Πυκνώνουν οι απειλές ενάντια στο Ιράν

Πυρετός διαβουλεύσεων μεταξύ ΗΠΑ και Ισραήλ

Η εκστρατεία των κυρώσεων ενάντια στο Ιράν μέχρι τώρα δεν έκαμψε την Τεχεράνη, που αντεπιτέθηκε με τη διακοπή των εξαγωγών πετρελαίου. Μετά τη διακοπή εξαγωγών πετρελαίου σε Αγγλία και Γαλλία, η ιρανική κυβέρνηση απείλησε με ανάλογα μέτρα την Ολλανδία, τη Γερμανία, την Ισπανία, την Πορτογαλία, την Ιταλία και την Ελλάδα. Η αναποτελεσματικότητα των κυρώσεων φέρνει τον πόλεμο πιο κοντά.

Η υστερία ενάντια στο Ιράν και οι στρατιωτικές απειλές είναι χιλιοπαιγμένο έργο τα τελευταία χρόνια. Όμως υπάρχουν σοβαρές διαφορές: η οικονομική κρίση, η όξυνση των ανταγωνισμών και οι ανατροπές στο διεθνή συσχετισμό δυνάμεων, η αραβική άνοιξη, η απομόνωση του Ισραήλ, δημιουργούν ένα πολύ πιο ρευστό και επικίνδυνο τοπίο.

Οι ΗΠΑ και το Ισραήλ βρίσκονται σε πυρετό διαβουλεύσεων. Καθώς η «Εργατική Αριστερά» πήγαινε στο τυπογραφείο, ήταν σε εξέλιξη μια κρίσιμη συνάντηση Ομπάμα και Νετανιάχου στην Ουάσινγκτον.  

Διαφωνίες

Η αμερικανική κυβέρνηση δείχνει να καταβάλλει προσπάθειες να συγκρατήσει το «κακομαθημένο της παιδί». Μια σειρά κορυφαίων στελεχών της δηλώνουν πως η ιρανική ηγεσία δεν έχει αποφασίσει ακόμα αν θα προχωρήσει σε δημιουργία πυρηνικών όπλων, πως, ακόμα κι αν το αποφασίσει, θα χρειαστεί τουλάχιστον ένα χρόνο. Όμως, ενώ ο Λευκός Οίκος δείχνει αυτοσυγκράτηση, το Ισραήλ δείχνει αποφασισμένο. Ο υπουργός Εξωτερικών, Λίμπερμαν, απάντησε στις ρωσικές και αμερικανικές εκκλήσεις για ψυχραιμία πως «η απόφαση δεν είναι δικιά τους δουλειά».

Ο Ομπάμα προτιμά να δώσει χρόνο σε όλα τα άλλα σκληρά μέτρα, προτού αποτολμήσει έναν πόλεμο. Αλλά μια μεγάλη μερίδα μέσα στην κυβέρνησή του πιστεύει πως οι κυρώσεις ενάντια στον Ιράν είναι καταδικασμένες σε αποτυχία και το δηλώνει δημόσια. Θεωρούν πως μοναδικός στόχος των κυρώσεων είναι να καθυστερήσουν μια βιαστική ισραηλινή επίθεση και να εμφανιστεί η μελλοντική επέμβαση ως «τελευταία επιλογή». Ο ίδιος ο Ομπάμα, σε συνέντευξή του, ξεκαθάρισε για τη στρατιωτική επιλογή πως «οι ΗΠΑ δεν μπλοφάρουν».

Για το Ισραήλ, η πίεση να κάνει κάτι είναι ασφυκτική. Στο Τελ-Αβίβ ξέρουν καλά ότι η Τεχεράνη δεν είναι έτοιμη να αποκτήσει πυρηνική βόμβα. Αλλά φοβούνται πως το ιρανικό πρόγραμμα είναι έτοιμο να φτάσει σε ένα σημείο που μια γρήγορη ισραηλινή επίθεση δεν θα αρκεί για να το καταστρέψει. Ένα Ιράν με πυρηνικές δυνατότητες είναι απειλή στο διαχρονικό πυρηνικό μονοπώλιο του Ισραήλ στη Μέση Ανατολή. Αυτό το ζήτημα είναι «υπαρξιακό» για το Ισραήλ, καθώς θα ήταν ένα σοβαρό πλήγμα στη χρησιμότητά του ως «μαντρόσκυλο» του ιμπεριαλισμού στη Μέση Ανατολή. Αυτό ωθεί το πάντα επικίνδυνο και απρόβλεπτο σιωνιστικό κράτος στη γραμμή «τώρα ή ποτέ». Οι απειλές του δεν είναι καθόλου βέβαιο ότι θα καταλήξουν σε μονομερή δράση. Είναι πιθανό το Ισραήλ να γαβγίζει πως αν χρειαστεί θα επιτεθεί μόνο του, για να πιέσει τις ΗΠΑ και τους Ευρωπαίους να το βοηθήσουν να «κάνει τη δουλειά».

Προφανώς, όλη η αντι-ιρανική εκστρατεία δεν υποκινείται από το ισραηλινό λόμπι.

Το πραγματικό ζήτημα είναι πως το Ιράν είναι αγκάθι στα συμφέροντα του αμερικανικού ιμπεριαλισμού από το 1979 μέχρι σήμερα. Μέσα στη θύελλα της οικονομικής κρίσης, δύο παράγοντες οξύνουν το διαχρονικό ανταγωνισμό. Ο ένας είναι η υποχώρηση της δύναμης των ΗΠΑ (αποχώρηση από το Ιράκ, αραβική άνοιξη) και αυτό δίνει χώρο στις φιλοδοξίες του Ιράν και πιέζει ακόμα περισσότερο τον αμερικανικό ιμπεριαλισμό να κάνει κάτι. Όπως δήλωσε χαρακτηριστικά ο Ντόνιλον: «Οι ΗΠΑ είναι αποφασισμένες να μην επιτρέψουν στο Ιράν να υποσκάψει στη σταθερότητα στον Περσικό Κόλπο και τον Αραβικό κόσμο. Η Αμερική δεν θα επιτρέψει στο Ιράν να κινηθεί επιθετικά και να εκμεταλλευτεί την αραβική άνοιξη».

Το πετροδολάριο

Ο δεύτερος λόγος, που περνάει στα «ψιλά» του διεθνούς Τύπου, επισημάνθηκε από τον Πέπε Εσκομπάρ: «Αν η υστερία των Ουάσινγκτον/Τελ-Αβίβ είναι ήδη πυρετώδης, περιμένετε μετά τις 20 Μάρτη, όταν το Ιράν θα αρχίσει να εμπορεύεται πετρέλαιο σε άλλα νομίσματα εκτός από το δολάριο, εγκαινιάζοντας την άφιξη μιας νέας πετρελαϊκής αγοράς, που θα καθορίζεται από το ευρώ, το γιεν, το γουάν, το ρούπι ή ένα καλάθι από νομίσματα. ... Η Τεχεράνη –όπως και πολλοί παίκτες-κλειδιά του αναπτυσσόμενου κόσμου– θέλει να βυθίσει το πετροδολάριο. Αυτό μπορεί να είναι το χτύπημα που θα τσακίσει την καμπούρα της αμερικάνικης καμήλας».

Αυτή η πραγματικότητα κάνει τον πόλεμο πιθανό στο κοντινό μέλλον. Για το Πεντάγωνο, το 2012 έχει χαρακτηριστεί «έτος Ιράν». Για το Ισραήλ, τα πράγματα είναι ακόμα πιο συγκεκριμένα. Συζητιέται δημόσια αν είναι καλύτερο το «παράθυρο» μεταξύ Απρίλη και Ιούνη ή είναι «ιδανική στιγμή» ο Σεπτέμβρης-Οκτώβρης.

Κοινά συμφέροντα

Υπάρχει πάντα ο κίνδυνος μια ισραηλινή «αποκοτιά» να υποχρεώσει τις ΗΠΑ να εμπλακούν στον πόλεμο. Το Πεντάγωνο ήδη έχει επεξεργαστεί στρατιωτικές επιλογές υποστήριξης μιας ενδεχόμενης ισραηλινής επίθεσης. Οι διαφωνίες ΗΠΑ-Ισραήλ άλλωστε δεν σημαίνουν κάποια αλλαγή στις σχέσεις τους. Όπως ξεκαθάρισε και ο Ομπάμα, η σπάνια στην ιστορία συνύπαρξη δεξιάς κυβέρνησης στο Ισραήλ με κεντροαριστερή στις ΗΠΑ δημιουργεί διαφωνίες, αλλά αυτές είναι τακτικές και όχι στρατηγικές.

Η σημερινή διαφωνία είναι μια τέτοια τακτική διαφορά. Οι ιμπεριαλιστές έχουν να υπολογίσουν το εκρηκτικό τοπίο που διαμόρφωσε η αραβική άνοιξη και έναν αντίπαλο που είναι ικανός να μεταφέρει τον πόλεμο στο Ιράκ, το Κουβέιτ, τη Συρία, το Λίβανο. Τόσο το εσωτερικό μέτωπο (οικονομική κρίση, αντιπολεμικό αίσθημα) όσο και το εξωτερικό (Ιράκ, Αφγανιστάν) δεν πάνε καθόλου καλά για την αμερικανική άρχουσα τάξη και αυτό την κάνει διστακτική. Η ίδια η ηγεσία του ισραηλινού στρατού δεν συμμερίζεται τον πολεμικό ενθουσιασμό του Νετανιάχου. Η πιθανή κατάρρευση του ιορδανικού καθεστώτος, οι ενδεχόμενες μάζες διαδηλωτών στα σύνορα με τη Γάζα ή το Λίβανο, η απειλητική για την ασφάλεια των δυτικών συνόρων οργή στην Αίγυπτο είναι μόνο κάποιοι από τους φόβους που εκφράζουν.

Αυτή είναι η πραγματική ανησυχία της Ουάσινγκτον: Αμφιβάλλει αν το Ισραήλ θα τα καταφέρει μόνο του. Οι αναλυτικές εκτιμήσεις του Πενταγώνου καταλήγουν στη δυσκολία του εγχειρήματος. Παράλληλα αναγνωρίζει πως η αμερικανική πολεμική μηχανή δεν είναι έτοιμη για μια τέτοιου μεγέθους εμπλοκή σήμερα. Στην ουσία, η Ουάσινγκτον ζητά από το Ισραήλ να κάνει λίγη υπομονή για έναν πόλεμο που δείχνει όλο και πιο αναπόφευκτος...