Το τέλος του ευρώ;

Με αφορμή τη φιλολογία για αποβολή της Ελλάδας από το ευρώ –ως λύση για το συνολικό πρόβλημα της ευρωζώνης– πολλοί Ευρωπαίοι πολιτικοί προειδοποιούν για τις συνέπειες. Ο Γάλλος υπουργός Οικονομικών Π. Μοσκοβισί δήλωσε στις 30/8 «βέβαιος ότι η αποχώρηση μέλους από την Ευρωζώνη συνιστά μία απειλή για το σύνολό της, συνοδευόμενη μάλιστα από την αρνητική επίπτωση της δυνητικής διάχυσης του φαινόμενου».

Για τις ολέθριες συνέπειες που θα είχε ενδεχόμενη διάλυση της Ευρωζώνης προειδοποίησε ο τέως καγκελάριος της Γερμανίας Γκέρχαρντ Σρέντερ, ενώ ο Ισπανός πρωθυπουργός Μ. Ραχόι συμπύκνωσε τις ανησυχίες σε τέσσερις λέξεις, τονίζοντας πως μια έξοδος της Ελλάδας -ή άλλης χώρας- από το ευρώ θα ήταν «συλλογική αποτυχία της Ευρώπης».

Έξοδος

Όμως, καθώς οι προτάσεις τελειώνουν και οι διαφωνίες μεγαλώνουν αρχίζουν με όλο και πιο έντονο τρόπο να κάνουν την εμφάνισή τους ιδέες που μόλις πριν από λίγους μήνες θα φάνταζαν ως σενάρια πολιτικής φαντασίας. Ένα από αυτά είναι και η πρόταση εξόδου της Γερμανίας από το ευρώ, δηλ. ουσιαστικά διάλυσης της ευρωζώνης όπως την ξέρουμε. «Αν κυβερνούσα τη Γερμανία, θα είχα εγκαταλείψει την ευρωζώνη την περασμένη εβδομάδα, δήλωσε ο γνωστός διαχειριστής κεφαλαίων M. Faber στην τηλεόραση του Bloomberg στα τέλη Αυγούστου. Ο Faber σημειώνει πως η απόφαση της Γερμανίας για έξοδο από το ευρώ θα είχε το τίμημά της, ωστόσο με τον έναν ή τον άλλον τρόπο, ούτως η άλλως πρέπει να υποστεί τις ζημιές, Και οι πρώτες θα αφορούσαν τον τραπεζικό κλάδο.

Η πρόταση δεν ήταν κεραυνός εν αιθρία: Λίγες ημέρες πριν, ο ίδιος ο Φινλανδός υπουργός Εξωτερικών (μιας κυβέρνησης συμμάχου της Γερμανίας και οπαδού της σκληρής νεοφιλελεύθερης συνταγής) είχε επιτεθεί στο ευρώ μιλώντας για ζουρλομανδύα που καταστρέφει λαούς και οικονομίες. Τόνισε δε ότι η χώρα του ετοιμάζεται για το τέλος αυτού του νομίσματος. Έτσι δεν είναι παράλογο που, παρά τις φιλόδοξες προτάσεις των βασικών εκπροσώπων τους, οι Ευρωπαίοι καπιταλιστές τόσο σε ατομικό όσο και σε επιχειρησιακό επίπεδο δείχνουν να μην εμπιστεύονται το εγχείρημα ευρώ και ετοιμάζονται για το όποιο Plan B.

Όπως αναφέρει ο Γ. Δελαστίκ, η «Φράνκφουρτερ Αλγκεμάινε» αποκάλυψε με πρωτοσέλιδο τίτλο της ότι οι Γερμανοί καπιταλιστές προετοιμάζονται για την κατάρρευση του ευρώ. Ο τίτλος της σημαντικότερης εφημερίδας του γερμανικού επιχειρηματικού κόσμου έλεγε: «Οι τράπεζες εξοπλίζονται για την Ημέρα Χ. Προετοιμασίες για κατάρρευση της Ευρωζώνης. Μεγάλος σκεπτικισμός εξαιτίας της Ελλάδας!» και συμπλήρωνε: «Στις μεγάλες γερμανικές τράπεζες και επιχειρήσεις περιφέρεται η ανησυχία ότι το ευρώ θα διαλυθεί». Στη συνέχεια υπήρχαν δηλώσεις στελεχών του συστήματος που επιβεβαίωναν πως όλα τα σχέδια είναι ανοικτά και αποκάλυπταν πως το ένα τρίτο των μάνατζερ των γερμανικών επιχειρήσεων θεωρεί πιθανό ότι το ευρώ θα μπορούσε να διαλυθεί σε ευρώ του βορρά και ευρώ του νότου.

Όμως η σημαντικότερη αποκάλυψη της εφημερίδας ήταν ότι οι μεγάλες επιχειρήσεις και οι τράπεζες μεταφέρουν σημαντικές ποσότητες ρευστού από άλλες χώρες της ΕΕ είτε στη Γερμανία είτε ακόμη και σε χώρες εκτός ευρωζώνης! Θέλουν έτσι να προστατευτούν από απώλειες, αν η Ισπανία, η Πορτογαλία ή η Ιταλία περάσουν μέσα σε 24 ώρες σε νέο νόμισμα, το οποίο κατόπιν θα υποτιμηθεί ισχυρά, τονίζει η γερμανική εφημερίδα. Σύμφωνα με την «Φράνκφουρτερ Αλγκεμάινε», οι Γερμανοί τραπεζίτες και επιχειρηματίες δεν έχουν καν εμπιστοσύνη στο ευρώ και μετατρέπουν μεγάλα χρηματικά ποσά σε δολάρια, ελβετικά φράγκα ή γεν!

Αδράνεια

Γι’ αυτό άλλωστε, ενώ στην Ελλάδα η ευρωλαγνεία του μεγαλύτερου μέρους της αστικής τάξης περισσεύει, άλλες κυβερνήσεις που ανέμεναν τη σειρά τους για είσοδο στο ευρώ, τώρα ανακρούουν πρύμναν. Χαρακτηριστική ήταν η δήλωση του Τσέχου ηγέτη, Π. Νέκας (αναφέρεται από τον Δ. Ελευθεράτο στο «Πριν» της 2/9): «Η κυβέρνησή μου δεν έχει ορίσει ούτε πρόκειται να ορίσει ημερομηνία ένταξης στο ευρώ. Η νομισματική ένωση μετατρέπεται σε ένωση μεταφοράς πόρων και χρεών, συνεπώς πρέπει να περιμένουμε να δούμε πού θα οδηγηθεί η ευρωζώνη». Από την πλευρά της η πολωνική κυβέρνηση λέει ότι θέλει την ένταξη, αλλά είναι εξαιρετικά χαλαρή καθώς δεν ορίζει ημερομηνία-στόχο. Μάλιστα σε δημοσκόπηση που έγινε στην Πολωνία τον Ιούλιο, το 68% του λαού τάχθηκε εναντίον της ένταξης στην ευρωζώνη και μόλις το 25% ήταν υπέρ! Η Ουγγαρία και η Ρουμανία δεν συζητούν για ένταξη πριν από το… 2020, ενώ και η Βουλγαρία δεν έχει θέσει την ένταξη ως στόχο στο ορατό μέλλον. Τέλος, η τουρκική ηγεσία διαμηνύει ότι ούτε ο τουρκικός λαός δεν ενδιαφέρεται πλέον για ένταξη στην ΕΕ. Οι σκανδιναβικές χώρες (με τις κατά τεκμήριο καλύτερες συνθήκες για τους εργαζομένους στον κόσμο) είτε μένουν εκτός ευρώ (Δανία, Σουηδία) είτε ακόμη και εκτός ΕΕ (Νορβηγία, Ισλανδία).

Ωστόσο, η εθνική αναδίπλωση προς την οποία πιέζει όλο και περισσότερο η κρίση, δεν είναι από μόνη της προοδευτική, δεν είναι κάτι που πρέπει να χαροποιεί την Αριστερά –η περίπτωση της Μ. Βρετανίας είναι κραυγαλέα. Χωρίς εργατικούς αγώνες και χωρίς το άπλωμα των διεθνιστικών ιδεών της Αριστεράς στους λαούς της Ευρώπης, οι εθνικιστές κραυγές θα μεγαλώνουν. Οι αστοί έχουν επανειλημμένα αποδείξει ότι, προκειμένου να διασώσουν το σύστημα τους, είναι διατεθειμένοι να οδηγήσουν την ανθρωπότητα στη φρίκη. Τα τύμπανα του πολέμου είναι ακόμη μακριά, αλλά δεν πρέπει να επιτρέψουμε να ακουστούν καθόλου.