Η φετινή 16η Μάρτη, που έχει οριστεί ως ημέρα δράσης ενάντια στο ρατσισμό, έχει αναβαθμισμένη αξία, καθώς καλείται να στείλει ηχηρά μηνύματα, σε μια περίοδο που ο ρατσισμός επεκτείνεται τόσο στην Ελλάδα όσο και την Ευρώπη συνολικότερα. Τα νέα προσφυγικά κύματα, αποτέλεσμα πολλαπλών και πολυεπίπεδων κρίσεων σε διεθνές επίπεδο, έρχονται αντιμέτωπα με μια Ελλάδα «πορτιέρη» σε μια Ευρώπη θωρακισμένη και κλειστή. Είναι χρέος όλων μας να δούμε τη μεγάλη εικόνα και να βγάλουμε συγκεκριμένα καθήκοντα για το επόμενο διάστημα.
Ημερ.Δημοσίευσης
Η μετατόπιση της Ευρώπης προς τα δεξιά είναι διαρκής τα τελευταία χρόνια. Η κατάρρευση ενός αριστερού πολιτικού υποδείγματος μετά το 2015, άφησε ένα ανοικτό πολιτικό κενό αμφισβήτησης της κυρίαρχης ευρωπαϊκής πολιτικής στην άκρα δεξιά. Αυτό αναμένεται για ακόμη μια φορά να αποτυπωθεί και στις προσεχείς ευρωκάλπες. Έχει αποτυπωθεί, όμως, ήδη στις ευρωπαϊκές προσφυγικές πολιτικές. Οι χώρες του Βίσεγκραντ πρωτοστατούν στον αντιπροσφυγικό λόγο και στις ρατσιστικές πρακτικές κλείνοντας τα σύνορά τους και αρνούμενες κάθε διάλογο ως προς την προώθηση έστω και ελάχιστου μέρους προσφύγων προς την Ευρώπη. Στην κεντρική και βόρεια Ευρώπη πληθαίνουν τα νεοφασιστικά μορφώματα που κάνουν τη βρώμικη δουλειά του δρόμου, έχοντας πατήσει στο χαλί του κανονικοποιημένου ρατσισμού.
Ευρώπη-Φρούριο
Η κατάσταση, όμως δείχνει ακόμη πιο ανησυχητική στους κραταιούς ευρωπαϊκούς καπιταλισμούς. Στη Γερμανία το AfD μέσα σε λίγα χρόνια εξελίχθηκε σε μία ακραία, αλλά ισχυρή πολιτική δύναμη, με διασυνδέσεις σε ακροδεξιούς ή ακόμη και νεοναζιστικούς πυρήνες. Ξιφουλκεί εναντίον του Ισλάμ, της μετανάστευσης, της παροχής ασύλου. Αμφισβητεί την κλιματική αλλαγή. Η διαρροή της πληροφορίας ότι στελέχη της AfD, νεοναζιστικά στελέχη και επιχειρηματίες συναντήθηκαν πρόσφατα, απεργαζόμενοι σχέδια για μαζικές απελάσεις, ήταν η σταγόνα που ξεχείλισε το ποτήρι και αποτέλεσε την αφορμή για ογκώδεις διαδηλώσεις σε όλη τη χώρα ενάντια στην ακροδεξιά. Η είδηση αυτή, όμως, επιβεβαιώνει τόσο τη πολιτική δυναμική, όσο και τις διασυνδέσεις της ακροδεξιάς με το κεφάλαιο.
Στη Βρετανία, ο Σούνακ επιχείρησε να εφαρμόσει ένα σχέδιο «Ρουάντα» που θα ζήλευε και η πιο σκληρή ακροδεξιά της Ευρώπης. Το σχέδιο αυτό αποτελεί την αιχμή του δόρατος της αντιμεταναστευτικής πολιτικής των Τόρις και προβλέπει την απέλαση στη Ρουάντα μεταναστών και προσφύγων που δεν πληρούν τα κριτήρια για τη χορήγηση ασύλου στη Βρετανία. Αξίζει να σημειωθεί ότι το συγκεκριμένο σχέδιο ήταν τόσο ακραίο, που κρίθηκε παράνομο από το ανώτατο Δικαστήριο της χώρας. Την ίδια στη Γαλλία, ο Μακρόν βρίσκεται επίσης υπό πίεση και έντονη κριτική από τα αριστερά του καθώς το περίφημό του νομοσχέδιο για τη μετανάστευση υπερψηφίστηκε με την υποστήριξη του Εθνικού Συναγερμού της Μαρίν Λεπέν. Βασικά σημεία του νομοσχεδίου είναι η αυστηροποίηση των κανονισμών για την παράνομη μετανάστευση, ο περιορισμός της πρόσβασης σε επιδόματα πρόνοιας, ενώ προβλέπει πως ορισμένες παροχές κοινωνικής ασφάλισης για μετανάστες θα απαιτούν πέντε χρόνια παραμονής στη χώρα ή 30 μήνες εργασίας. Είναι σαφές ότι οι πιο ισχυροί καπιταλισμοί στην Ευρώπη επενδύουν στην ξενοφοβία, ως ύστατο καταφύγιο μπροστά στις αποτυχημένες πολιτικές τους.
Ελλάδα-Φυλακή
Από το χορό των αντιπροσφυγικών πολιτικών δεν θα μπορούσε να λείπει προφανώς η Ελλάδα του Κυριάκου Μητσοτάκη. Ο Έλληνας πρωθυπουργός έχει αποδείξει επανειλημμένως από το 2019 μέχρι σήμερα, ότι είναι εξειδικευμένος στο να αντλεί πολιτική υπεραξία μέσα από τον ανθρώπινο πόνο. Το έδειξε η προθυμία του να εμπλακεί στην ένοπλη σύρραξη της Ουκρανίας στέλνοντας πολεμικό υλικό, η βιασύνη του να αποτελέσει έναν από τους πρώτους πολιτικούς ηγέτες της ΕΕ που δήλωσε την αλληλεγγύη του προς τον σφαγέα Νετανιάχου και η καταψήφιση της πρότασης στον ΟΗΕ για κατάπαυση του πυρός και εξασφάλιση ανθρωπιστικής βοήθειας στη Γάζα. Όμως, οι πολιτικές αυτές επιλογές έχουν και επακόλουθα. Νέα προσφυγικά κύματα αναμένονται μέσα σε ένα έκρυθμο και εκρηκτικό γεωπολιτικό πλαίσιο. Το ελληνικό κράτος, όμως, έχει ήδη δώσει δείγματα γραφής ως προς την αντιμετώπισή τους. Το πολύνεκρο ναυάγιο της Πύλου είναι η έμπρακτη απόδειξη.
Οι εκατοντάδες νεκροί της Πύλου δεν έχουν βρει ακόμη δικαίωση, σε μια υπόθεση που βρωμάει από την κορυφή έως τα νύχια «κουκούλωμα». Μέχρι και η Frontex καταλογίζει ευθύνες στους χειρισμούς του ελληνικού λιμενικού, αλλά αν τολμήσει κάποιος να πει κάτι στα εγχώρια ΜΜΕ αντιμετωπίζεται ως «ανθέλληνας» και «λαθροδιακινητής». Δυστυχώς, όμως για την κυβέρνηση του Κυριάκου Μητσοτάκη, η αλήθεια δεν κρύβεται, όσο κι αν την καμουφλάρει στα ελεγχόμενα δελτία ειδήσεων και στις εφημερίδες. Το καταδικαστικό ψήφισμα του ευρωκοινοβουλίου για το κράτος δικαίου και την ελευθερία του Τύπου στην Ελλάδα, είναι ενδεικτικό. Ανάμεσα στις αιτιολογήσεις του βρίσκεται σε περίοπτη θέση το τραγικό ναυάγιο της Πύλου, στο οποίο έχασαν τη ζωή τους περισσότεροι από 600 μετανάστες και πρόσφυγες καθώς και η γεμάτη καθυστερήσεις δικαστική έρευνα.
Παράλληλα, αίσθηση προκαλεί η είδηση ότι το αρμόδιο όργανο του ΟΗΕ για την Πρόληψη των Βασανιστηρίων (SPT) θα επισκεφτεί επισήμως τη χώρα μας στο δεύτερο εξάμηνο του 2024. Η επίσκεψη θα γίνει για τον έλεγχο φυλακών, αστυνομικών τμημάτων, κέντρων κράτησης και ψυχιατρείων, τόπων για τους οποίους επανειλημμένως έχουν υπάρξει καταγγελίες και διεθνείς καταδίκες εις βάρος της χώρας. Τελευταίο παράδειγμα οι 36 Αιγύπτιοι ναυαγοί πρόσφυγες που χωρίς καμία αιτιολογία, και με μόνο κριτήριο, ως φαίνεται, το γεγονός ότι ταξίδευαν μόνοι, χωρίς οικογένειες, κρατούνται για πάνω από δύο μήνες στο κέντρο κράτησης της Κορίνθου κάτω από άθλιες συνθήκες, με αποτέλεσμα να ξεκινήσουν απεργία πείνας. Πρόκειται για ένα ελάχιστο πρόσφατο παράδειγμα μπροστά σε μια ολόκληρη βιομηχανία κακομεταχείρισης των προσφύγων σε όλη την Ελλάδα.
Αγώνας και Αλληλεγγύη
Απέναντι στην Ευρώπη Φρούριο και την Ελλάδα Φυλακή οφείλουμε να υψώσουμε ψηλά τις γροθιές μας. Σε μια περίοδο που οξύνονται οι πολεμικές συγκρούσεις, που οι από πάνω επενδύουν στην ταξική πόλωση, τον εθνικισμό και το μιλιταρισμό, οφείλουμε να αντιτείνουμε έναν ηγεμονικό αντιπαραθετικό λόγο μέσα στην κοινωνία. Οφείλουμε να επαναφέρουμε τα αιτήματα των προσφύγων στο επίκεντρο της δημόσιας συζήτησης συνδέοντάς τα με τους δικούς μας εργατικούς και νεολαιίστικους αγώνες. Οι διαδηλώσεις για την Παλαιστίνη, η απεργία της 28ης Φλεβάρη, οι φεμινιστικές κινητοποιήσεις, τα αγροτικά συλλαλητήρια, οι φοιτητικοί αγώνες ενάντια στα ιδιωτικά πανεπιστήμια, αποτελούν σημαντικά βήματα σε αυτή την κατεύθυνση. Σε αυτό το βηματισμό πρέπει να επανέλθει και το αντιρατσιστικό κίνημα, ενωτικά, μαζικά και ριζοσπαστικά. Χωρίς μικροηγεμονισμούς, καπελώματα και διαλυτισμό, αλλά με έμφαση στα ουσιαστικά αιτήματα των προσφύγων για ζωή και αξιοπρέπεια.
Τη φετινή 16η Μάρτη πρέπει να γεμίσουμε τους δρόμους με συνθήματα, πανό, πλακάτ και ντουντούκες. Πρέπει να καταστήσουμε σαφές ότι ο αγώνας των προσφύγων και μεταναστών είναι και δικός μας αγώνας. Ότι δεν θέλουμε εικονικές νομιμοποιήσεις τύπου Καιρίδη, ούτε χορήγηση εγγράφων στους μετανάστες ανάλογα με το τι ανάγκες έχει η αγορά σε φθηνά εργατικά χέρια. Θέλουμε ίσα δικαιώματα για όλους και όλες, ανοιχτά σύνορα, εξασφάλιση ασφαλών διόδων διέλευσης, δημιουργία ανοιχτών κέντρων φιλοξενίας, ευελιξία στις υπηρεσίες ασύλου και κοινωνικά προγράμματα στήριξης των προσφύγων και μεταναστών. Όπως κάθε χρόνο, έτσι και φέτος θα είμαστε στο δρόμο διεκδικώντας τα αυτονόητα. Οι αγώνες μας, άλλωστε, είναι απαραίτητη προϋπόθεση για μια κοινωνία συμπερίληψης και αλληλεγγύης και όχι μια κοινωνία αποκλεισμών και μίσους.