Ασθενείς και νοσοκομεία σε θανάσιμο κίνδυνο

Έχει ήδη καταγραφεί η μείωση της προσδόκιμου υγιούς επιβίωσης στη χώρα μας, ενώ είναι θέμα συμπλήρωσης του αναγκαίου χρόνου για να μετρηθεί και η μείωση του προσδόκιμου ζωής (σταθερά σε κάθε χώρα που «βοηθιέται» από το ΔΝΤ).

Υποβάθμιση
Πριν τα απανωτά μνημόνια είχαμε ένα δημόσιο σύστημα υγείας ολοένα υποβαθμιζόμενο, για το οποίο βέβαια δεν περηφανευόμασταν. Με δημόσια δαπάνη υγείας στο μισό του ευρωπαϊκού μέσου όρου, χωρίς ουσιαστικά πρωτοβάθμια φροντίδα υγείας, με μισοϊδιωτικές ψυχιατρικές δομές ή αυτές της αποκατάστασης, με τραγικές ελλείψεις νοσηλευτικού κυρίως προσωπικού, οι κυβερνήσεις ΠΑΣΟΚ και ΝΔ οδηγούσαν τον κόσμο στις πόρτες των ιδιωτικών ομίλων υγείας που θησαύριζαν. Έτσι ήμασταν πρώτοι στον κόσμο σε ιδιωτικές δαπάνες υγείας (50-50) και πρώτοι σε καταστροφικές δαπάνες υγείας (οικονομική καταστροφή νοικοκυριών λόγω σοβαρής ή χρόνιας νόσου κάποιου μέλους τους).  

Στις μέρες μας ωστόσο, με την επιδείνωση του επιπέδου υγείας που συνεπάγεται η κρίση (με έμφαση στις καρδειαγγειακές και ψυχικές νόσους – 40 και 50% αντίστοιχα αύξηση χρήσης σχετικών σκευασμάτων) και με την συνεπακόλουθη αδυναμία του κόσμου να πληρώνει τα «ευαγή» ιδιωτικά ιδρύματα, τα δημόσια νοσοκομεία δέχονται ολοένα και περισσότερους χρήστες υπηρεσιών υγείας (15% αύξηση επισκεψιμότητας στις εφημερίες).

Το παράδοξο είναι ότι οι τιμολογήσεις των νοσοκομείων, παρά την αυξημένη και μερικές φορές υπέρογκη κοστολόγηση των ιατρικών πράξεων και νοσηλίων (ΚΕΝ=κλειστά ενοποιημένα νοσήλια), έχουν μειωθεί κατά 25%. Δηλαδή, ο κόσμος προστρέχει στα νοσοκομεία, αλλά οι ιατρικές πράξεις-εξετάσεις κλπ, που εκτελούνται, είναι κατά πολύ μειωμένες κυρίως από έλλειψη υλικών, έλλειψη προσωπικού και τελικά αναστολή λειτουργίας πολλών διαδικασιών, ιατρείων, κλινικών κλπ.

Πολλά (κυρίως επαρχιακά) νοσοκομεία λειτουργούν πλέον σαν Κέντρα Υγείας, αδυνατώντας να στηρίξουν όλες τις λειτουργίες τους (το Νοσοκομείο Ρόδου, που είχε 50% μείωση του προσωπικού, σταμάτησε κάθε τακτική λειτουργία από το Δεκέμβριο του 2011). Δεν θα επεκταθούμε ιδιαίτερα έξω από τα νοσοκομεία, στις ψυχιατρικές κλπ. δομές (στην πλειοψηφία τους ιδιωτικού δικαίου) που με κομμένους στο μισό τους προϋπολογισμούς αφήνονται απλά να κλείσουν (οι 3.050 εργαζόμενοί τους είναι απλήρωτοι για μήνες και πολλές φορές δεν υπάρχει ούτε φαγητό για τους τροφίμους των ξενώνων), ή στα σαράβαλα του ΕΚΑΒ (με επιπλέον 300.000 χλμ το καθένα) που αδυνατούν να κυκλοφορήσουν.

Κατάρρευση
Ο άνθρωπος που συνέδεσε το όνομά του με τη «μεταρρύθμιση» στην υγεία, ο Γκαίμπελς του ΠΑΣΟΚ (που κυνηγούσε τις άμοιρες οροθετικές, αλλά σίγουρα δεν ενοχλείται με τους νταβατζήδες), ο καλύτερος μαθητής της τρόικας επαίρεται για τα κατορθώματά του… Αυτός και οι φωστήρες του (για να μην περιλάβουμε και τους προκατόχους του) ανακάλυψαν πλεονάζον προσωπικό (στο Κιλκίς το 1/4 του νοσηλευτικού), πλεονάζοντα κρεβάτια (ακόμη και Εντατικής), πλεονάζοντα νοσοκομεία.

Αφήνοντας άθικτα τα μεγάλα συμφέροντα στο ΕΣΥ (πανεπιστημιακοί κ.ά. μεγαλογιατροί αγκαλιασμένοι με εταιρίες αναλωσίμων-μοσχευμάτων, εργολάβοι πολυποίκιλων πλέον υπηρεσιών κλπ.), προσπάθησαν να μετατρέψουν τα νοσοκομεία σε επιχειρήσεις (προβληματικές a priori) με τους γιατρούς να κοστολογούν, με ένα σκασμό αναφορές (+αναλυτική λογιστική και ΔΛΠ τρομάρα τους), ιδιώτες «ελεγκτές», καρεκλοκένταυρους σε ΥΠΕ, Επιτροπές κλπ. και βέβαια τους ασθενείς να πληρώνουν 5ευρώ (αρχικά) στα τακτικά ιατρεία, τις εξετάσεις στα επείγοντα και για όποιον βιάζεται και έχει τον τρόπο του… 80 ευρώ στην «ολοήμερη λειτουργία» ή ένα καλό κρεβάτι στα vips των ασφαλιστικών.

Η ασφαλιστική «μεταρρύθμιση» μαζί με την ύφεση (και το περιβόητο «σωτήριο κούρεμα») οδήγησαν σε οικονομικό αδιέξοδο τα ασφαλιστικά ταμεία μαζί και τον κλάδο υγείας. Ο περιβόητος ΕΟΠΠΥ (τα 5 μεγαλύτερα ασφαλιστικά ταμεία και πολλά μικρότερα – το 95% των ασφαλισμένων) με κρατική χρηματοδότηση το 40% αυτής που είχε το ΙΚΑ από μόνο του, μέσα σε 5 μήνες λειτουργίας κατέρρευσε. Με απλήρωτους τους συμβεβλημένους γιατρούς, τα φαρμακεία κλπ. (οι καταταλαιπωρημένοι χρόνια ασθενείς περιφέρονταν στα φαρμακεία των νοσοκομείων για να βρουν παρεμφερή φάρμακα) δεν γίνεται λόγος για αποπληρωμή των νοσοκομείων, τα οποία πλέον «ζουν» μήνα το μήνα με σταλαγματιές απευθείας επιχορήγησης (κατά 35% μειωμένη στον κρατικό προϋπολογισμό από πέρυσι).

Η αυτοεκπληρούμενη προφητεία του Λοβέρδου, την ώρα που παρέδιδε το υπουργείο, για κλείσιμο άμεσα του 20% των νοσοκομείων έρχεται όλο και πιο κοντά με τη «νέα» κυβέρνηση.

Διεκδικήσεις
Οι εργαζόμενοι στο χώρο της υγείας χρειάζεται να διεκδικήσουμε τη ζωή. Αυτό σημαίνει πως για κάποια πράγματα χρειάζεται να οργανώσουμε αγώνες άμεσα. Με προτεραιότητα την ακύρωση όλων των μνημονιακών νόμων και των δήθεν μεταρρυθμίσεων. Απαιτώντας από τη νέα κυβέρνηση την άμεση χρηματοδότηση της υγείας από τον κρατικό προϋπολογισμό σε βάρος της εξυπηρέτησης των «δανειστών» και των δαπανών για σώματα ασφαλείας και στρατό.

Τα νοσοκομεία πρέπει να παρέχουν δωρεάν φάρμακα στους ασφαλισμένους που χτυπιούνται από την κρίση και αυτό σημαίνει την απαίτηση, αν χρειαστεί, να επιταχθούν φάρμακα και φαρμακαποθήκες. Για τον ίδιο λόγο πρέπει να καταργηθούν άμεσα το εισιτήριο των 5 ευρώ, οι χρεώσεις εξετάσεων και άλλες επιβαρύνσεις.

Σε συνδυασμό με αυτά είναι και οι μαζικές προσλήψεις μόνιμου προσωπικού για κάλυψη των πιο επειγόντων κενών και η άμεση καταβολή των δεδουλευμένων εφημεριών σε γιατρούς, αλλά και η επιστροφή των μισθών όλου του προσωπικού των νοσοκομείων στα προ μνημονίου επίπεδα (δηλ. στα όρια της αξιοπρέπειας).

Για να εξοικονομηθούν πόροι για τα νοσοκομεία, να εξαλειφθεί η ξεφτίλα της πλέριας εκμετάλλευσης σε δημόσιους χώρους, αλλά και να υπάρχει συνέχεια στις παρεχόμενες υπηρεσίες, χρειάζεται η άμεση καταγγελία όλων των δουλεμπορικών συμβάσεων με ιδιωτικά συνεργεία (καθαρισμού, σίτισης) και πρόσληψη των εργαζομένων τους με σχέση εργασίας ιδιωτικού δικαίου. Όπως επίσης και η άμεση κατάργηση των δαπανηρών και άχρηστων  θεσμών των διοικητών και ΥΠΕ.

Υπάρχουν βέβαια και κάποιες ενέργειες που μπορούν μεσοπρόθεσμα να δώσουν ανάσα ζωής στα νοσοκομεία και να οδηγήσουν στην παροχή πραγματικά δημόσιας και δωρεάν υγείας. Για παράδειγμα τέτοιο μέτρο είναι η κατάργηση όλων των ανεξάρτητων ΝΠΔΔ (νοσοκομείων) ΝΠΙΔ και ένταξη όλων των οργανισμών και των υπαλλήλων στην κεντρική διοίκηση του υπουργείου, με εποπτεία τους από Διευθύνσεις κλπ. για την οικονομία και αποτελεσματικότητα του συστήματος.

Τρανό παράδειγμα εφαρμοσμένης οικονομίας θα υπάρξει με την ενιαία κωδικοποίηση των ειδών (π.χ. από τις αποθήκες του «Ευαγγελισμού») και της ανάπτυξης ενιαίου μηχανογραφικού-πληροφοριακού συστήματος. Επίσης η πλήρης και αποκλειστική σχέση απασχόλησης στη Δημόσια Υγεία και ο πλήρης διαχωρισμός πανεπιστημιακής εκπαίδευσης και των καθηγητών της από τα νοσοκομεία. Ένα  (συγκεντρωμένο όχι σκορπισμένο) πανεπιστημιακό νοσοκομείο ανά σχολή, με επιλεκτική από τα δημόσια νοσοκομεία ροή ασθενών προς αυτό. Στο Δημόσιο Σύστημα Υγείας πρέπει να ενταχθούν και τα νοσοκομεία ΙΚΑ.

Καθοριστικό θα είναι το να φτιαχτεί ένα δίκτυο πρωτοβάθμιας φροντίδας υγείας με αφετηρία τα σημερινά Κέντρα Υγείας, Δημοτικά ιατρεία και αυτά του πρώην ΙΚΑ με στελέχωση από μόνιμο προσωπικό. Να υπάρξει σταδιακή διάκριση και ανάπτυξη πρωτοβάθμιας, δευτεροβάθμιας, τριτοβάθμιας, ψυχιατρικής και λοιπής φροντίδας υγείας και πλήρης δημόσια οδοντιατρική φροντίδα, με πρόσληψη του αναγκαίου προσωπικού. Να θεσπιστεί η 4η βάρδια στο νοσηλευτικό προσωπικό.

Έλεγχος
Επίσης η δημιουργία κρατικής φαρμακαποθήκης και αποθήκης χαμηλής τεχνολογίας αναλώσιμου υλικού. Παραγωγή φαρμάκων από τον ΕΟΦ π.χ. με απαλλοτρίωση, χωρίς αποζημίωση της ALAPIS.

Όλα αυτά με εργατικό και δημοκρατικό έλεγχο στα επιμέρους στοιχεία του συστήματος π.χ. με τις θέσεις ευθύνης (προϊστάμενοι, διευθυντές κλπ.) να καταλαμβάνονται μέσα από κλιμακωτή ψηφοφορία, να είναι από τα ίδια όργανα ανά πάσα στιγμή ανακλητές και να μην συνδέονται με επιπλέον υλικές απολαβές. Άλλο παράδειγμα: κάθε ειδικευμένος γιατρός να «ψηφίζει» (π.χ. με ηλεκτρονικό τρόπο) για την εφαρμογή των θεραπευτικών πρωτοκόλλων και όχι να αποτελούν υπόθεση λίγων ειδικών που τα σχεδιάζουν.

Για να γίνουν (έστω κάποια) από τα παραπάνω χρειαζόμαστε σήμερα ηγεσία πραγματικών αγώνων στα νοσοκομεία, τις παρατάξεις, τα σωματεία και τις επιτροπές αγώνα που δεν σχετίζονται με τις μνημονιακές και συντεχνιακές συνδικαλιστικές γραφειοκρατίες και που θα παλέψουν μαζί με την πλειοψηφία της κοινωνίας.