Τρόικα: Συγκρούσεις μέσα σε ένα σύστημα που σαπίζει

Ο «πόλεμος» είναι παγκόσμιος: Η Κίνα κόντρα στις ΗΠΑ μέσω της σύγκρουσης των νομισμάτων, η Κίνα κόντρα στην Ιαπωνία μέσω πολιτικής, διπλωματικής και στρατιωτικής αντιπαράθεσης. Οι ΗΠΑ κόντρα στη Γερμανία λόγω της πολιτικής διαχείρισης της κρίσης χρέους. Η Γαλλία, η Ιταλία και η Ισπανία κόντρα στη Γερμανία για τον ίδιο λόγο. Η Γερμανία και οι σύμμαχοί της κόντρα στους υπόλοιπους της ευρωζώνης για το πρόγραμμα εξαγοράς χρέους που εξήγγειλε η ΕΚΤ υπό τον Ντράγκι. Η Βρετανία ενάντια σε ολόκληρη την ευρωζώνη επειδή απειλεί να βάλει χαλινάρι στο Σίτι του Λονδίνου. Στο εσωτερικό των χωρών επίσης υπάρχουν διαφωνίες και αυτό είναι σαφές τόσο στην περίπτωση των ΗΠΑ (Δημοκρατικοί-Ρεπουμπλικάνοι) όσο και στην περίπτωση της Γερμανίας.

Όμως, επειδή ο αδύναμος κρίκος είναι η ευρωζώνη και ειδικότερα η Ελλάδα, εκεί είναι ακριβώς που εκφράζονται πιο ανοιχτά οι διαφωνίες. Όπως αποκάλυψε στα μέσα Οκτώβρη, το γερμανικό «Der Spiegel», η διάσταση απόψεων στο εσωτερικό της τρόικας σχετικά με την Ελλάδα παρέμεινε. «Η τρόικα ερίζει για την ελληνική έκθεση», είναι ο τίτλος του σχετικού δημοσιεύματος, στο οποίο αναφέρεται ότι η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, η ΕΚΤ και το ΔΝΤ τσακώθηκαν για την αναμενόμενη από καιρό έκθεση της τρόικας για την Ελλάδα.

Το ΔΝΤ
Το ΔΝΤ μπορεί να έχει επικεφαλής μια μέχρι χθες υπουργό του Σαρκοζί, του ενός δηλ. από το γνωστό δίδυμο «Μερκοζί», ωστόσο η Κ. Λαγκάρντ εκφράζει πλέον άλλα συμφέροντα από αυτούς. Εκφράζει τα συμφέροντα των ανερχόμενων καπιταλισμών (Βραζιλία, Ινδία, Ρωσία) αλλά και των ΗΠΑ, γι’ αυτό και έχει έρθει πλέον σε ανοιχτή σύγκρουση με το Βερολίνο με αφορμή την ελληνική κρίση. Το ΔΝΤ κινδυνεύει να απολέσει το κύρος του στον λαμπερό κόσμο των καπιταλιστών του πλανήτη, καθώς στην περίπτωση της Ελλάδας μπορεί οι μέτοχοί του-δανειστές να χάσουν τα λεφτά τους. Γι’ αυτό, ξαφνικά ανακαλύπτει ότι το ελληνικό «δημοσιονομικό πρόγραμμα προσαρμογής», δηλ. η αιματοβαμμένη λιτότητα που έχουν επιβάλει εδώ και δυόμισι χρόνια, δεν «βγαίνει». Γι’ αυτό ζητά περισσότερο χρόνο (επιμήκυνση) του ελληνικού προγράμματος (ώστε να προλάβουν να αποπληρωθούν περισσότερα χρήματα στους μετόχους του ΔΝΤ πριν η Αθήνα «βαρέσει κανόνι»), και –σε συνάρθρωση με το παραπάνω– καινούργιο «κούρεμα» του ελληνικού χρέους ώστε να καταστεί «βιώσιμο».

Το «κούρεμα» που ζητάει τώρα το ΔΝΤ αφορά τον «επίσημο τομέα», δηλ. τα δάνεια που έδωσαν τα κράτη της ευρωζώνης και τα ελληνικά ομόλογα που έχει η ΕΚΤ και οι άλλες ευρωπαϊκές κεντρικές τράπεζες. «Πληρώστε και εσείς κάτι», λέει η Λαγκάρντ στη Μέρκελ «για να μη χάσουν οι δικοί μου, για να μη ξεφτιλιστεί το ΔΝΤ και για να μην υπονομεύσουμε τις μελλοντικές μας δράσεις ανά τον πλανήτη». Μάλιστα, στα μέσα Οκτώβρη, η σύγκρουση ΔΝΤ-Βερολίνου μεταφέρθηκε στη σύνοδο του ΔΝΤ και της Παγκόσμιας Τράπεζας που διεξήχθη στο Τόκιο. Εκεί η Λαγκάρντ έχοντας δίπλα της τον Σόιμπλε δήλωσε και πάλι πως «δεδομένης της απουσίας ανάκαμψης, της πίεσης των αγορών, των προσπαθειών που έχουν καταβληθεί, λίγος χρόνος παραπάνω είναι απαραίτητος για την Ελλάδα», ωστόσο ο Γερμανός υπουργός αρνήθηκε επικαλούμενος το γεγονός ότι ακόμη εκκρεμούσε η δημοσίευση της διαβόητης έκθεσης αξιολόγησης για την Ελλάδα από την τρόικα.

Γερμανία
Η επίσκεψη Μέρκελ στην Αθήνα –και η συνάντησή της με Έλληνες καπιταλιστές– εντασσόταν ακριβώς σε αυτή την παγκόσμια καπιταλιστική διελκυστίνδα. Μεταξύ άλλων, η εκπρόσωπος των Γερμανών καπιταλιστών ήθελε να δώσει ένα μήνυμα στις ΗΠΑ και αλλού ότι η Ελλάδα ανήκει στο στρατόπεδο του Βερολίνου.

Ο άλλος προφανής στόχος της επίσκεψης Μέρκελ είναι να πείσει στο εσωτερικό της Γερμανίας ότι η ελληνική κυβέρνηση τα πάει καλά και το μνημόνιο είναι βιώσιμο. Ωστόσο, δεν πέρασαν μερικές ώρες και οι βολές αμφισβήτησης ήρθαν μέσα από τη Γερμανία. Στις 11 Οκτώβρη στην τακτική τους φθινοπωρινή έκθεση για την οικονομία, διάφορα γερμανικά οικονομικά ινστιτούτα προειδοποίησαν για δύο πράγματα: Πρώτον ότι η ανάπτυξη στη Γερμανία επιβραδύνεται: από 2% που ήταν οι προβλέψεις για το 2013, τώρα μιλούν για 1% και αυτό απόλυτα εξαρτημένο από τις εξαγωγές, οι οποίες έχουν αρχίσει να επιβραδύνονται. Η πρόβλεψη μάλιστα αυτή, λένε, είναι το καλό σενάριο δηλ. σε περίπτωση που σταδιακά σταθεροποιηθεί η κατάσταση στην ευρωζώνη, πράγμα που, όπως τόνισαν, δεν είναι καθόλου βέβαιο –αντίθετα, η βαθύτερη ύφεση είναι ένα πολύ πιθανό σενάριο.

Δεύτερον, έκρουσαν τον κώδωνα του κινδύνου σχετικά με την αδυναμία της Ελλάδας να απελευθερωθεί από το χρέος που τη βαραίνει, και τόνισαν ότι τελικά θα χρειαστεί νέο κούρεμα. «Πιστεύουμε ότι η Ελλάδα δεν μπορεί να σωθεί», είπε απροκάλυπτα ο Γιοακίμ Σάιντε του Ινστιτούτου για την Παγκόσμια Οικονομία, το οποίο εδρεύει στο Κίελο.

Οι διαφωνίες δεν τελειώνουν εκεί όσον αφορά το εσωτερικό του γερμανικού στρατοπέδου, καθώς ο πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου Μάρτιν Σουλτς εισηγείται και αυτός να δοθεί περισσότερος χρόνος σε Ελλάδα και Ισπανία, αλλά πάει και ένα βήμα παραπέρα. «Δεν πρέπει να τους επιβληθεί ένα όργιο λιτότητας», είπε χαρακτηριστικά σε αυστριακό ραδιόφωνο. Ο Σουλτς δεν κινήθηκε ούτε από σοσιαλιστική ιδεολογία ούτε από ανθρωπιστικά ένστικτα αλλά από τη λογική της διάσωσης του συστήματος, υπογραμμίζοντας τα εξής: «Είναι προς το συμφέρον των πλούσιων χωρών της ΕΕ, όπως η Γερμανία να μη δουν να καταρρέουν οι αγορές των εξαγωγών τους».

Βαρβαρότητα
Τα αφεντικά του πλανήτη και της Ευρώπης θα συνεχίσουν να τσακώνονται γιατί δεν μπορούν να βρουν διέξοδο εντός ενός συστήματος, που δεν μπορεί πλέον να αποδώσει σε πλανητικό επίπεδο. Ακόμη και στις ΗΠΑ (την «καλή» χώρα που θέλει να πέσει χρήμα στις αγορές), οι τελευταίες αποκαλύψεις δείχνουν ότι ο καπιταλισμός είναι έτοιμος για κάθε είδους βαρβαρότητα προκειμένου να επιβιώσει. Οι αμερικανικές τράπεζες βρήκαν τώρα ένα καινούργιο μακάβριο προϊόν ως αντικαταστάτη για τα αποτυχημένα παιχνιδάκια του πρόσφατου παρελθόντος: αγοράζουν συμβόλαια ζωής από ανθρώπους που έχουν ανάγκη άμεσα μετρητών, τζογάροντας έτσι στη γρήγορη έλευση του θανάτου των ανθρώπων αυτών. Τζογάρουν στο θάνατο των ανθρώπων: αυτός είναι ο καπιταλισμός στην περίοδο της απόλυτης σήψης του, και αντίστοιχα θα είναι τα εργαλεία του στο άμεσο μέλλον και στην Ευρώπη.