Η Ισπανία στους δρόμους

Στις 10 Ιούλη, η «Μαύρη Πορεία» των 200 ανθρακωρύχων, που περπάτησαν επί 18 μέρες 400 χιλιόμετρα, έφτασε στη Μαδρίτη. Σε ολόκληρη τη διαδρομή, ήταν εντυπωσιακή η στήριξη στον αγώνα τους, με χιλιάδες συμπαραστάτες να τους υποδέχονται στους τόπους από όπου περνούσαν, με ολόκληρα χωριά να στήνουν γιορτές προς τιμήν τους, με τους ντόπιους να τους παρέχουν τρόφιμα, φάρμακα και ό,τι άλλο χρειάζονταν.   

Αλλά η είσοδος στη Μαδρίτη ξεπέρασε κάθε προσδοκία. Τα μεσάνυχτα της 10ης Ιούλη, περίπου 200.000 άνθρωποι τους υποδέχτηκαν σαν ήρωες και διαδήλωσαν μαζί τους. Την επόμενη μέρα έφτασαν με λεωφορεία οι υπόλοιποι ανθρακωρύχοι στη Μαδρίτη και έγινε η επίσημη διαδήλωση, στην οποία καλούσαν οι γενικές εργατικές συνομοσπονδίες, και το μέγεθος ήταν και πάλι αντίστοιχο. Τα συνθήματα «Si, se puede!» (Ναι, μπορούμε!) και «Viva la lucha de la classe obrera» (Ζήτω ο αγώνας της εργατικής τάξης) κυριάρχησαν.

Αγωνιστικές παραδόσεις
Στην Πουέρτα Ντελ Σολ, δεκάδες χιλιάδες τραγούδησαν με υψωμένες τις αριστερές γροθιές το «En el Pozo Maria Luisa». Είναι ένα λαϊκό τραγούδι των ορυχείων, το οποίο έγινε ύμνος της εξέγερσης των ανθρακωρύχων της Αστούρια το 1934 και ένα από τα κλασικά τραγούδια του ισπανικού εμφυλίου.

Το πιο σημαντικό είναι ότι αυτοί οι πανίσχυροι συμβολισμοί αντικατοπτρίζουν μια πραγματική αλλαγή στην ισπανική κοινωνία. Η απεργία των ανθρακωρύχων λειτούργησε ως καταλύτης, αρχικά στις περιοχές των ορυχείων, όπου επιτροπές αλληλεγγύης και επιτροπές άμυνας οργάνωσαν τοπικές γενικές απεργίες συμπαράστασης και συγκεντρώσεις δεκάδων χιλιάδων σε μια σειρά πόλεις και χωριά. Πλέον λειτουργεί και ως παράδειγμα για το εργατικό κίνημα.

Οι διαδηλώσεις των συνδικάτων και οι πολύ σπάνιες 24ωρες γενικές απεργίες είχαν πάντα μαζική συμμετοχή, αλλά ήταν εμφανές πως δεν αρκούσαν. Πόσο μάλλον σήμερα που η επίθεση που εξαπολύει ο Ραχόι είναι η σκληρότερη μετά την εποχή του Φράνκο. Ο αποφασιστικός αγώνας των ανθρακωρύχων έδωσε την απάντηση στο «πώς τους σταματάμε;».

Η «σύμπτωση» της άφιξης των ανθρακωρύχων στη Μαδρίτη με την ανακοίνωση των νέων μέτρων λιτότητας από τον Ραχόι έχει φέρει το ισπανικό κίνημα στην πρώτη γραμμή τις τελευταίες εβδομάδες. Η «Ελ Παΐς» υποχρεώθηκε να γράψει πως η ιδέα του «εργατικού αγώνα» κερδίζει διαρκώς έδαφος.

«Αντάρτικο» στο δημόσιο
Οι δημόσιοι υπάλληλοι βρίσκονται σε «αντάρτικο» ενάντια στα μέτρα. Καθημερινά, ομάδες εργαζομένων αξιοποιούν το διάλειμμα για να κάνουν διαδηλώσεις έξω από τις υπηρεσίες τους, στους δρόμους της πόλης κι έξω από κυβερνητικά κτίρια. Σε αυτές τις κινητοποιήσεις συμμετέχουν πλέον χιλιάδες εργαζόμενοι και χρησιμοποιούν την τακτική των ανθρακωρύχων: αποκλείουν κεντρικούς δρόμους, γραμμές τρένων, οργανώνουν «παράνομες» διαδηλώσεις στο κέντρο, καταλαμβάνουν (προσωρινά) κτίρια.

Παράλληλα με το «αντάρτικο» στο δημόσιο, οργανώνονται –επίσης καθημερινές– κινητοποιήσεις από τους Indignados έξω από τα γραφεία του Λαϊκού Κόμματος, έξω από τοπικά κοινοβούλια κλπ. Σε κάποιες περιπτώσεις ξαναζωντανεύει η Πούερτα Ντελ Σολ, γεμίζοντας με δεκάδες χιλιάδες διαδηλωτές μέχρι τα μεσάνυχτα. Πρόσφατα, ομάδες ανέργων οργάνωσαν τη δική τους «πορεία προς τη Μαδρίτη».

Διαδήλωση-σεισμός
Αυτό το κύμα κινητοποιήσεων, οργανωμένο «από τα κάτω», οδήγησε τις γενικές συνομοσπονδίες να καλέσουν σε μια κεντρική διαδήλωση ενάντια στη λιτότητα στις 19 Ιούλη. Στη Βαρκελώνη διαδήλωσαν 300.000, με τους πυροσβέστες να μπλοκάρουν τους γύρω δρόμους για να κρατήσουν τα ΜΑΤ μακριά από τη διαδήλωση. Στη Μαδρίτη, οι διαδηλωτές ήταν 800.000, ξεπερνώντας και την απεργιακή διαδήλωση του Μάρτη. Μουσικοί έπαιζαν τραγούδια του ισπανικού εμφυλίου και μαζί ακούστηκαν τα συνθήματα για τη δύναμη του «αγώνα της εργατικής τάξης» και «Μαριάνο, δεν θα βγάλεις το καλοκαίρι». Στη Σεβίλλη, τη Βαλένθια και αλλού, οι δρόμοι πλημμύρισαν από κόσμο. Οι ηγεσίες των συνδικάτων, προειδοποίησαν για ενδεχόμενη γενική απεργία, αλλά όχι πριν το Σεπτέμβρη.

Με τους ανθρακωρύχους, τους πυροσβέστες, τους Indignados και το δημόσιο τομέα «στο πόδι», είναι πιθανό μετά από ένα πολύ θερμό καλοκαίρι στην Ισπανία, να ξεσπάσει και ένα ακόμα θερμότερο φθινόπωρο.

Πληθαίνουν οι «αδύναμοι κρίκοι» στην ΕΕ

Η Ισπανία αποκτά σταδιακά τα χαρακτηριστικά ενός νέου «αδύναμου κρίκου» στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Η κυβέρνηση Ραχόι δεν είναι διατεθειμένη να κάνει ούτε ένα βήμα πίσω στα σκληρά μέτρα λιτότητας. Η κραυγή της βουλευτίνας του Λαϊκού Κόμματος «Να πάνε να γαμηθούν!» για τους ανέργους και τα χειροκροτήματα που απέσπασε, συμπυκνώνουν τις διαθέσεις της Δεξιάς. Ο Ραχόι, εφαρμόζοντας την πιο αντιλαϊκή πολιτική από την εποχή του Φράνκο, καταφεύγει και στο ανάλογο οπλοστάσιο: Οι στρατιωτικές επιχειρήσεις ενάντια στα ορυχεία μεταφέρθηκαν και στις πόλεις. Η αστυνομία επιτέθηκε στη διαδήλωση των ανθρακωρύχων και των αλληλέγγυων στο υπουργείο Βιομηχανίας με πλαστικές σφαίρες, τραυματίζοντας 75 άτομα. Η απρόκλητη και σκληρή καταστολή έχει γίνει ο κανόνας ενάντια στις κινητοποιήσεις των συνδικάτων, των δημοσίων υπαλλήλων, των Indignados.

Αλλά την ίδια σκλήρυνση δείχνει και το κίνημα. Η καταστολή σε ένα βαθμό έχει τροφοδοτήσει την αυξανόμενη κοινωνική οργή. Είναι χαρακτηριστική της πόλωσης η αποτυχία του Ραχόι να εκμεταλλευτεί τη νίκη της εθνικής Ισπανίας στο Ευρωπαϊκό Πρωτάθλημα Ποδοσφαίρου, παρά τη συνειδητή του προσπάθεια να το κάνει. Στην έκκληση του Ισπανού πρωθυπουργού «να κατακτήσετε το ευρωπαϊκό, για να μας βοηθήσετε να ξεχάσουμε την κρίση», ο προπονητής Βιθέντε Ντελ Μπόσκε απάντησε «θα κάνουμε ό,τι μπορούμε, αλλά αυτό δε θα λύσει τα κοινωνικο-οικονομικά προβλήματα της χώρας». Ο αστέρας της εθνικής και της Μπαρτσελόνα, Νταβίντ Βίγια, εκδήλωσε με κάθε τρόπο τη συμπαράστασή του στην απεργία των ανθρακωρύχων. Οι αλληλέγγυοι, που συγκεντρώθηκαν στη Μαδρίτη, τραγουδούσαν «αυτή είναι η εθνική μας ομάδα» για τους ανθρακωρύχους.

Η κλιμάκωση της αγωνιστικότητας πηγαίνει μαζί με μια αυξανόμενη πολιτικοποίηση, που αποδεικνύει πως κάποιες παραδόσεις είναι πολύ μεγάλες για να χαθούν και, όταν έρχεται η ώρα, παίζουν σημαντικό ρόλο. Ο ανθρακωρύχος Κάρλος Κασάδο δήλωσε στη «Λιμπερασιόν»: «Θυμηθείτε τον εμφύλιο πόλεμο. Άρχισε στην Αστουρίας, στα βάθη του ορυχείου!». Οι ύμνοι του 1934 και του εμφυλίου, οι σημαίες της Δημοκρατικής Ισπανίας στις διαδηλώσεις είναι αποκαλυπτικά. Πρόσφατα το Κομουνιστικό Μανιφέστο βρέθηκε στην κορυφή των μπεστ-σέλερ.

Αυτές οι ανατροπές έχουν πανευρωπαϊκή σημασία. Οι «αδύναμοι κρίκοι» έγιναν δύο και κυρίως μπορούν να πολλαπλασιαστούν. Η εικόνα της Ισπανίας πριν μερικούς μήνες δεν προμήνυε τέτοιες ανατροπές. Η ταχύτητα με την οποία το ισπανικό κίνημα πέρασε από την σχετική αδράνεια στην πρώτη γραμμή, η σημασία που έπαιξαν οι ιστορικές παραδόσεις, πρέπει να ληφθούν υπόψη, όταν κάνουμε εκτιμήσεις για την κατάσταση της αντίστασης πανευρωπαϊκά.
Τίποτα δεν αποκλείει μια ανάλογη έκρηξη στην Ιταλία, που αντιμετωπίζει ανάλογη θύελλα και έχει ένα εργατικό κίνημα με τις δικές του μεγάλες παραδόσεις και δυνατότητες. Τίποτα δεν εγγυάται στον Ολάντ ότι ο «μήνας του μέλιτος» δεν θα λήξει από το Σεπτέμβρη κιόλας… Η εκτίμηση των «από πάνω» ότι η Ισπανία «προειδοποιεί για το ενδεχόμενο κοινωνικής έκρηξης στην Ευρώπη» μπορεί να επαληθευτεί πολύ σύντομα…