Νέα μέτρα σοκ για να ολοκληρωθεί το PSI: Όλα για τους τραπεζίτες

Με την απαίτηση για νέα μέτρα σοκ συνδυάζουν οι δανειστές τη συμφωνία για το «κούρεμα» των ελληνικών ομολόγων και τη νέα «δόση» δανεισμού.

Ο εκπρόσωπος του ΔΝΤ στην τρόικα, Πολ Τόμσεν, δήλωσε ανοιχτά ότι απαιτείται νέο τσεκούρι στους μισθούς (ιδίως σε πρώην ΔΕΚΟ και Τράπεζες), πάγωμα στους μισθούς στον ιδιωτικό τομέα, ψαλίδι στον κατώτατο μισθό και στους 13ο και 14ο, περικοπές στις επικουρικές και κλείσιμο οργανισμών με απολύσεις στο Δημόσιο…

Η πίεση αυτή δεν είναι άσχετη με τα όνειρα και τις ορέξεις των Ελλήνων καπιταλιστών. Είναι άλλωστε γνωστό ότι η υπονόμευση των Συλλογικών Συμβάσεων Εργασίας, η μείωση του κατώτατου και του μέσου μισθού, η κατάργηση του 13ου και 14ου, αποτελούσαν πάγιο «πρόγραμμα» όλων των στελεχών του καπιταλισμού (π.χ. του διαβόητου κ. Μίχαλου). Όσο για τη θεσμοθέτηση των απολύσεων στο Δημόσιο, αυτή είχε αναγορευθεί ως «εθνικός στόχος» από τον Κ. Μητσοτάκη από το… 1992. Γίνεται φανερό ότι οι πιέσεις της κρίσης και της τρόικας αξιοποιούνται από την κυρίαρχη τάξη ως άλλοθι και ευκαιρία για την προώθηση μέτρων που ελάχιστη σχέση έχουν με το χρέος και τα δημόσια οικονομικά, αλλά –αντίθετα– έχουν μεγάλη σχέση με την «ανταγωνιστικότητα» των επιχειρήσεων και την κερδοφορία των Ελλήνων καπιταλιστών.

Το χειρότερο είναι ότι αυτές οι νέες πικρές «απαιτήσεις» εγείρονται χωρίς καμιά προοπτική βελτίωσης της κατάστασης, χωρίς καμιά υπόσχεση καλυτέρευσης της θέσης των εργαζομένων.

Κερδοσκοπία

Το λεγόμενο PSI αποδεικνύεται μια κολοσσιαία και αντιφατική φούσκα κερδοσκοπίας. Με στόχο υποτίθεται «να καταστεί το ελληνικό χρέος βιώσιμο», οι Μερκοζί, η ΕΕ και η ελληνική κυβέρνηση κατέληξαν σε μια –τάχα– καλοδουλεμένη αρχιτεκτονική στις 26 Οκτωβρίου.  Αυτή προέβλεπε «κούρεμα» των ελληνικών ομολόγων κατά 50% της ονομαστικής αξίας τους, αντικατάστασή τους με νέα πολυετή (30ετή στην πλειοψηφία) ομόλογα, εγγυημένα σε ευρώ ή δολάρια υπό το βρετανικό δίκαιο, με διαπραγματεύσιμο ελκυστικό επιτόκιο (οι ομολογοιούχοι, που εκπροσωπεί ο Νταλάρα, έκαναν λόγο ακόμα και για 8%...).

Αυτή η «έξυπνη ιδέα» έγινε θρύψαλα από την «αυθόρμητη κίνηση των αγορών». Τα hedge funds, αντί να τρέξουν να ξεφορτωθούν τα ελληνικά ομόλογα ενόψει του «κουρέματος», αντίθετα σάρωσαν τις αγορές, αποκτώντας μεγάλο όγκο στην τιμή του… 30% της ονομαστικής αξίας τους. Προσδοκούσαν έτσι ένα εύκολο και γρήγορο κέρδος της τάξης του 20% των κεφαλαίων τους μέσα από τη διαδικασία τους «κουρέματος».

Αυτή η κερδοσκοπική έφοδος δεν συναντούσε καμία αντίσταση από την ψοφοδεή στάση της κυβέρνησης της Αθήνας, που προσπαθούσε –όπως όπως– να κλείσει γρήγορα τη συμφωνία με τον εκπρόσωπο των αρπακτικών της αγοράς, Τσ. Νταλάρα.

Όμως συνάντησε προβλήματα από… την Μέρκελ και τον Σόιμπλε, όπως και από την ηγεσία του ΔΝΤ. Ασφαλώς δεν επρόκειτο για εκδήλωση ευαισθησίας απέναντι στον πόνο και τις θυσίες που θα επιφέρει το PSI στους εργαζόμενους στην Ελλάδα. Οι διεθνείς ηγεσίες είναι για άλλη μια φορά πανικόβλητες λόγω του «κινδύνου μετάδοσης» του ελληνικού προβλήματος στα πολύ μεγαλύτερα ποσά του χρέους της Ιταλίας, της Ισπανίας, της ίδιας της Γαλλίας.
Είναι επίσης πανικόβλητες για τους κινδύνους αστάθειας για το σύνολο του συστήματος που δημιουργεί η ανεξέλεγκτη κερδοσκοπία πάνω στα κρατικά χρέη. Για παράδειγμα, πάνω σε κάθε 1 εκατ. ευρώ ομολόγων χρέους, που κατέχουν τα hedge funds, είναι δυνατόν να έχουν αναπτυχθεί δεκάδες εκατομμύρια υπερσύνθετων παραγώγων «προϊόντων», στοιχημάτων κ.λπ. Το αποτέλεσμα είναι η αδυναμία ακόμα και των κεντρικών τραπεζών να έχουν επίγνωση των διαστάσεων του προβλήματος και πολύ περισσότερο να μπορούν να διαμορφώσουν πολιτικές διαχείρισής του.

Σε αυτή τη βάση πρέπει να εξηγούνται κινήσεις όπως η απόφαση του Σαρκοζί για μια (έστω ελάχιστη) φορολόγηση των πράξεων του χρηματοπιστωτικού τομέα, η έφοδος της ιταλικής αστυνομίας στην έδρα «οίκου» αξιολόγησης στη Ρώμη, η σκλήρυνση της στάσης του Βερολίνου προς τις «δυνάμεις της αγοράς», που μέχρι χθες αντιμετωπίζονταν ως το Άγιο Δισκοπότηρο της οικονομικής πολιτικής.

Σε αυτό το έδαφος η Μέρκελ και η Λαγκάρντ –και όχι ο Βενιζέλος και ο Παπαδήμος– παρενέβησαν στη διαπραγμάτευση της Αθήνας για το PSI, απαιτώντας μεγαλύτερο «κούρεμα» (65 ή και 70%) και μικρότερο επιτόκιο για τα νέα ομόλογα (γύρω στο 3%, επιτόκιο που λίγες μόλις εβδομάδες πριν θα ακουγόταν ως… εξτρεμισμός).
Επαναλαμβάνουμε ότι η «στροφή» αυτή δεν έχει κανένα φιλολαϊκό χαρακτήρα. Ακόμα και με τους όρους αυτούς το PSI plus διασφαλίζει τα συμφέροντα των ομολογιούχων, συνδέεται με το καινούριο δάνειο που κυρίως αποσκοπεί στη σωτηρία των τραπεζών, ενώ τα αποτελέσματα «ελάφρυνσης» του δημοσίου χρέους παραμένουν περιορισμένα. Για να μην υπάρχει κανένα περιθώριο παρερμηνείας, η Μέρκελ και η Λαγκάρντ φρόντισαν να συνδέσουν τη νέα γραμμή διαπραγμάτευσης με την απαίτηση για σκληρά οικονομικά μέτρα, που η κυβέρνηση Παπαδήμου οφείλει να υιοθετήσει αμέσως, με στόχο την ενίσχυση της «ανταγωνιστικότητας» των καπιταλιστών.

Άλλωστε το PSI και η νέα δανειακή σύμβαση συνδέονται άρρηκτα με τη νέα ευρωσυνθήκη που προβλέπει απίστευτη δημοσιονομική «αυστηρότητα»: συνταγματική κατοχύρωση των ισοσκελισμένων προϋπολογισμών, αυτοματισμούς κυρώσεων για τις «παραβάσεις», ενδεχόμενο αποβολής των «αποτυχημένων» από την ευρωζώνη… Σε κάθε περίπτωση σίγουρα χαμένα από το PSI θα βγουν τα ασφαλιστικά Ταμεία που θα δουν να κουρεύονται τα αποθεματικά τους χωρίς κανένα αντάλλαγμα. Σε αντίθεση με τις τράπεζες που θα «αποζημιωθούν» άμεσα, τόσο με μετρητά (περίπου 30 δισ. ευρώ από το νέο δάνειο) όσο και με εγγυήσεις. Και η χρεοκοπία θα έχει απλώς ανασταλεί για το αμέσως προσεχές επεισόδιο.

Συναίνεση

Αυτή η προοπτική έχει τεράστια προβλήματα πολιτικής στήριξης και διαχείρισης στην Αθήνα. Η κυβέρνηση Παπαδήμου, βλέποντας ήδη τη δημοτικότητά της να κατρακυλά, αναζητά εναγωνίως συναινέσεις. Και μπορεί να τις βρει μόνο στις ηγεσίες των κομμάτων που την στηρίζουν.

Αυτό ήταν το νόημα της φαρσοκωμωδίας των συναντήσεων Παπαδήμου με τους πολιτικούς αρχηγούς της τρικομματικής. Και τα αποτελέσματα ήταν τα αναμενόμενα: Ο Γ. Παπανδρέου έδωσε στον αρχιτραπεζίτη-πρωθυπουργό λευκή επιταγή τόσο για τους χειρισμούς, όσο και για το χρόνο που θα θελήσει να καθίσει στο Μαξίμου. Ο Γ. Καρατζαφέρης διέψευσε τους ψιθύρους περί αποχώρησης του ΛΑΟΣ από την κυβέρνηση, ευχήθηκε στον Παπαδήμο μακροημέρευση και συγκατατέθηκε στο ενδεχόμενο «ανασχηματισμού» της (μη εκλεγμένης) κυβέρνησης. Ο Σαμαράς επανέλαβε τη στήριξή του σε κάθε αναγκαίο μέτρο για να περάσει το PSI, η νέα δανειακή σύμβαση και η νέα ευρωσυνθήκη, ενώ «χαλάρωσε» ακόμα περισσότερο το αίτημά του για εκλογές σε (σχετικά) σύντομο χρονικό διάστημα.

Η πίεση των βιομηχάνων, των τραπεζιτών και των μιντιαρχών αποδείχθηκε ως αποτελεσματική δύναμη για να κάμψει τις (όποιες) διαφωνίες των «πολιτικών αρχηγών» και να ευθυγραμμίσει τα κόμματά τους στα κελεύσματα της κυρίαρχης τάξης.

Όμως αυτή η συναίνεση κορυφής πολύ λίγα πράγματα αντανακλά από την κατάσταση στη βάση της κοινωνίας. Ο τρόμος των ΜΜΕ μπροστά στην ανάγκη να στηρίξουν ένα ακόμα πακέτο έκτακτων μέτρων αποδεικνύει ότι γνωρίζουν πως η συνέχεια θα έχει χαρακτηριστικά άγριας περιπέτειας τόσο για τον Παπαδήμο, όσο και για τους κολαούζους του, αλλά και τους διεθνείς συμμάχους και προστάτες του.

Αριστερά

Στην προοπτική αυτή οι συνδικαλιστικές ηγεσίες προσφέρουν αυτή τη στιγμή απαράδεκτες υπηρεσίες. Η τάση της συνδικαλιστικής γραφειοκρατίας να συζητήσει μειώσεις του μη μισθολογικού κόστους εργασίας (εργοδοτικές εισφορές και φορολόγηση του κεφαλαίου) ισοδυναμεί με προδοσία. Τις πραγματικές διαθέσεις των εργαζομένων αναδεικνύουν οι αγώνες σε χώρους δύσκολους, όπως η Χαλυβουργία, που δείχνουν τις δυνατότητες της τάξης μας να σκληρύνει τη στάση της. Το νήμα αυτό πρέπει να πιάσει επειγόντως η Αριστερά.

Απαιτώντας άμεση στάση πληρωμών προς τους ντόπιους και διεθνείς τοκογλύφους. Απαιτώντας να διατεθούν όλοι οι πόροι της κοινωνίας για τις πραγματικές ανάγκες των εργαζομένων και της νεολαίας. Απαντώντας με ένα καθαρό και δυνατό ΟΧΙ στο PSI, στη νέα δανειακή συμφωνία, στη νέα ευρωσυνθήκη. Απαιτώντας να πέσει το ταχύτερο η κυβέρνηση Παπαδήμου και των συνεργατών του. Και για να τα πετύχουμε αυτά, παλεύοντας να βγει ο κόσμος στο δρόμο, να πάρει στα χέρια την τύχη του και όχι περιμένοντας παθητικά την κάλπη.