Άνεμος αντίστασης και ελπίδας σε όλη την Ευρώπη

Ένα τσουνάμι μαζικών λαϊκών διαδηλώσεων σάρωσε την Ιβηρική χερσόνησο και μεταδίδεται στην Ιταλία και τη Γαλλία.

Τα νέα από την Ευρώπη είναι κάτι παραπάνω από ελπιδοφόρα. Τα αιτήματα, τα συνθήματα, τα καλέσματα των διαδηλώσεων κινούνται παντού στην ίδια κατεύθυνση: Στρέφονται ενάντια στην τρόικα, την πανευρωπαϊκή λιτότητα, τις Βρυξέλλες. Όλο και περισσότερο διαχωρίζονται οι «δύο Ευρώπες»: η Ευρωπαϊκή Ένωση από τη μία, ως ενορχηστρωτής της επίθεσης, που καταγγέλλεται ακόμα και από μερίδα του αστικού Τύπου πως «δεν υπολογίζει πια τους ανθρώπους και βλέπει μόνο τους αριθμούς» από τη μία. Και από την άλλη οι λαοί, η Ευρώπη των από κάτω, που εμφανίζονται στο προσκήνιο, θυμίζοντας στις άρχουσες τάξεις πως δεν είναι αριθμοί, αλλά ο καθοριστικός παράγοντας στις εξελίξεις, και κάνουν πολιτική από τους δρόμους και τις πλατείες.

Σε αυτό το τοπίο, ωριμάζει όλο και περισσότερο η συνείδηση πως ο αγώνας είναι κοινός. Στην Ιβηρική χερσόνησο οι διαδηλωτές μέσα σε ένα μήνα βρέθηκαν αρκετές φορές στους δρόμους την ίδια μέρα. Η Ρώμη μπήκε σε κίνηση και χάρη στη Μαδρίτη, την Αθήνα, τη Λισσαβόνα.  Στο Παρίσι η διαδήλωση πήρε πανευρωπαϊκό χρώμα, δηλώνοντας ανοιχτά ότι είναι τμήμα του αγώνα των Ισπανών, των Πορτογάλων, των Ελλήνων, των Ιταλών.

Η ένταση και η διάρκεια αυτών των κινητοποιήσεων είναι άλλο ένα ελπιδοφόρο δείγμα. Η εικόνα των επίμονων διαδηλώσεων από την Ισπανία και την Πορτογαλία, η δηλωμένη πρόθεση των Γάλλων να συνεχίσουν τον αγώνα, δείχνουν ένα νέο ποιοτικά σημείο στην ευρωπαϊκή αντίσταση. Ωριμάζει η διάθεση για μια μετωπική σύγκρουση με το σύνολο της κυρίαρχης πολιτικής. Η ανάδειξη του αιτήματος για ανατροπή των κυβερνήσεων σε Ισπανία-Πορτογαλία είναι ενδεικτική. Όπως και οι αναφορές στις μεγάλες στιγμές του εργατικού κινήματος: Το παραδοσιακό «El pueblo unido, jamas serra vencido» (Λαός ενωμένος, ποτέ νικημένος) στην Ισπανία, το «Ακορντάι» (ένας από τους ύμνους των πολιτικών κρατουμένων της χούντας του Σαλαζάρ) και οι πικέτες «Δεν είμαστε τα παιδιά της δημοκρατίας, είμαστε οι γονείς της επόμενης επανάστασης» στην Πορτογαλία.  

Το μέγεθος και η γενίκευση της σύγκρουσης ανεβάζει τον πήχυ. Χρειάζονται βήματα κατακόρυφης κλιμάκωσης των κινητοποιήσεων, χρειάζεται το πέρασμα από τις μεγάλες διαδηλώσεις σε γενικές απεργίες. Επιπλέον, τα μεγάλα ερωτήματα που προκύπτουν ως φυσική συνέχεια των αιτημάτων που εμφανίζονται (ανατροπή της κυβέρνησης, ρήξη με το σύνολο της ασκούμενης πολιτικής) απαιτούν μεγάλες απαντήσεις.

Σε αυτά τα ζητήματα, είναι αναντικατάστατος ο ρόλος της ευρωπαϊκής Αριστεράς.

Ισπανία

[[{"type":"media","view_mode":"file_styles_medium","fid":"936","attributes":{"class":"media-image","height":"541","id":"4","style":"width: 366px; height: 541px;","typeof":"foaf:Image","width":"366"}}]]

Στην Ισπανία, το κάλεσμα των Indignados για περικύκλωση του ισπανικού κοινοβουλίου στις 25 Σεπτέμβρη ξεπέρασε κάθε προσδοκία. Εκατοντάδες χιλιάδες διαδηλωτές ανταποκρίθηκαν στο κάλεσμα και πλημμύρισαν τις πλατείες και τους δρόμους γύρω από το κτίριο της βουλής. Η διαδήλωση θύμισε την γενικευμένη κοινωνική κριτική η οποία είχε εκφραστεί και στην πλατεία Ντελ Σολ, μέσα από το κάλεσμα των διοργανωτών για «υπεράσπιση της δημοκρατίας», τα αιτήματα για παραίτηση της κυβέρνησης και νέο σύνταγμα, συνθήματα όπως «αν δεν υπάρξει λύση, θα υπάρξει επανάσταση».

Κυβερνητικά στελέχη παρομοίωσαν την περικύκλωση του κοινοβουλίου με μια παλιότερη απόπειρα ακροδεξιού πραξικοπήματος που είχε γίνει τα πρώτα χρόνια μετά την ανατροπή του φρανκικού καθεστώτος. Η κυβέρνηση είχε δώσει από νωρίς τελεσίγραφο στους διαδηλωτές να διαλυθούν το βράδυ. Ο μεγάλος όγκος της «παράνομης» πλέον διαδήλωσης παρέμεινε στους δρόμους μετά τη λήξη του τελεσίγραφου και χρειάστηκαν επανειλημμένες επιθέσεις της αστυνομίας, με πλαστικές σφαίρες, δακρυγόνα και δεκάδες συλλήψεις στο σωρό, για να αποχωρήσουν οι περισσότεροι, αν και μερικές χιλιάδες παρέμειναν στη θέση τους μέχρι πολύ αργά τη νύχτα.

Η αποφασιστικότητα του κινήματος αποδείχθηκε και στη συνέχεια. Την επόμενη μέρα, χιλιάδες Ισπανοί ξανασυγκεντρώθηκαν έξω από το κοινοβούλιο, για να διαδηλώσουν ενάντια στη λιτότητα, αλλά και στην καταστολή της προηγούμενης νύχτας.

Η διαδήλωση στη Μαδρίτη συνέπεσε με τη γενική απεργία στη Χώρα των Βάσκων. Οι διαδηλώσεις συνεχίστηκαν με μικρότερη συμμετοχή, για να κορυφωθούν το Σάββατο 29 Σεπτέμβρη, όταν και πάλι μια ανθρώπινη λαοθάλασσα συγκεντρώθηκε έξω από το κοινοβούλιο για να απαιτήσει την παραίτηση της κυβέρνησης Ραχόι, η οποία για άλλη μια φορά απάντησε με αστυνομική αγριότητα.

Οι εργατικές συνομοσπονδίες συμμετέχουν διστακτικά (δίνοντας κάλυψη με ανακοινώσεις τους) σε κάποιες από τις διαδηλώσεις, αλλά μετά τη συνδικαλιστική διαδήλωση της 15 Σεπτέμβρη δεν έχουν ορίσει επόμενο βήμα. Δυστυχώς και από τη μεριά των Indignados υπάρχει δυσπιστία, αν και σημαντική μερίδα τους έχει υιοθετήσει το σύνθημα για «Γενική Απεργία» και στη διαδήλωση της 15/9 συμμετείχε στο «κριτικό μπλοκ» (οργανώσεις της Αριστεράς, η αναρχοσυνδικαλιστική CGT κ.ά.) που καλούσε σε κλιμάκωση της δράσης των συνδικάτων. Οι «γέφυρες» ανάμεσα στο οργανωμένο εργατικό κίνημα και την πλατιά ριζοσπαστικοποίηση των «πλατειών», θα είναι κρίσιμο ζήτημα για τη συνέχεια. Ο συντονισμός των δύο μεγάλων συνομοσπονδιών UGT και CCOO με τη λεγόμενη «Κοινωνική Σύνοδο» που συγκεντρώνει δεκάδες κοινωνικές οργανώσεις είναι ένα θετικό πρώτο βήμα στην κλιμάκωση ενωτικών αγώνων, αρκεί να συνδυαστεί με μαχητικές μορφές πάλης. 

Πορτογαλία

[[{"type":"media","view_mode":"file_styles_medium","fid":"937","attributes":{"class":"media-image","height":"269","id":"4","style":"width: 404px; height: 269px;","typeof":"foaf:Image","width":"404"}}]]

Στην Πορτογαλία, η κινητοποίηση της 15ης Σεπτέμβρη, η μεγαλύτερη διαδήλωση μετά την Πρωτομαγιά του 1974, αποδείχθηκε σημείο καμπής. Έδωσε ώθηση σε νέες κινητοποιήσεις και άνοιξε το δρόμο σε μια μεγάλη κρίση της κυβέρνησης. Το διήμερο 21-22 Σεπτέμβρη οργανώθηκαν διαδηλώσεις που απαιτούσαν την ανατροπή της κυβέρνησης. Έξω από το προεδρικό μέγαρο, την ώρα που συνεδρίαζε το Συμβούλιο του Κράτους, οι διαδηλωτές φώναζαν «Η φωνή είναι του λαού, εμείς είμαστε το Συμβούλιο!».

Με την κυβερνητική σύσκεψη περικυκλωμένη από οργισμένους διαδηλωτές, ο πρωθυπουργός Πάσος Κοέλιο υποχρεώθηκε να αποσύρει το σχέδιό του για αύξηση των εισφορών των εργαζομένων στα ασφαλιστικά ταμεία με ταυτόχρονη μείωση των εργοδοτικών εισφορών. Ήταν μια μεγάλη επιτυχία του κινήματος, σπάνια στην εποχή των «μονοδρόμων», που αποδεικνύει τον πανικό της κυβέρνησης. Προφανώς η συζήτηση πλέον στρέφεται στα «εναλλακτικά» (επίσης αντιλαϊκά) μέτρα. Όμως η κυβέρνηση έχει κλονιστεί βαθιά, καθώς σπαράσσεται από εσωτερικούς διχασμούς και η αξιωματική αντιπολίτευση των Σοσιαλιστών αποσύρει τη στήριξή της στα μέτρα λιτότητας.

Το ευχάριστο είναι πως η επιτυχία στο μέτωπο κατά των εισφορών και η πολιτική κρίση της κυβέρνησης έχει ανοίξει την όρεξη στο κίνημα, αντί να το καθησυχάσει. Η μεγαλύτερη εργατική συνομοσπονδία CGTP, προσκείμενη στο ΚΚ, υιοθέτησε το αίτημα για ανατροπή της κυβέρνησης και οργάνωσε διαδήλωση στις 29 Σεπτέμβρη ενάντια και στα «εναλλακτικά μέτρα»: Για άλλη μια φορά, χιλιάδες Πορτογάλοι πλημμύρισαν τη μεγαλύτερη πλατεία της Λισσαβόνας τη στιγμή που και οι δρόμοι της Μαδρίτης «βούλιαζαν» από τον όγκο των διαδηλωτών. Πλέον, η CGTP συζητά γενική απεργία για όταν ανακοινωθεί ο προϋπολογισμός.

Σε αυτό το τοπίο, το Μπλόκο της Αριστεράς καλεί σε επέκταση και κλιμάκωση της κινητοποίησης στους δρόμους και σε μια –καταδικαστική για την κυβέρνηση- πρόταση μομφής στο κοινοβούλιο.

Ιταλία-Γαλλία

[[{"type":"media","view_mode":"file_styles_medium","fid":"938","attributes":{"class":"media-image","height":"262","id":"4","style":"width: 394px; height: 262px;","typeof":"foaf:Image","width":"394"}}]]

Η φλόγα που άναψε στην Ιβηρική χερσόνησο αναθέρμανε την αντίσταση και στην Ιταλία, όπου σε κεντρικό επίπεδο το εργατικό κίνημα μέχρι τώρα δεν είχε δώσει μεγάλες απαντήσεις. Στις 28 Σεπτέμβρη, οι δύο από τις τρεις μεγάλες εργατικές συνομοσπονδίες, η CGIL και η UIL προχώρησαν σε πανιταλική απεργία στο δημόσιο και μεγάλη διαδήλωση στη Ρώμη. Ήταν η πρώτη φορά που η UIL έσπασε την «κοινωνική ειρήνη» την οποία ακολουθεί τα τελευταία χρόνια μαζί με την CSIL. Είναι ένα πρώτο δείγμα της πίεσης που ασκείται πάνω στα συνδικάτα τόσο από τη δριμύτητα της επίθεσης της κυβέρνησης Μόντι, όσο και από την εργατική οργή ενάντια στη λιτότητα. Άλλωστε, η κεντρική απεργία των συνομοσπονδιών έγινε εν μέσω διάσπαρτων τοπικών, αλλά σκληρών, εργατικών αγώνων σε μια σειρά ιταλικά εργοστάσια που κινδυνεύουν με κλείσιμο ή με πλήρη καταστρατήγηση κάθε εργατικού δικαιώματος.  Με αυτή την έννοια, και με τον άνεμο που φυσά σε όλο τον ευρωπαϊκό Νότο, μπορούμε να ελπίζουμε σε μια δυναμική επιστροφή του ιταλικού εργατικού κινήματος στο προσκήνιο. Είναι μια δύναμη που όπως έχει αποδείξει πολλές φορές στο παρελθόν, αν μπει σε κίνηση μπορεί να γείρει αποφασιστικά την πλάστιγγα υπέρ της ευρωπαϊκής εργατικής τάξης.

Την Κυριακή 30 Σεπτέμβρη, τη σκυτάλη πήρε ο άλλος μεγάλος «γίγαντας», το κίνημα στη Γαλλία. Οργανώθηκε στο Παρίσι η ενωτική διαδήλωση ενάντια στην Ευρωσυνθήκη, λίγες μέρες πριν τη φέρει ο Ολάντ στο γαλλικό κοινοβούλιο. Το Μέτωπο της Αριστεράς, το Νέο Αντικαπιταλιστικό Κόμμα, η Attack, το ίδρυμα «Κοπέρνικος», η Διεθνής Επιτροπή Ενάντια στο Χρέος, τμήματα της εργατικής συνομοσπονδίας CGT, τα συνδικάτα Solidaires, τα σωματεία των πανεπιστημιακών και πολλές άλλες εργατικές και κοινωνικές οργανώσεις διαδήλωσαν από κοινού στο Παρίσι. Εκατό χιλιάδες διαδήλωσαν στο Παρίσι, με τις κόκκινες σημαίες να κυριαρχούν στη μεγάλη πορεία.

Ο Μελανσόν δήλωσε πως η 30ή Σεπτέμβρη είναι μόνο η έναρξη της αντίστασης του γαλλικού λαού στη λιτότητα και της εισόδου του στον πανευρωπαϊκό αγώνα. Συνδικαλιστές δήλωσαν πως ήταν μια «επίδειξη δύναμης» για τους αγώνες που έρχονται και ήδη συζητούνται οι επόμενες ενωτικές κινητοποιήσεις, τοπικές και κεντρικές, ενάντια στην Ευρωσυνθήκη τις επόμενες μέρες. Απέναντι στην «κεντροαριστερή» λιτότητα του Ολάντ, οικοδομείται το αντίπαλο δέος…

Διαβάστε επίσης: Προκλήσεις για τη ριζοσπαστική Αριστερά