Δεν υπάρχει, αντικειμενικά, κανένα περιθώριο «υπευθυνότητας» απέναντι στα πολιτικά σχέδια της νέας τρικομματικής και της τρόικας. Εύκολα ή δύσκολα –αυτό θα εξαρτηθεί από τις εσωτερικές διεργασίες που επείγουν– ο ΣΥΡΙΖΑ θα στραφεί άμεσα στην αριστερή, μαχητική, ανατρεπτική αντιπολίτευση.
Φωτογραφία
Ημερ.Δημοσίευσης
Ο ΣΥΡΙΖΑ είναι αναμφισβήτητα ο νικητής της διπλής εκλογικής μάχης του Μάη-Ιούνη. Η επιτυχία του οφείλεται στη δέσμευση που ανέλαβε και στην υπόσχεση που έδωσε ότι (μέσω της ριζοσπαστικής-αριστερής πολιτικής, μέσω της «μεθόδου» της ενότητας στη δράση και με τον «ενδιάμεσο» στόχο της κυβέρνησης της Αριστεράς) θα οδηγήσει τους εργαζόμενους σε μια σημαντική νίκη, στην ανατροπή των μνημονίων και στην ακύρωση των προγραμμάτων λιτότητας.
Τώρα που τέλειωσαν οι εκλογές, είναι σαφές ότι ο πόλεμος συνεχίζεται. Από καλύτερες θέσεις για τον ΣΥΡΙΖΑ και τις λαϊκές δυνάμεις γενικότερα, αλλά με υποχρεωτική τη συναίσθηση ότι οι μεγαλύτερες ημέρες του πολέμου είναι μπροστά και όχι πίσω μας.
«Υπευθυνότητα»;
Η πρώτη δοκιμασία της πολιτικής ηγεσίας του ΣΥΡΙΖΑ θα είναι ο χαρακτήρας της αντιπολιτευτικής τακτικής του. Οι φωνές για έμφαση στην «υπευθυνότητα» αντανακλούν τις πιέσεις του συστήματος για χείρα βοηθείας προς τη νεοσύστατη τρικομματική, που θα έχει μπροστά της πραγματικό γολγοθά. Σωστά ο Γ. Δελαστίκ υπογράμμισε από τις στήλες του «Έθνους» ότι οι πιέσεις του κατεστημένου για υπεύθυνη αντιπολίτευση οδηγούν στην «άτυπη συνεργασία με την κυβέρνηση και στην έναρξη της διαδικασίας σταδιακής ενσωμάτωσης στο σύστημα…». Επίσης σωστά, ο Θ. Καρτερός προειδοποίησε από τις στήλες της «Αυγής» ότι η τάση «να βάλει ο ΣΥΡΙΖΑ νερό στο κρασί του» πρέπει να αποκρουστεί, γιατί «ο ΣΥΡΙΖΑ νερωμένος, ούτε τη θέση της αλλαγής που χρειάζεται θα προσφέρει, ούτε καν θα πίνεται…».
Είναι αλήθεια ότι οι πιέσεις για «υπευθυνότητα» βρήκαν ανταπόκριση από πολύ… υπεύθυνα χείλη στο ΣΥΡΙΖΑ. Προς στιγμή, μου θύμισαν τον Φ. Κουβέλη το 2009, όταν έτρεξε από την πρώτη νύχτα να δηλώσει ότι ο ΣΥΡΙΖΑ θα κάνει «προγραμματική» αντιπολίτευση στον ΓΑΠ. Θυμήθηκα, όμως, ότι στη συνέχεια αυτή η θέση κατέρρευσε και αποσύρθηκε άκλαυτη κάτω από τα χτυπήματα της πραγματικότητας και –κυρίως– κάτω από τις απολύτως διαφορετικές, αριστερές και ριζοσπαστικές διαθέσεις της μεγάλης πλειοψηφίας του ΣΥΡΙΖΑ. Είμαι σίγουρος ότι αυτό θα γίνει ξανά. Δεν υπάρχει, αντικειμενικά, κανένα περιθώριο «υπευθυνότητας» απέναντι στα πολιτικά σχέδια της νέας τρικομματικής και της τρόικας. Επίσης ο ΣΥΡΙΖΑ, έχοντας κερδίσει πολύ βαθύτερες σχέσεις με τους εργαζόμενους και τη νεολαία, είναι σήμερα ένας πιο ριζοσπαστικός «οργανισμός» απ’ ό,τι ήταν το 2009. Εύκολα ή δύσκολα –αυτό θα εξαρτηθεί από τις εσωτερικές διεργασίες που επείγουν– θα στραφεί άμεσα στην αριστερή, μαχητική, ανατρεπτική αντιπολίτευση.
Σοσιαλισμός
Με τα δεδομένα της συγκυρίας –την κρίση και την παρατεταμένη μάχη με τους ντόπιους και διεθνείς σπεκουλαδόρους– ο ΣΥΡΙΖΑ οφείλει να ριζοσπαστικοποιήσει γενικότερα την πολιτική του. Μια αδυναμία της Αριστεράς στην Ελλάδα είναι ότι ουδέποτε αφομοίωσε πραγματικά το τμήμα της μαρξιστικής παράδοσης που αφορά το Μεταβατικό Πρόγραμμα. Τα αιτήματα που –γενικά σωστά– θέτει ο ΣΥΡΙΖΑ για την αντιμετώπιση της συγκυρίας, δεν πρέπει να κατανοούνται ως τελικοί στόχοι, ως επιδίωξη ενός «σταδίου» ανάπτυξης και δημοκρατίας σαν αντίδοτο στη βαθιά κρίση του καπιταλισμού.
Αντίθετα, αποτελούν «προσωρινά» συνθήματα μάχης, καλέσματα κλιμάκωσης των αγώνων, με προοπτική –μέσα από την εμπειρία των ίδιων των εργαζομένων και της νεολαίας– να τεθεί με μαζικούς όρους το ζήτημα της σοσιαλιστικής αλλαγής.
Αυτή η «μεταβατικότητα» στα οικονομικά και κοινωνικά αιτήματα, αφορά επίσης το στόχο για μια κυβέρνηση της Αριστεράς, που δεν πρέπει να γίνεται κατανοητός ως τελικός, αλλά ως ενδιάμεσος σταθμός, στην πάλη για το σοσιαλισμό.
Από τη δύσκολη προεκλογική αντιπαράθεση κληρονομούμε δύο ανοιχτούς λογαριασμούς. Ο ένας αφορά την αντιμετώπιση του χρέους, όπου νομίζω ότι πρέπει να αναβαθμιστεί η απάντηση της στάσης πληρωμών προς τους ντόπιους και διεθνείς τοκογλύφους. Ο δεύτερος αφορά την αντιμετώπιση των εκβιασμών για το ευρώ, όπου νομίζω ότι στη φόρμουλα του ΣΥΡΙΖΑ «καμιά θυσία για το ευρώ» οφείλουμε να μετατοπίσουμε την έμφαση στο σκέλος «καμιά θυσία»…
Οργάνωση
Αυτοί οι ισχυρισμοί περιγράφουν κρίσιμες πολιτικές επιλογές που εξακολουθούν να βρίσκονται μπροστά στον ΣΥΡΙΖΑ, παρά την ενίσχυση της θέσης από το εκλογικό αποτέλεσμα.
Έτσι το ερώτημα «ποιος αποφασίζει;» γίνεται κρίσιμο. Είναι απολύτως σαφές ότι στη συντριπτική πλειοψηφία της βάσης του ΣΥΡΙΖΑ έχει ωριμάσει η ιδέα για τη μετατροπή του σε «ενιαίο πολυτασικό φορέα», σε μιας μορφής πολυτασικό-ομοσπονδιακό κόμμα. Όμως τι είδους; Γνώμη μου είναι ότι καταρχήν θα πρέπει να απορριφθεί το μοντέλο μιας χαλαρής, φαρδύπλατιας, παράταξης της Αριστεράς, όπου, παρά τις μαζικές συνελεύσεις, οι αποφάσεις θα εξακολουθούν να επαφίενται στον «πατριωτισμό» του κοινοβουλευτικού και κομματικού σταρ-σύστεμ.
Ο κόσμος μας χρειάζεται μια μορφή οργάνωσης όπου θα συνδυάζεται η αμεσότητα των συνελεύσεων με τη δυνατότητα της βάσης να καθορίζει πραγματικά την κατεύθυνση της πολιτικής και της τακτικής. Αν αυτό γίνει δεκτό, τότε οι «ρυθμίσεις» διασφάλισης του πλουραλισμού και της αυτοτέλειας των τάσεων και συνιστωσών μπορούν να απαντηθούν εύκολα.
Ο ΣΥΡΙΖΑ συνολικά βρίσκεται μπροστά στην πρόκληση να μετατραπεί από ένα επιτυχημένο «εργαλείο» εκλογικής αντιπαράθεσης σε έναν αξιόμαχο οργανισμό, που είναι απαραίτητος στο εργατικό-λαϊκό ρεύμα που συναντήσαμε στις εκλογές, ώστε αυτός ο κόσμος να φτάσει πραγματικά στην τελική νίκη.