗΠΑ, για τις εκτρώσεις- όπου τη μάχη στην κοινωνία έδωσε πιο αποφασιστικά η Χριστιανική Δεξιά. Με αυτό, ο Σιγάλας επανήλθε στις προοπτικές στην Ελλάδα, κάνοντας μια πρόβλεψη: Αν επιβεβαιωθεί το σενάριο πρόωρων εκλογών, το νομοσχέδιο της ΝΔ για τον ομόφυλο γάμο θα «μείνει στα συρτάρια», καθώς ο Μητσοτάκης θα χρειαστεί τη «Δεξιά του Κυρίου»... 
Από αυτήν την πλούσια διεθνή εμπειρία, προέκυψε η κατακλείδα: τα δικαιώματα των καταπιεσμένων μειονοτήτων είναι αντικείμενο «αέναης  πάλης» και βρίσκονται πάντα υπό αίρεση. Ως τέτοια, η διαρκής υπεράσπισή τους απαιτεί διαρκή αγώνα από το ΛΟΑΤΚΙ+ κίνημα, το οποίο έχει ανάγκη να χτίζει και να διατηρεί δεσμούς με ευρύτερους συμμάχους.