Στην πρόσφατη έκτακτη σύνοδο κορυφής των 27 που έγινε στις Βρυξέλλες, διαφάνηκε για μία ακόμη φορά ότι δεν υπάρχει συμφωνία για το πώς μπορεί να στηριχθεί ακόμη και το ευρώ: ο νεοεκλεγείς Ολάντ διαφώνησε ευθέως με τη Μέρκελ με επίκεντρο τα ευρωομόλογα. Την αντιπαράθεση μπορεί κανείς να τη «διαβάσει» εύκολα μέσα από τα «κομψά» λόγια της Μέρκελ: «Υπήρξε ένας ποικίλος διάλογος για τα ευρωομόλογα, αλλά πολύ ισορροπημένος» και διατυπώθηκαν διαφορετικές απόψεις», είπε μετά τη σύνοδο και προσέθεσε: «Εξήγησα τη θέση μου, τη θέση της Γερμανίας», ενώ ο νέος Γάλλος πρόεδρος Φρανσουά Ολάντ «εκφράστηκε για το θέμα όπως είχε εξαγγείλει, αλλά έγινε μια συζήτηση με πολλές διαφοροποιήσεις». Μια συζήτηση με πολλές διαφοροποιήσεις! Πραγματικά διπλωματικό…
 

Ο Ολάντ

Ο Γάλλος πρόεδρος επέμεινε ότι τα ευρωομόλογα αλληλασφάλισης σημαντικού τμήματος (του 60%) του δημοσιονομικού χρέους κάθε χώρας πρέπει να εξετασθούν σοβαρά ως εναλλακτική λύση για τη διάσωση του νομίσματος, αλλά η Γερμανίδα καγκελάριος απέκλεισε κάθε συζήτηση για αυτά επικαλούμενη την κοινοτική νομοθεσία. Η διαφωνία επεκτάθηκε και σε άλλα ζητήματα: Ο Ολάντ πρότεινε να μπορεί ο νέος μηχανισμός στήριξης της ευρωζώνης (ο ESF) να μπορεί να παίρνει χρήμα κατευθείαν από την ΕΚΤ και να μπορεί να διοχετεύει αυτό το χρήμα στην ανακεφαλαιοποίηση των τραπεζών. Και εδώ υπήρξε απόλυτη γερμανική άρνηση –ακόμη και για συζήτηση. Η διαφωνία ήταν βαθιά. Σύμφωνα με δημοσίευμα του TVXS, «συνεργάτες του Ολάντ άφηναν να εννοηθεί ότι η Γαλλία εξέταζε το ενδεχόμενο να αρνηθεί την επικύρωση του Συμφώνου Σταθερότητας εάν το Βερολίνο δεν αναγνωρίσει ότι η θέσπιση ευρωομολόγου είναι ένα προς εξέταση εργαλείο». Για πρώτη φορά τους 30 μήνες της κρίσης του ευρώ προέκυψε ένα ορατό πλέον χάσμα μεταξύ Βερολίνου και Παρισιού, όσον αφορά τη διαχείριση του προβλήματος.

Η επιμονή της Μέρκελ δεν σημαίνει βέβαια περισσότερη ισχύ. Στο πλευρό της Γαλλίας βρίσκονται χώρες του ευρωπαϊκού νότου, αλλά και η γραφειοκρατία της Ευρωπαϊκής Επιτροπής (η Ελλάδα, η Ισπανία, η Πορτογαλία, η Ιρλανδία, η Αυστρία και, πιο διακριτικά, η Ιταλία και η Δανία αλλά και η Κομισιόν και ο πρόεδρος του Eurogroup Ζαν-Κλοντ Γιούνκερ). Η αλλαγή αυτή στην ισορροπία δυνάμεων σημαίνει μια μερική απομόνωση της Γερμανίας που πλέον περιορίζεται στους πιο παραδοσιακούς συμμάχους της όπως η Ολλανδία (που είναι βασιλικότερη του βασιλέως).

Όμως ακόμη και η γερμανική πλευρά δεν είναι καν ενιαία: Μπορεί ο Σόιμπλε να αποκλείει το ευρωομόλογο, όμως ο ομοϊδεάτης του Γερμανός επίτροπος, Γκίντερ Έτινγκερ, με συνέντευξή του στις 23/5 συμβούλεψε τη γερμανική κυβέρνηση να μην τάσσεται αναφανδόν ενάντια στην ιδέα του ευρωομολόγου.

Αποτίμηση

Τελικά, ο Ολάντ φάνηκε να είναι ο προσωρινός νικητής αυτού του γύρου. Το πρακτορείο Reuters έκανε λόγο για ένα θαρραλέο ντεμπούτο του Ολάντ απέναντι στη Μέρκελ, ενώ ακόμη και το γερμανικό «Spiegel» παραδέχθηκε πως «ο Φρανσουά Ολάντ καθόρισε τον τόνο» της άτυπης Συνόδου», αναφερόμενο στην πρόταση του Γάλλου προέδρου για τα ευρωομόλογα. «Ήταν η πρώτη σύνοδος των τελευταίων ετών που δεν επισκιάστηκε από την καγκελάριο Μέρκελ. Ο Ολάντ θέλησε να διαμηνύσει ότι η Γαλλία θα λειτουργεί πιο δυναμικά στο μέλλον».

Συμφωνία φαίνεται να υπάρχει μόνο γύρω από την έκδοση ευρωομολόγων ειδικού σκοπού για την υλοποίηση συγκεκριμένων μεγάλων ευρωπαϊκών έργων υποδομών, από την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων (ΕΤΕπ) που θα φροντίσει η ίδια να δανειοδοτεί τέτοιου τύπου μεγάλα έργα, συνολικού ύψους 2 δισ. ευρώ, συγχρηματοδοτώντας τα, όμως, με ιδιώτες επενδυτές. Πρόκειται για ασήμαντα ψίχουλα μπροστά στα ποσά που είναι αναγκαία σήμερα, ενώ η υλοποίηση του σχεδίου δεν αφορά το άμεσο μέλλον.

Τελικά η σύνοδος κορυφής δεν οδήγησε σε κάποιο συγκεκριμένο αποτέλεσμα και οι αποφάσεις αναβλήθηκαν για την επόμενη σύνοδο που θα γίνει στις 22 ή στις 29 Ιουνίου μετά τις βουλευτικές εκλογές σε Ελλάδα και Γαλλία. Ακόμη όμως κι αν είχαν ληφθεί αποφάσεις, η συνήθης πρακτική των συνόδων τους τα τελευταία δύο χρόνια είναι να αναιρούνται οι «πετυχημένες» και «τελικές» αποφάσεις των προηγούμενων συνεδριάσεων.

Ελλάδα

Απέναντι στην Ελλάδα φαινομενικά υπήρξε συναίνεση. Η κοινή δήλωση έκανε λόγο για «αμέριστη συμπαράσταση και στήριξη για την τόνωση της ανάπτυξής της», υπό τον όρο βεβαίως ότι θα τηρήσει απαρέγκλιτα όσα έχει υπογράψει στη δανειακή σύμβασή της και το μνημόνιο. Ωστόσο και στο θέμα της Ελλάδας παρατηρούνται έντονες αποχρώσεις: Ο Γιούνκερ κάνει λόγο για ανοησίες και προπαγάνδα όσον αφορά την προοπτική εξόδου της Ελλάδας από το ευρώ. Ο Ολάντ δήλωσε ότι «θα κάνουμε τα πάντα για να κρατήσουμε την Ελλάδα στην Ευρωζώνη» και κάλεσε τους Έλληνες «να του έχουν εμπιστοσύνη». «Η Ελλάδα, εκτός από υποχρεώσεις, έχει δικαίωμα σε μια προοπτική ανάπτυξης», δήλωσε χαρακτηριστικά ο πρόεδρος της Γαλλίας και συμπλήρωσε ότι δεν έχει καμία πληροφόρηση σχετικά με σχέδιο αντιμετώπισης του κινδύνου σε περίπτωση εξόδου της Ελλάδας από το ευρώ.

Κάπου στη μέση ήταν ο Μπαρόζο, που εξέφρασε στον Πικραμμένο «την ισχυρή επιθυμία της Κομισιόν η Ελλάδα να παραμείνει μέλος της ευρωζώνης», προσθέτοντας πως «θα συνεχίσουμε να κάνουμε ό,τι είναι δυνατό για να συμβεί αυτό» και παραδεχόμενος ότι ο ελληνικός λαός έχει κάνει μεγάλες θυσίες.

Στον αντίποδα βρίσκεται η γερμανική πλευρά ειδικά όπως την εξέφρασε η κεντρική τράπεζα της Γερμανίας, στη μηνιαία έκθεσή της που έδωσε στη δημοσιότητα στις 23/5. Η Bundesbank χαρακτήρισε τις εξελίξεις στην Ελλάδα «πολύ ανησυχητικές» και υποστήριξε ότι η ευρωζώνη μπορεί να τα βγάλει πέρα ακόμη κι εάν η Ελλάδα υπαναχωρήσει από το μνημόνιο, σε πλήρη αντιδιαστολή με τον Ολάντ που, όπως είδαμε, δηλώνει άγνοια για την ύπαρξη εναλλακτικού ευρωπαϊκού σχεδίου.