Ο επιθεωρητισμός ξανάρχεται!

Με τη δήλωση «Μετά από 41 χρόνια, γίνεται η έναρξη της αξιολόγησης, κατά οριζόντιο τρόπο, των εκπαιδευτικών μας.» η Νίκη Κεραμέως επέλεξε να κηρύξει την έναρξη της ατομικής αξιολόγησης των εκπαιδευτικών. Έτσι επέλεξε να συνδεθεί με μια εποχή κατά την οποία, σύμφωνα με την Απογραφή του 1981, ο αναλφαβητισμός (για τους πολίτες άνω των 14 ετών) ήταν 22,2% του πληθυσμού, 14,6% για τους άνδρες και 29,1% για τις γυναίκες, ενώ ταυτόχρονα ο επιθεωρητής λειτουργούσε ως όργανο του κρατικού μηχανισμού  και ήταν το φόβητρο των εκπαιδευτικών. Επιπρόσθετα, η επιλογή της να ξεκινήσει, εν μέσω μιας άτυπης προεκλογικής περιόδου, την ατομική αξιολόγηση, δείχνει ότι η κυβέρνηση της ΝΔ θέλει να δώσει τα διαπιστευτήρια της στα πάσης φύσης ιδιωτικά συμφέροντα ότι, ανεξάρτητα από το πολιτικό κόστος, θα προχωρήσει στην αποδόμηση της δημόσιας δωρεάν παιδείας σαρώνοντας κάθε πιθανό εμπόδιο όπως είναι ο κλάδος των εκπαιδευτικών. Η πτώση συμμετοχής των εκπαιδευτικών στις εκλογές για την ΟΛΜΕ και τα ΔΣ των ΕΛΜΕ και το αδυνάτισμα των εκπαιδευτικών σωματείων, πιθανότατα ήταν μια βασική παράμετρος που την οδήγησε στο να το επιχειρήσει.
Ατομική αξιολόγηση σημαίνει για όλα φταίει 
ο/η εκπαιδευτικός
Η ουσία της ατομικής αξιολόγησης είναι η μετατόπιση της ευθύνης στον/στην εκπαιδευτικό για την μαθητική επίδοση. Είχε προηγηθεί η αυτοαξιολόγηση της σχολικής μονάδας στη βάση της λογικής ότι οι εκπαιδευτικοί ευθύνονται κατά βάση για την εύρυθμη λειτουργία των σχολείων. Η επικράτηση των παραπάνω λογικών σημαίνει ότι αντί να αναζητεί κανείς την ευθύνη για την διαρκή επιδείνωση της κατάστασης στη δημόσια εκπαίδευση στις κρατικές πολιτικές, την αναζητεί στις ανεπάρκειες των εκπαιδευτικών.
Οι εκπαιδευτικοί όμως είναι εργαζόμενοι στο δημόσιο σύστημα παιδείας. Ακόμα και οι όποιες ανεπάρκειές τους οφείλονται στην παντελή αδιαφορία του κράτους που όχι μόνο αρνείται να υλοποιήσει επιμορφωτικά προγράμματα με αξιώσεις αλλά έχει καταργήσει τις όποιες άδειες δίνονταν στο παρελθόν για μεταπτυχιακές ή διδακτορικές σπουδές, αντικαθιστώντας τες με άδειες άνευ αποδοχών για πληρωμένα από την τσέπη των εκπαιδευτικών μεταπτυχιακά. Επίσης κατήργησε τα διδασκαλεία στα οποία μετεκπαιδεύονταν οι εκπαιδευτικοί της πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης. Και στην επιμόρφωση λοιπόν έχει επικρατήσει η λογική της ατομικής ευθύνης μια και τα προαιρετικά προγράμματα που προσφέρει το υπουργείο πέρα από τις δυσκολίες της εξ’ αποστάσεως μορφής τους, γίνονται εκτός ωραρίου εργασίας. Φέτος για πρώτη φορά αυτό αφορά και την υποχρεωτική επιμόρφωση των νεοδιόριστων εκπαιδευτικών.
Κατ’ αρχήν βέβαια σε ότι αφορά την λειτουργία των σχολείων, η όλο και μεγαλύτερη απόσυρση του κράτους είναι εμφανής. Η ελλιπής συντήρηση των σχολείων, ο πεπαλαιωμένος στην καλύτερη περίπτωση ηλεκτρονικός εξοπλισμός, οι ελλείψεις αναλώσιμων, η αδυναμία να πληρωθούν λογαριασμοί ρεύματος και αερίου, τα κτιριακά προβλήματα (μαθήματα γίνονται ακόμα και σε container σε κάποια σχολεία) είναι μόνο κάποια από τα προβλήματα που αντιμετωπίζουν οι σχολικές μονάδες. Και η απάντηση αναζητείται στην εύρεση χρηματοδότησης από τη μεριά των εκπαιδευτικών.
Οι ελλείψεις σε εκπαιδευτικό και υποστηρικτικό προσωπικό που είναι ευθύνη του κράτους γίνεται προσπάθεια να καλυφτούν μέσα από το «τέντωμα» του εκπαιδευτικού προσωπικού που επιπλέον έχει αναλάβει καθήκοντα που καμία σχέση δεν έχουν με τη διδασκαλία. Σε μια εποχή που όλο και περισσότερο εμφανίζονται μαθητές και μαθήτριες που δεν μπορούν να ενταχτούν στο σχολικό πλαίσιο, για μια σειρά κοινωνικούς λόγους, και σε αυτούς να προσθέσουμε και την καταστροφική διαχείριση της πανδημίας από την μεριά της κυβέρνησης,  οι ψυχολόγοι παρέχονται με το σταγονόμετρο, ενώ όλα τα χρόνια της πανδημίας καμμιά φροντίδα για νοσηλευτικό προσωπικό δεν υπήρξε. Αντ’ αυτού εγκαλούνται και απειλούνται από την αστυνομία οι εκπαιδευτικοί για την παραβατικότητα της νεολαίας στα σχολεία. Την ίδια ώρα τα διοικητικά καθήκοντα αυξάνονται διαρκώς μια που διάφοροι νέοι θεσμοί καθώς και η ίδια η λειτουργία των αξιολογήσεων, απαιτούν ατέλειωτες ώρες εργασίας και πολύωρες συνεδριάσεις.
Ο επιθεωρητισμός ξανάρχεται
Η αξιολόγηση, πέρα από τα παραπάνω, θα δημιουργήσει ένα κλίμα αυταρχισμού και τρομοκρατίας στα σχολεία. Η ενίσχυση του ρόλου των διευθυντών και διευθυντριών που θα είναι και οι αξιολογητές των «συναδέλφων» τους θα αποβεί μοιραία για το ρόλο του συλλόγου διδασκόντων. Οι μέντορες και οι ενδοσχολικοί συντονιστές θα κατακερματίσουν τους συλλόγους και θα διαρραγούν οι σχέσεις ανάμεσα στους/στις εκπαιδευτικούς. Οι σύμβουλοι εκπαίδευσης παιδαγωγικής και επιστημονικής ευθύνης, αντί να προσπαθούν να στηρίξουν τους εκπαιδευτικούς στο πολυσύνθετο έργο τους θα λειτουργούν ως εξωτερικοί αξιολογητές δυσφημώντας κάθε προχώρημα της παιδαγωγικής επιστήμης.
Ταυτόχρονα η εφαρμογή των εξετάσεων PISA  σε όλα τα σχολεία θα μεταφέρει άμεσα την ευθύνη για την επίδοση των μαθητών στις πλάτες των εκπαιδευτικών. Η επίδοση στις εξετάσεις αυτές θα χαρακτηρίζει τα σχολεία και θα βάζει πίεση στους/στις διευθυντές/τριες τους. Και με τη σειρά τους θα τη μεταφέρουν στους εκπαιδευτικούς δημιουργώντας μια ζοφερή πραγματικότητα στην τάξη.
Ποιος όμως είναι ο απώτερος στόχος της αξιολόγησης 
σχολικών μονάδων 
και εκπαιδευτικών; 
Η κυβέρνηση της ΝΔ πέρα από όλα τα άλλα ήρθε για να επιταχύνει την εφαρμογή των νεοφιλελεύθερων πολιτικών. Ήρθε να ιδιωτικοποιήσει ότι αγαθό είχε απομείνει δημόσιο. Η παιδεία είναι ένα από αυτά. Και η αξιολόγηση θα τη βοηθήσει να το πετύχει. Και γι’ αυτό χρειάζεται πειθαρχημένους, σιωπηλούς και πειθήνιους εκπαιδευτικούς. Που θα δέχονται να λειτουργούν τα σχολεία με οποιοδήποτε κόστος και παρά τις οποιεσδήποτε ελλείψεις. Με χαμηλούς μισθούς, ελαστικές σχέσεις εργασίας και δουλειά εκτός εργασιακού ωραρίου. Σε μια σισύφεια προσπάθεια να λειτουργήσουν μια εκπαίδευση η οποία θα μαστίζεται από την έλλειψη χρηματοδότησης. Η κατάσταση και το burnout των εκπαιδευτικών στις ΗΠΑ, την Βρετανία, και όπου έχει εφαρμοστεί αυτού του είδους η αξιολόγηση, δείχνει το μέλλον που μας επιφυλάσσουν. Η προσπάθεια ανατροπής των εργασιακών σχέσεων στην δημόσια εκπαίδευση, είναι ένας πρώτος στόχος σε αυτή την κατεύθυνση. Η άρση της μονιμότητας με την σύνδεση της με την αξιολόγηση στους/στις νεοδιόριστους εκπαιδευτικούς δείχνει τις προθέσεις της κυβέρνησης για όλο τον κλάδο. Με απώτερο στόχο τη μεταφορά του εκπαιδευτικού προσωπικού στους δήμους, που είναι και ένας από τους λόγους για τον οποίο γίνονται οι μεγάλες κινητοποιήσεις στην Πορτογαλία.
Η μείωση της κρατικής χρηματοδότησης και η μεταφορά του κόστους στις πλάτες των γονιών και των εκπαιδευτικών, ταυτόχρονα με τη δημιουργία επιχειρηματικών ευκαιριών για τον ιδιωτικό τομέα είναι στους μη διακηρυγμένους στόχους της κυβέρνησης. Η προσπάθεια για απομαζικοποίηση της δημόσιας δωρεάν παιδείας θα προχωρήσει χέρι χέρι με το τσάκισμα των εργασιακών κατακτήσεων των εκπαιδευτικών. Το πέταγμα δεκάδων χιλιάδων παιδιών έξω από το δημόσιο σχολείο (όπως έγινε με την ελάχιστη βάση εισαγωγής) προϋποθέτει και την εναπόθεση της ευθύνης. Οι εκπαιδευτικοί λοιπόν είναι αυτοί που θα φταίνε και αυτούς πρέπει να κατηγορήσει η κοινωνία.  Και εδώ μπαίνει η αξιολόγηση.
Δε θα γίνουμε οι 
αποδιοπομπαίοι τράγοι για την διάλυση της δημόσιας παιδείας
Το τελευταίο διάστημα η Ευρώπη συγκλονίζεται από τις μεγαλειώδεις κινητοποιήσεις των εκπαιδευτικών. Σε Ουγγαρία, Πορτογαλία, Βρετανία οι εκπαιδευτικές ομοσπονδίες απαιτούν αύξηση των μισθών τους και συγκρούονται με τις νεοφιλελεύθερες πολιτικές στην εκπαίδευση. Τον ίδιο δρόμο πρέπει να ακολουθήσουμε και εδώ. Στηρίζοντας με κάθε τρόπο τις προτάσεις των εκπαιδευτικών ομοσπονδιών για απεργιακή κλικάκωση και απεργία αποχή από την αξιολόγηση. Υπερασπίζοντας τους/τις νεοδιόριστους/ες συναδέλφους και ταυτόχρονα υπερασπίζοντας το δημόσιο σχολείο. Αναπτύσσοντας ένα πανεκπαιδευτικό μέτωπο και προσπαθώντας να συνδεθούμε και με άλλους κλάδους που αγωνίζονται όπως κάνουν και οι εκπαιδευτικοί στη Βρετανία. Λειτουργώντας ως πυροδότης των αντιστάσεων σε μια κοινωνία που είναι οργισμένη αλλά χρειάζεται να εμπνευστεί για να οργανώσει την αντίστασή της. Μια κοινωνία και ένα εργατικό κίνημα, που αν μπει σε κίνηση, μπορεί να στείλει την αξιολόγηση και τους νεοφιλελεύθερους εμπνευστές της εκεί που τους αξίζει. Στο σκουπιδοτενεκέ της ιστορίας!

Σκίτσο του Χρήστου Αλαβέρα